Kudüs'te Bir Tarih Şahidi: Agusto Viktorya

TANER AYDIN- Birinci dünya savaşı sırasında (1914-1917) Osmanlı ordusunun Filistin Cephesindeki komutanı Cemal Paşanın Kudüs'te, Zeytin Dağı üzerindeki Mescidi Aksa'ya bakan karargah binası "Agusto Viktorya" günümüzde hastane olarak faaliyet gösteriyor.

Cemal Paşa'nın karargahta kullandığı makam odası ise, bugün hastanede çalışan doktorların toplantı odası hizmet veriyor.

-Başbakan Erdoğan'ın da çok sevdiği "Zeytindağı" kitabı burada yazılmaya başlandı

Başbakan Erdoğan'ın da "genç nesillerin mutlaka okumaları gerek" dediği, Osmanlı Devleti'nin çöküşünü anlatan "Zeytin Dağı" isimli kitabın yazarı Falih Rıfkı Atay da kitabını o dönem karargah olarak kullanılan bu binada yazmaya başlamış.

O dönem Cemal Paşa'nın teğmen rütbesi ile askeri yaverliğini yapan Falih Rıfkı Atay, "Agusto Viktorya'nın üzerindeki çan kulesine çıkarak kitabında yazdığı şu satırlar oldukça dikkati çeker:

"Zeytindağı'nın tepesindeyim. Lut denizine ve Gerek dağlarına bakıyordum. Daha ötede Kızıl Deniz'in bütün sol kıyısı, Hicaz ve Yemen var. Başımı çevirdiğim zaman Kamame'nin (Hristiyanların Kutsal Kilisesi) kubbesi gözüme çarpıyor. Burası Filistin'dir. Daha aşağıda Lübnan var, Suriye var; bir yandan Süveyş Kanalına, öbür yandan Basra körfezine kadar çöller, şehirler ve hepsinin üzerinde bizim bayrağımız! Ben bu büyük imparatorluğun çocuğuyum."

Binadan İsrail-Ürdün sınırı olan "Ölü Deniz" de çok rahatlıkla görülebiliyor.

-Binayı Almanlar yaptı, Cemal Paşa aldı

Alman imparatoru Wilhelm'in, Hristiyan hacılara otel olarak 1903 yılında inşasına başlattığı bina 1907 yılında bitirilir. 1914 yılında 1. Dünya savaşının patlaması ile Cemal Paşa o dönem Osmanlı İmparatorluğu ile müttefik olan Almanlardan Agusto Viktorya'yı alarak kendisine askeri karargah yapar.

1917 yılında Osmanlı ordusunun İngilizlere yenilip bölgeden çekilmesiyle Agusto Viktorya, bu kez de 10 yıl süreyle Filistin'i işgal eden İngiliz ordusuna karargah binası olarak hizmet verir.

1928 yılında konferans ve toplantı salonu olarak kullanılmaya başlanılan bina, 1937 yılına gelindiğinde hastaneye çevrilir.

1939 yılında 2. Dünya savaşında askeri hastane olarak kullanılan bina, 1948 yılında merkezi İsviçre'de bulunan Lutheran Kilisesine devredilir.

1949 yılında Arap-İsrail savaşı sırasında binayı Kızıl Haç örgütü Filistinli sığınmacılara hastane olarak kullanıma açar.

1950'den sonra Lutheran Kilisesi binayı Birleşmiş Milletler Çalışma ve Yardım Ajansı (UNRWA)ile birlikte hastane olarak kullanmaya devam eder.

1996 yılında ise bina kanser, kulak, burun, boğaz hastalıkları hastanesi olur.

Halen aynı amaçla hizmet veren hastanede sadece Filistinli hastalar kabul ediliyor. Agusto Viktorya'nın yanında bulunan Protestan mezhebine ait Yükseliş Kilisesinde ise bir Alman rahip görev yapıyor. - Kudüs

Falih Rıfkı Atay Cemal Paşa Filistin Kudüs Politika Güncel Haberler