Yapay zeka gazeteciliği nereye götürecek!

1990'lı yılların sonlarına kadar gazetecilik çok zor bir meslekti. Daktilo ile dakikalar süren haber yazma süreci, fotoğraf filmlerinin hazırlanıp bir şekilde haber merkezine ulaştırılması, görüntülü haber çalışması için devasa kameralarla haber peşinde koşma, ulaşım imkansızlığı, haber kaynaklarına ulaşımdaki güçlükler ve araştırma olanaklarının yetersizliği gibi haberciliğin temel argümanlarını yerine getirmek hem çok zaman alırdı hem de meşakkatliydi!

Peki ya şimdi!

Geçen 30 yıl içinde gazetecilik büyük bir dönüşüm yaşadı yani dijitalleşti. Şimdi kameralar ve fotoğraf makinelerinin işlevini akıllı cep telefonları fazlasıyla görebiliyor. Haber kaynaklarının hemen hepsi sosyal medyada ya da internet portallarında… Araştırmak için kütüphaneye gitmenize gerek yok; sanal kütüphaneler ve diğer araştırma kaynakları emrinizde…

Haberleri cep telefonunda, tablette bile yazabiliyorsunuz. Yazmak istediğiniz haberi ses olarak okuyorsunuz, dijital araçlar sizin için yazıveriyor. Fotoğraflar, görüntüler ve haber metinleri mesajlaşma uygulamalarından anlık olarak merkezdeki editörlere ulaştırılabiliyor. Yapay zeka ile halen geniş kapsamlı haberler, dosyalar, raporlar ve hatta kitaplar yazılabiliyor. Yazılan haberler, yüksek doğruluk oranı ile birçok dile anında çevrilebiliyor.

Günümüzdeki dijital olanaklar gazeteciliği fazlasıyla kolaylaştırdı. Gazeteciler artık haberleri sosyal medyada takip ediyor ve haberler dakikalar için sosyal medyada bayatlıyor. Gün içinde unuttuğunuz haberleri ertesi gün gazetelerde görseniz şaşırıyorsunuz, "biz bu haberi dün unutmuştuk" diyorsunuz. Çünkü artık gazeteler veya televizyonlar yerine sosyal medya platformları takip ediliyor.

Bunun daha da ötesi var; yapay zeka…

2022 Kasım ayında OpenAI'nin yapay zeka platformu ChatGPT halka açık olarak yayınlandı. Birkaç kelimelik konu veriyorsunuz, size saniyeler için bir makale veya haber veriyor. Yapay zeka ile içerik yazma beklendiği gibi bir akım haline geldi ve onlarca içerik robotu ortaya çıktı. Sadece haber yazan araçlar da var, dijital her türlü metinsel içerik için kullanılabilecek araçlar da…

Gazetecilik sektöründe çalışan muhabirler, editörler, redaktörler, yazarlar ve çevirmenler, 2023'ün ilk yarısında yapay zekanın temellerini öğrenmeye başladı. Bu dönemde ChatGPT gibi yapay zeka araçları neler vaat ediyor, üretken yapay zeka nedir, habercilikte yapay zeka ne kadar güvenlidir gibi sorulara cevap arandı.

Peki, yapay zeka gazeteciliği nereye kadar götürebilir?

Yapay zekanın habercilikte kullanımına ilişkin görüşler henüz spekülatif boyutta. Örneğin; ChatGPT ile haber özetleri çıkarabilirsiniz, basit tarzda haberleri yazabilirsiniz, yazılmış bir haberin farklı bir tarzda yeniden yazılmasını sağlayabilirsiniz. Haberler için görseller veya videolar hazırlayabilirsiniz. Ama bunun ötesinde yapay zeka nereye kadar haberciliği destekleyebilir? Bu konuda çok farklı görüşler var!

Şu bir gerçek ki tüm sektörlerde olduğu habercilikte de yapay zeka rekabet ortamını temelden değiştirecek ve güncelliğini korumaya devam edecek! Ama yapay zeka editörleri henüz haber merkezlerini ele geçiremedi! İnsan editörler hala yayın süreçlerinde aktif rol alıyor. Yapay zeka ile de yazılsa haberlerin bir editörün elinden geçmesi gerekiyor. Ama birkaç yıl sonra ya da kısa vadede habercilikte daha farklı şeyler konuşmaya başlayabiliriz. Mesela yapay zekayı en iyi kullanan editörler en iyi medya mecralarında köşe başlarını tutabilir. Köşe yazarlarının yerini robot yazarlar alabilir.

Öte yandan, her ne kadar yapay zeka dijital medyada egemen olmaya başlasa da sahaya inip haber peşinde koşacak değil! Eline bir kamera verip polis muhabirliği yapacak bir robot geliştirmek pek kolay değil! Siyasilerin peşinde gündemin nabzını tutacak, kulisleri kolaçan edecek yapay zeka aracı bulmak da kolay olmayacak!

Yapay zeka araçları, veri analitiği ile gazeteciliği değiştiriyor. Bu iş birliği gazeteciliği daha verimli hale getiriyor. Ama yapay zeka pek çok sıradan görevi üstlenebilse de, insan zekasını gerektiren araştırmalar ve hikayeler hale gazeteciliğin merkezinde yer alıyor. Fotoğraflar ressamların işini nasıl dönüştürdüyse yapay zeka da gazeteciliğin olanaklarını dönüştürüyor. Yani gazeteciliğin geleceğinde gazeteciler ile yapay zeka arasında bir düet var, diyebiliriz!

Zaman zaman duayen/geleneksel gazetecilerle sohbet etme imkanı buluyorum. Dijital gazetecilikle ilgili sorular soruyorum. Hemen hepsi şunu söylüyor; gazetecilikte her şey değişebilir ama muhabirlik değişmez! Kullanılan araçlar ister dijital cihazlar olsun ister yapay zeka olsun ister sosyal medya olsun… Muhabir, muhabir olarak kalacaktır!

Gazetecilikte dijitalleşen gazetecilere ihtiyacımız var ve gazeteciler dijital dünyaya çok hızlı adapte oldu, olmaya da devam ediyor.