Yeni dünyaya hazır mısınız?

Dünya Sağlık Örgütü pandemi ilan ettiğinde, eminim bir çok kişi bu kelimeyi daha önce duymadığını farketti. Dünyada eş zamanlı olarak çok yaygın bir şekilde çok fazla sayıda insanı tehdit eden bulaşıcı hastalıklara bu isim veriliyor. Son 1,5 yılda tüm dünyanın ortak gündemi olan Korona Virüsü namı diğer Kovid-19, artık salgın olarak değil "pandemi" olarak hepimizin hafızalarına kazındı.

Covid'in başlarında tüketim alışkanlıklarının ve tedarik anlayışının değişeceğine; özellikle Avrupa Birliği ile olan ilişkimizde, bunun bizim için bir avantaja dönüşebileceğine değinmiştim. Yeni dünya ile birlikte gelişmeler beni gün geçtikçe haklı çıkartmayı sürdürüyor. Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody's'de COVID-19 salgınının tedarik zinciri değişikliklerini hızlandıracağını belirtirken, tedarik zincirlerinin daha sağlam, parçalı ve bölgesel odaklı hale geleceğini ve küresel ticaret ilişkilerindeki temel değişikliklerin özellikle Asya'da etkili olacağını belirtmiş. Tedarik zincirlerinin gücü artırarak arz güvenliğini sağlamanın maliyet ve verimlilik konularını geride bırakan bir hedef haline geleceğine işaret ederken, şirketlerin güçlü tedarik zincirleri oluşturmasının, hem çeşitlendirme hem de bölgeselleşme stratejilerini kullanmalarının ve yanı sıra, tek bir tedarikçiye olan bağımlılığın azaltılacağına da işaret etmiş. Ayrıca raporunda üretimlerin pazara yakın noktalara taşınmasının söz konusu olacağına dair de bir beklentiden söz edilmiş.

Birçoğuna katılmakla birlikte, Asya üzerindeki etkisinin daha çok üretimin yine ucuz iş gücü arayışı ile ancak avantaja dönüşebileceğini düşünüyorum. Elimizdeki tüm enstrümanları iyi kullanabilirsek bu fırsatı ülkemize çekmemiz söz konusu olabilir. Daha önce de söylediğim gibi Covid'in yaratacağı en büyük değişimi; konforundan vazgeçmeyecek olan insanın, yine tüketmeyi sürdüreceği, ancak bu kez tüketim ve satın alma miktarlarını daha küçük hale dönüştürecek olması olarak görüyorum. Yani daha az, daha sık ve daha kaliteli alışveriş yaparak; tasarrufu daha çok benimseyecek bir hale dönüşecek Batı'lı ülkeler. Sağlığa ve turizme de daha fazla zaman ayırır hale gelecek, parasını daha dikkatli harcayacak. Kısmen de olsa tüketim de elbette bir parça da olsa gerileyecek. Bu durumu elbette ülkemiz için, üstelik Batı'ya olan yakınlığımız ve lojistik avantajımız ile fırsata dönüştürebiliriz. Asya ile kıyaslanıldığında, daha az adeti onlara göre daha yüksek fiyatlar ile üreten bir ülke olduğumuzun, ama kalitemizin yüksekliğinin de farkındayız. Tabi bunun için firmaların üretim güçlerini bu dönemde kaybetmemeleri ve firmalarının çalışma sistemlerinden ödün vermemeleri de önemli.

Sorgulamaları arttırdı mı, muhakkak. Örneğin bu kadar çok metrekare kullanmaya gerek var mı, çalışanlarımız evlerinden de çalışabilirmiş gibi iş dünyasını düşündüren; bir ucunda zaman bir ucunda ise maliyetten tasarrufu bulunduran türde sorgulama ve tartışmaya açtı bazı konuları.

Bugünlerde sıkça duyduğumuz normalleşme süreci ile, firmalar ticaretlerine yine hız vermeye devam ederken, acaba bizler yeni dünyanın kurallarına hazır mıyız? Baskın sermaye gücü ve serbest ekonomi anlayışları, markaların piyasadaki güçleri, yeni nesillerin ne olursa olsun markalara ve alışkanlıklara yönelik güçlü bağları; yalnızca sorgulama ve ah-vah ile sınırlı tutar bahse konu serzenişleri. Bir süre sonra, yine eski sistem hakim olur, olacaktır da. Çünkü bu çağın insanı borçlanma ile de olsa konforlu yaşamaya alışkındır, tercih nedenidir. 21.yüzyıl insanı geleceğini ipotek altına çoktan aldırmıştır; bu da mevcut sistemin dışına çıkılmasına kolay kolay izin vermeyecektir.

Covid ile bazı yeniliklerin yaşamımızda kalıcı hale geleceği kesin. Yeni dünya ile birlikte online yaşam, digital dünya, iş yaşantısının evlere girmesi, e-ticaretin artması bunlardan sadece birkaçı. Hepimiz biliyoruz ki bu süreç yeni kavramları veya yaşamımızda olmayan yenilikleri doğurmadı.Aslında zaten kısmen uygulanan bazı süreçlerin kısalıp daha hızlı bir şekilde yaşamımızda yer edinmesine neden oldu.