Kayıp şehir nasriye Silvan

983 ile 1085 arasında 102 yıl boyunca Meyyafarqîn(Silvan) başkent olmak üzere bugünkü Diyarbakır şehir merkezinden(Amîd)Xelat'a(Ahlat) güneyde Cizîra Botan, Finik, Gurkêl ve Amedîye'ye kadar geniş bir bölgeyi yöneten Kürt Merwanî ailesinin(hanedanı) 4.kralı Nasırûdewle Ahmed bin Merwan 1011-1061 arasında 50 yıl boyunca iktidarda kaldı. Merwanî devletinin ekonomik, siyasi ve sosyal açıdan en parlak dönemi bu 50 yılda meydana gelmişti. 1061'de Nasırûdewle Ahmed bin Merwan'ın ölümünden sonra iktidara gelen 2 kral da (emir/mîr)içte ve dışta değişen şartlara uyum sağlayamamış, bozulan ekonomik düzeni eski durumuna getirememiş ve denge siyasetini eskisi gibi yürütememişlerdir. 1085 yılında Merwanî devleti tarihe karışmış ve hanedanlık dağılmıştır. Merwanî Dönemi'nde 102 yıl boyunca Farqîn, Amîd ve çevresinde birçok köprü yapılmış(örneğin Pira Deh Derî/On Gözlü Köprü/1065/ 5.kral Nizameddîn) Diyarbakır surları onarılmış, yeni burçlar yapılmış, ticaret yollarının güvenliği için kaleler yapılmıştır. Merwanîlerin yaptığı birçok eser 21.yüzyıla ulaşmış olsa da kaynaklarda geçen bazı eserler ve yerler kayıptır. Kayıp yerlerden birisi de NASRİYE şehridir. NASRİYE, Amîd ve Farqîn gibi çok eskiye dayanan, tarihî bir şehir değil bizzat Merwanî kralı Nasırûdewle Ahmet bin Merwan tarafından yaptırılmıştı. 1117 ile 1186 yılları arasında yaşayan ve Merwanîlerin tarihini yazan(dedesi de sarayda görevliydi) tarihçi İbnül Ezrak'a göre kral bahar aylarında ailesi ile birlikte NASRİYE'de kalıyordu. NASRİYE'de bir saray yapıldı, ardından çarşı ve hamamın da bulunduğu birçok yapı inşa edilerek küçük bir şehir oldu. İbnû'l Ezrak' a göre bu şehrin yapılması için büyük bir servet harcanmıştı. İşte bu küçük şehir bugün kayıptır. Tahminler olsa da bugün tam olarak yeri tespit edilememiştir. Nasır Xûsrev'in Seyahatname'sine göre NASRİYE, başkent Meyyafarqîn'den dört fersah uzaklıktaydı. (1 fersah 5.5 km) NASRİYE şehrinin kalıntıları birgün ortaya çıkarılmayı bekliyor, birçok kayıp şehir ve kale gibi.

Metin Rastdil

Gurkêl Okulu'nda öğrenci

Kaynakça: 1-İbnu'l Ezrak/ Tarîxû Meyyafarqîn û Amîd Çeviren:Mehmet Emin Bozarslan(1975)

2- Thomas Ripper/ Diyarbekir Merwanileri(2000) Almancadan çeviren: Bahar Şahin Fırat

3- Nasır Xusrew/ Sefername Farsçadan Çeviren: Abdulvehap Terzi, Milli Eğitim Basımevi, 1950

Gastronomi yazarı danışman

Chef Mehmet Kudat