Lojistik Teşviği

Kimse demesin bana lojistiğin teşviği mi olur diye, verilirse olur. Var mı uygulamada mevcutta, hayır yok. Ama bahsettiğim ve önereceğim teşvik lojistik firmalarına yönelik değil, artan lojistik maliyetlerinden gol yiyen dış ticaretçilere. Neden mi, önce bir inceleyelim birlikte.

Nakliye gideri olarak adlandırdığımız navlun bedelleri, son bir yılda aldı yürüdü. Neredeyse yüzde 300'e varan artışlar söz konusu. 40 ft'lik bir konteynerin taşınma maliyeti Ocak 2020'de 3 bin dolarken, 2021 Ocak ayında rakam 12 bin dolara yükseldi. Dünya ticaretinin yüzde 85'inin deniz yoluyla yapıldığını düşündüğümüzde bu taşıma türündeki artış, aslında tüm dünyayı önemli ölçüde etkilemiş durumda. Aslında neden navlun bedelleri bu kadar yükseldi sorusunu da açıklığa kavuşturmak lazım. Hani bazılarının aklına işler çok iyi gittiği için navlunlar yükseldi diye de geliyor olabilir, oysaki durum hiç de öyle değil. Hani son dönemde konteyner üreterek bu sorunu çözeceğimizi düşünenlerin de konuyu doğru okumaları önemli.

Ticaretteki düşüş küresel ticaretin yoğun olduğu deniz ticaretini önemli ölçüde etkiledi.Gemiler, Çin ve ABD'de demirlendi. ABD ve Çin arasında tıbbi malzeme ticareti de artınca gemiler bu iki hat arasında çalışır duruma geldiler ve orada sıkıştılar. Gemiler ve dolayısı ile konteynerler de bu 2 ülke arasında yalnızca hareket halinde, bir kısmı ise dediğim gibi park etmiş durumda. Özetle deniz taşımacılığı geçmiş zararını tolere edebilme adına "Yok Satıyor". Fiyatlar da almış başını gidiyor.

Navlun fiyatlarında 3 kat civarı bir artış olduğu düşünüldüğünde dış ticaret erbabının da maliyetleri çok ciddi oranda yükseldi. Bazı yorumlarda Türkiye için bu durumun bir avantaj olduğunu belirtenler var, oysaki ben hiç aynı görüşte değilim. Avantaj olabilmesi için malınızı taşıtacak gemiyi bulmanız ve rekabetçi fiyatla bulmanız gerekiyor evvela. Hani bir ihtimal Avrupa ülkeleri Türkiye'yi tercih ederler desem de, bu kısa vadeli bir değişimin önüne geçmez.

Peki önerin nedir derler adama; ben zaten önerimi yazının başında yaptım. Ulaştırma Bakanlığımızı ve Ticaret Bakanlığımızı ortak bir çalışmaya davet ediyorum. Bu dönemde, hem de çok hızlı bir şekilde lojistik teşviği adı altında bir teşvik çıkartılarak firmaların maliyetleri aşağı çekilmeli. Diyeceksiniz ki e hani gemi yoktu, konteyner yoktu. İsterseniz bulunuyor, ama üç katını ödemek koşulu ile. Şu anda köprüyü geçiyoruz ve önemli bir süreçteyiz, dış ticaretimizin kayba uğramaması gereken bir zamandayız. Bu dönemde firmaların desteklenmesi ve aradaki navlun farkının ortadan kaldırılacağı bir teşvik şart. Bana göre konteyner imal etmekten çok daha önemli ve interaktif bir çözüm düşünülüyor ise bunun üzerine yoğunlaşmak gerekiyor.

Dünya Ticaret Örgütü, bu çağrımda onlara. Gemi şirketlerinin bu denli durumu lehlerine çevirecek hareketlerine sessiz kalmamanız, varlığını tüm dünyaya hissettirmeniz gereken zaman. Şimdi sizi fark etmeyecek ve saha da görmeyecek isek ne zaman göreceğiz.

Benden tavsiyelerde bulunması. Gerisi büyüklerimizin kararlarına kalmış…