Asya Sanat Tarihi Terminolojisi

Erken Dönem - Asya Sanat Tarihi Terminolojisi

Duygusunu önceleri resimlere aktaran dönem insanı sonraki yıllarda yazılara aktarabilmiştir. İm, tamga, mühürler geçmiş dönemde olduğu gibi güncel dönemde de, Orta Asya ortak kültürel mirasın aktarımına köprü olmaktadır.

Antik dönemin mühürleri günümüzde imzanın yerini tutan mülkiyet simgesi oluşu nedeniyle mülkiyetin hukuksal garantisi olarak kabul görendir. Yaşam, hayvanların evcilleştirilmesi, konut - ev, şehircilik, tasvirî sanat, aile, toplumsal hayat, toprağın işlenmesi yani ziraat ve yazının icat edilmesi sosyal sınıf farklılıklarının oluşması, ekonomik yapıya dair gelişen alışveriş ve paranın ortaya çıkışı hepsi mührün, tamgaların varlık sebebiyle birebir ilişkilidir.

Damga / damgacı / damgalama /damgalamak /damgalanma / damgalanmak / damgalatma / damgalatmak / damgalayış / damgalı /damgasız

(Türkçe Sözlük 2005:47)

İlerleyen bölümlerde sembol aracılığıyla yeryüzünde eş zamanlılık ilkesi aktarımların yüzyıllardır meta ötesine dair sonsuzluk ve tanımsızlık alanını yansıttığından, mümkün oldukça bahsedebileceğim!

Geçmişten günümüze değin tüm uygarlıkların sanat eserlerini inceleyen bilim dalı sanat tarihidir. Sanat tarihi; resim, heykel, mimari gibi çeşitli sanatların ortaya çıkışını, gelişimini, bu sanat dallarının birbirleri ve toplumla olan ilişkilerini inceleyen bilim dalıdır. Sanat tarihi, insan çevresinde sanata konu olmuş bütün eserleri kronolojik sıraya göre inceler.

Göktürk tarihi açısından kabul gören araştırmalar çeşitlidir. Türkoloji alanından uzmanların çalışmalarına göre Orta Asya tarih sahnesinde, dönemin sanat izleri ile geçişler yani kültürel aktarımlar tamamlanmıştır. Kendilerine özgü olmalarına rağmen başka toplum ve kültürel yapılarla da tarafsız ve yargısız bilince dair sanatsal ifadeleriyle daima temas ve alışveriş halinde uygarlıkların gelişmesine kıymetli zeminler oluşturmuşlardır.

İnsanların çeşitli maddi gereksinimlerini karşılamak için yaptıkları, öğrenimle birlikte deneyim, beceri ve ustalık gerektiren dokumacılık, aşçılık, marangozluk ve duvarcılık gibi etkinliklere pratik sanatlar (zanaat), meslek edinen kişiye ise zanaatkâr denir.

Yuğ: cenaze töreni

Yuğ aşı: cenaze törenlerinde verilen ziyafet

Umay: tanrıça

Ongun: kutsal sayılan nesne veya olay, totem

Balbal: mezar taşı

Şaman-Kam-Baksı: din adamı

Yada Taşı: kutsal taş

Uçmağ: cennet – ötelere intikal

Stupa: Uygur mani tapınakları

Kurgan : Genellikle çok yüksek olmayan, yapay tepelerdir. Bu yapay tepenin altında mezar odası yer alır. Kurgan olarak tanımlanan oluşum üstteki tepedir. Kurgan, ''korugan'' dan gelmektedir.

Külliye; Hun dönemi kurgan – Göktürmezar külliyeleridir

Kümbed / Türbe : İslamiyetle ortaya çıkmış mezar yapılarıdır.

Pazırık Halısı; Pazırık kurganında bulunmuş ve bilinen en eski halı, ilk halı

Kengeş-toy: meclis

Ağılığ(agıçı): hazine görevlisi

Toygun: kurultay üyesi

Tudun: vergi memuru, vali

Kut: Tanrı tarafından Hükümdarlık yetkisi verildiğine inanılması

Apa: sivil yönetici

Aygucı: vezir

Ayuki: hükümet

Balık: şehir

Şad: hanedan üyesi

Noyan: ordu komutanı

Ir: şarkı bestesi

Küg: melodi