İzmir Fuarının Gazinoları Nostalji Oldu

Tolga Albay - 80'inci kez kapılarını açmaya hazırlanan İzmir Enternasyonal Fuarı (İEF), tarihsel gelişimi içinde bir ticaret fuarı olmanın ötesinde sanat ve kültür hayatının da buluşma noktası oldu. Fuar payvonlarında ülkeler teknolojilerini yarıştırırken gazinolarda da sanatçıların verdiği konserler büyük ilgi görüyordu. 1970'lerde sayıları 15'e ulaşan gazinolar, özel televizyonların açılması sonrası birer birer kapandı.

AA muhabirinin çeşitli kaynaklardan derlediği bilgilere göre Kurtuluş Savaşı'nın hemen ardından toplanan İzmir İktisat Kongresi'nde ortaya atılan

"yurt içinde üretilen malların sergilenmesi" fikri üzerine temelleri atılan fuar, 1927 yılından bu yana Dünya Ekonomik Buhranı ve İkinci Dünya Savaşı'ndaki kesintiler dışında her yıl düzenlendi.

1936 yılından bu yana Kültürpark Fuar Alanı'nda gerçekleştirilen fuar, Türk mallarının tanıtımı, dünyada gelişen teknolojilerin ziyaretçilere tanıtılması anlamında büyük faydalar sağladı. 2. Dünya Savaşı nedeniyle 1942 yılında açılamayan fuar, savaşın bütün hızıyla devam ettiği 1943 yılında savaş halinde olan İngiltere, İtalya ve Almanya'nın katılımıyla açıldı.

Fuar, savaş sonrasında uluslararası anlamda önemini giderek artırdı. 1960 ile 1970'li yıllardaki fuarlar Amerika Birleşik Devletleri ve Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin (SSCB) rekabetine sahne oluyordu. Bu iki ülkenin uzay teknolojilerini sergilediği fuarda Almanya ve İngiltere de ürettikleri otomobillerle gövde gösterisi yapıyordu.

Türk insanı, Apollo Uzay Aracı, MIR Uzay İstasyonu gibi uzay teknolojisi ürünleri ve yeni otomobil teknolojilerinin yanı sıra çamaşır makinesi, televizyon gibi eşyalarla da İzmir Fuarı'nda tanıştı.

-FUAR GAZİNOLARI-

Zamanlama olarak tarım ürünlerinin hasat sonrası dönemine rastlayan fuar, Anadolu insanının buluşma noktası oluyordu. Fuar bu nedenle ticari olmasının yanında kültürel bir nitelik de taşıdı. Özellikle 1960 ve 70'li yıllarda Fuar Gazinoları pek çok sanatçının ün kazandığı ya da şöhretini artırdığı platformlar oldu.

Fuar Göl Gazinosu, Mogambo Gazinosu ve ismini Zeki Müren'in verdiği ve Türkiye'nin ilk döner sahnesine sahip Manolya Bahçesi başta olmak üzere sayıları 20'ye yaklaşan gazino, sanatçıların performans yarışlarına sahne oluyordu. Fuar gazinoları, Zeki Müren, Safiye Ayla, Zeki Müren, Bülent Ersoy, Gönül Yazar, Sezen Aksu, Tanju Okan, Ferdi Tayfur ve İbrahim Tatlıses konserleriyle kalabalıkları çekerken diğer yanda İsmail Dümbüllü, Nejat Uygur, Sadri Alışık ve Öztürk Serengil, Metin Akpınar-Zeki Alasya, Levent Kırca gibi tiyatro ve şov dünyasının duayenleri fuarda vatandaşlarla buluştu.

Fuar gazinolarındaki hareketlilik 1990'lı yılların ortalarına kadar devam edebildi. Bu dönemde özel televizyonların kurulması ve yaygınlaşmasıyla sanatçıların hayranlarına televizyon aracılığıyla ulaşmayı tercih etmesi, gazinolardaki fiyatların artması İzmir Fuarı'ndaki konser hareketliliğini azalttı. Sonraki yıllarda birer birer kapanan gazinolardan ayakta kalabilen üçü halen çay bahçesi ve restoran olarak hizmet veriyor.

İzmir Enternasyonal Fuarı'nın eğlence boyutu, sponsor desteğiyle düzenlenen halk konserleriyle devam ediyor.

-İHTİSAS FUARLARI-

1990'lı yıllarda dünya ekonomilerindeki küreselleşme, ülkeler arası ticarette kotaların kalkmaya başlaması ve ekonomide ülkelerden çok şirketlerin etkin bir yapıya kavuşur hale gelmesi de İzmir Fuarını olumsuz etkiledi.

İzmir Fuarı, sonraki dönemde gıda, mobilya, otomobil gibi iç tüketime dayalı sektörlerde etkinliğini sürdürmekle birlikte dış ticarette ihtisas fuarlarının gerisinde kaldı.

SSCB'nin yıkılmasıyla fuarda ABD ile devam eden rekabet ortamı da sona erdi. Ülke payvonları yerlerine şirket stantlarına bırakmaya başladı.

İletişim teknolojisindeki hızlı gelişmelerden de olumsuz etkilenen Fuarı geleceğe taşıyabilmek amacıyla 2000 yılında ana tema, 2005 yılında onur konuğu il ve ülke uygulaması başlatıldı.

-FUARIN SON 5 YILI-

Ticari ve sanatsal açıdan eski günlerinden uzak olmasına ve panayıra dönüştüğü eleştirileri yapılmasına rağmen fuarda ziyaretçi sayısı son 5 yılda 1 milyon 370 binin altına düşmedi.

2006 yılında Uşak ve Kazakistan'ın onur konuğu olduğu fuar Yenilenebilir Enerji ve Organik Tarım ana temalarıyla açıldı. 310'u yabancı bini aşkın firmanın katıldığı fuarı 1 milyon 370 bin ziyaretçi gezdi.

2007 yılındaki 76. İEF'de 276'sı yabancı bin 91 firma katıldı. İzmir'in EXPO 2015 adaylığı temasına atfen "Herkes İçin Sağlık" temasıyla düzenlenen fuar kapsamında 3. Türkiye Acil Tıp Kongresi de düzenlendi. Çorum ve Ukrayna'nın onur konuğu olduğu fuarı 1 milyon 436 bin kişi ziyaret etti.

Çanakkale ve Etiyopya'nın onur konuğu olduğu 77'inci İEF'ye 252'si yabancı bin 43 firma katıldı. Küresel ısınma ve İklim Değişiklikleri temalı fuarı 1 milyon 495 bin kişi ziyaret etti.

2009 yılında İletişim Teknolojileri ve Telekomünikasyon temasıyla düzenlenen 78. İEF'ye 229'u yabancı bin 3 firma katıldı. Fuarı 1 milyon 498 bin kişi gezdi.

Geçen yıl düzenlenen "Enerji" ana temalı 79'uncu İEF'ye 249'u yabancı 1 milyon 411 bin kişi gezdi.

- İZMİR