Paket servisle gelen yeni gıda güvenliği sorunları

Online yemek siparişi platformları ile her geçen gün daha fazla haşır neşir oluyoruz.

Çevrim içi yemek siparişi verdiniz. Otuz dakika içinde kapınızda! Tam da sevdiğiniz şekli ile… Sıcak, lezzetli ve zamanında teslim. Hatta birkaç değişiklik notu düşerek yemek siparişinizi kendinize uygun hale getirdiniz. Yani kişiselleştirdiniz. Mobil uygulamalar ile de anlık olarak nerede olduğunu ve kim tarafından teslim edileceğini takip edebiliyorsunuz. Peki, kapımıza kadar gelen bu yemeğin güvenilir bir şekilde teslim edildiğinden nasıl emin olabiliriz? Siparişimin hazırlanması ve teslimat sürecindeki güvenliğinden kim sorumludur? Üreten mi yoksa teslimatı gerçekleştiren şirketler mi?

Pandemi süreci ile değişen tüketici beklentileri, online yemek ve gıda satış hizmetlerinin büyümesine neden oldu. Büyüyen sektör ile birlikte sadece gıdanın teslimat ve dağıtım işini üstlenen iş kolları türedi. Sektör, kendi devlerini çıkardı. Grubhub ve Uber Eats bunlardan sadece ikisi…

Bu yeni iş kolu en güçlü hali ile karşımızdaydı. Bu değişime uyum sağlamada zorlananlar, başaramayanlar kepenk kapattı. Ancak bu hızlı büyüme yasal boşlukları ve tüketici şikayetlerini de beraberinde getirdi. Çünkü yemek teslimat süreci göründüğü kadar basit değildi. Karmaşık ve bir o kadar da gıda güvenliği gerekliliklerini içinde saklayan koca bir prosesti.

Tüketici şikayetleri ve gıda güvenliği beklentileri nelerdir?

• Yemek teslim edilene kadar doğru sıcaklıkta muhafaza ediliyor mu?

• Teslim eden kişi benden önce ürünü açar mı?

• Yemeğime hijyen güvenlik bandı takıldı mı?

• Yağmur, çamur ve dış etkenlerden etkilenir mi?

• Gerçek bir yemek muhafaza kutusunda mı taşınıyor yoksa sadece yolcu koltuğunda bir poşet içinde mi taşınıyor?

• Egzoz dumanına ya da benzin kokusuna maruz kalır mı?

• Yemeği erken teslim alıp yolda çok dolaştırır mı?

• Yiyecekler bozulabilir mi?

• İyi pişirildi mi?

• Kullanılan hammaddeler uygun mu?

• Son kullanma tarihi uygun mu ya da taze mi?

• Taşınan araç temiz mi veya kirlenme ihtimali var mı?

• Teslimat sorumlusunun sağlık kontrolleri yapıldı mı?

Alerjen bilgilerini güncelle ve tüketiciye bildir

Teslim edilecek yemekte alerjen bilgileri tüketiciye yazılı ve sözlü olarak bildirilmelidir. Çünkü tüketicinin sipariş güncellemesi ile alerjen bilgileri de değişiklik gösterebilir. Tüketicinin sipariş için istediği yeni ilaveler, alerjen uyarısı gerektiren malzeme riskini de beraberinde getirir.

"İlk Açan Sen Ol Güvenlik Bandı" kullanılmalı

Paket içindeki kızarmış patatesin cazip kokusuna kim dayanabilir ki? Peki, paketi açanın ilk ben olduğumdan nasıl emin olabilirim? İşte burada tüketiciler için devreye basit ama etkili kullanımı olan yemek güvenlik bantları giriyor.

Sağlık riski oluşturabilecek ve çiğ olarak tüketilmesi amaçlanan ürün bildirilmelidir

Suşi gibi ülkelere özgü çiğ tüketilen balık yemekleri ve diğer çiğ tüketilen gıda türleri hakkındaki bilgi ve güvenli kullanım talimatları konusunda tüketici bilgilendirilmelidir.

Tüketiciden ürünü geri çağırmanın yöntemi belirlenmeli

Ürünün paketinde, web sitesinde veya diğer iletişim kanallarında gıda güvenliği bilgilerini tanımlanmış olmalı ve yaşanabilecek durumlarda geri bildirim ve geri çağırma koşulları da tüketici talimatları şeklinde detaylandırılmalıdır.

Teslimat aracı gıda muhafaza kutuları uygun olmalı

Teslimata çıkacak yemekler optimum gıda sıcaklıklarını korumak için yalıtılmış kutulara konulmalıdır. Sıcak ürünleri sıcak, soğuk ürünleri ise soğuk muhafaza edebilecek nitelikte thermobox nitelikli malzemeden üretilmelidir. Gıda ile temasında uygun olan ambalaj materyalleri kullanılmalıdır. Yine gıdaya uygun gıda ambalajları ile yemek siparişi paketlenmelidir.

Etiket ve tüketici bilgilendirme koşulları yazılı olarak da teslim edilmeli

Ürünler, Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliğine uygun etiketli olmalıdır. Üretici ve dağıtıcı şirket ayrı ise, tüketicinin şeffaf bilgilenmesi adına dağıtıcı şirketin iletişim bilgilerine de rahat ulaşılabilmeli ve etikette belirtilmelidir.

Doğru teslimat için güvenilir çözüm ortakları gerektirir

Paket servis hizmeti veren şirketler gayet basit bir akışla çalışır gibi görünür. Müşteri sipariş verir; restoran siparişi hazırlar; kurye siparişi teslim alır ve müşteriye teslim eder. Ancak durum elbette bundan daha fazlası… Teslimat kuryelerinin siparişleri nasıl işleme aldığı, ürünü nasıl taşıdığı, maksimum teslimat süresi, şirketin etkili bir teslimat takip sisteminin olup olmaması müşteri deneyimini etkileyen faktörlerdir.

Gıda paketleme bütünlüğü korunmalı

Gıdaları uygun sıcaklık ve nem koşullarını muhafaza etmek ve dış etkenlerden korumak ise başlı başına önemli ve zor bir süreçtir. Gıda güvenliğinin sağlanması konusunda ise, belki de en önemli husustur. Ürün nemini ve sıcaklığını muhafaza edebilen nitelikte ve beraberinde biyolojik olarak çözünebilen malzemelerden üretilmiş pratik, kaliteli gıda paketlerini tercih etmek gerekir. Teslimat sırasında ise ürünün ısısını ve tazeliğini korumak için kullanılan izole kutu ve torbalar bir başka önemli konudur.

Sürekli ve maksimum gıda güvenliği için denetimleri yapılmalı

Gıda güvenliği standartlarının yerine getirilmesini sağlamak amacıyla kalite ve gıda güvenliği kontrollerinin yapılması için personel görevlendirilmelidir. Gıda teslimat personeli için se eğitimler verilmelidir.

Kusursuz bir yemek teslimatı doğru hammadde kullanılmasıyla başlar

Tüketici dağıtım ve teslimat kaynaklı yaşadığı kötü deneyimi gıdayı üreten şirket ile ilişkilendirebilir. Bu da marka güvenilirliği ve itibarı bakımından ekonomik zarar oluşturur.

Risk yönetiminde yemek üreticisi ve dağıtım ağı birlikte çalışmalı

Gıdanın son tüketiciye güvenli bir şekilde teslim edildiğinden emin olmak için, gıda güvenliği risklerinin ne zaman ortaya çıkabileceğini; bu riskleri kontrol etmek için hangi önlemlerin gerekli olduğunu ve bu önlemlerin uygulanmasından kimin sorumlu olduğunu belirlemek için yemek üreticisi ve dağıtıcısı birlikte çalışmalıdır. Çiğ etler bir pakette bulunduğunda, diğer gıdalara veya ambalaj malzemelerine sızıntı ve çapraz bulaşmayı önlemek için uygun önlemler alınmalıdır.

• Teslimat araçları dezenfekte edilmeli

Teslimat araçları, muhafaza kutuları eğer gıda dışında bir şey taşımak için de kontaminasyon riski yaşanmaması adına mutlaka yükleme öncesi etkili temizlik gereklidir.

Üreticinin sürece adaptasyon zorlukları

• Üreticiler için fazladan ek maliyet getirmesi

• Teslimat konusunda hizmet sağlayıcıların fahiş fiyatları

• Komisyon ücretlerinin yüksekliği

• Yetişmiş gıda teslimat personelinin azlığı

• Ürün trafiğinin kontrol edilememesi

• Müşteri deneyiminin kötü olması gibi durumlar

Tüketicilerin online yemek teslimatına yönelmesinin nedenleri

• Menü ve yemek seçenekleri bir uygulama içinde görüntülenebilir.

• Siparişleri kendinize özel düzenlemek ve kişiselleştirmek çok daha kolaydır.

• Gelişmiş uygulamalar, teslimatın gerçek zamanlı takibini sağlar.

• Yaygın olarak satış sonrası 7/24 destek hizmeti sunar.

Gıda üreticileri ve dağıtıcıları özellikle postpandemik bir dünyada daha fazla gıda dağıtım seçeneğine acilen geçiş yapsalar da, gıda güvenliğine olan bağlılıklarını göstermek ve bu adaptasyonu sağlamak zorundadırlar.

Küresel Gıda Güvenliği Girişimi'nin (GFSI ) e-ticaret hizmetlerinde gıda güvenliği konusunda görev yapanDoğrudan Tüketici Teslimat Komitesi'nin (CFP) çalışmaları ile "Doğrudan Tüketiciye ve Üçüncü Taraf Yemek Teslimat Hizmeti'' konusunda bir rehber yayınladı. Dünyada Adil Gıda Teslimatı Yasası 2020 yılında oluşturularak bu dağıtım kanallarının düzenlenmesi çalışmalarıyasal otoriteler tarafından kabul edildi.

1 Ocak 2021'de yürürlüğe giren bu yasa ile çevrim içi yemek siparişi ve tüketiciye teslimat hizmeti sunan tüm taraflar için geçerli kılındı. Gıdanın işletmeden çıktığı andan müşteriye teslim edildiği ana kadar güvenli kalmasını sağlamak amaçlandı. Güvenilir gıdaya ulaşmaksa denetimli ve izlenebilirliği olan satış noktaları ve teslimat koşulları ile mümkün olacaktır.

Nurten Sırma - Gıda Güvenliği Denetim Uzmanı

Tükonfed Sürdürülebilir Üretim ve Tüketim Komisyon Başkanı