Brüksel'deki Suriye Konferansı… Suriyelilere Ev Sahipliği Yapan Ülkeler "Şam ile Diyalog" Derken, AB Esad Rejimiyle Diyaloğa Kapalı

DUYGU GÜVENÇ- BRÜKSEL

Brüksel'de yapılan 7. Suriye Konferansı'nda; Suriyelilere ev sahipliği yapan ülkeler siyasi çözümün hızlandırılması için çağrısı yaptı. AB ise Şam rejimiyle çözümün uzak olduğu görüşünde. Türkiye'nin AB Daimi Temsilcisi Faruk Kaymakçı, "Deprem bize bir kez daha hatırlattı ki istikrarın oluşturulması ve siyasi sürecin hızlandırılması acildir" dedi. Lübnan, Ürdün, Irak ve Mısır'ın temsilcileri de Suriye'nin Arap Ligi'ne geri dönüşü ile diyalog yolunun açılmasını istedi. AB Yüksek Temsilcisi ve Josep Borrell ise Suriye'nin Arap Ligi'ne geri dönüş ve Türkiye'nin Suriye rejimiyle görüşmelerini AB'nin yakından izlediğini belirterek, "Bu AB'nin seçtiği yol değil" diye konuştu ve Suriye rejimi ile kapsamlı bir çözüme çok uzak olunduğunu vurguladı.

Suriyeli mültecilere ev sahipliği yapan bölge ülkeleri ile AB'yi bir araya getiren 7. Suriye Konferansı'nda; Suriyeli mültecilere ev sahipliği yapan bölge ülkeleri ile Brüksel arasındaki görüş ayrılığı bir kez daha ortaya çıktı. Ev sahibi ülkeler "diyalog" derken, AB, Şam rejimiyle çözümün uzak olduğu görüşünü dile getirdi.

Konferansta Türkiye ; Şam yönetimiyle siyasi sürecin hızlandırılmasını, diğer bölge ülkeleri de diyaloğun önemini vurguladı. AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi ve Komisyon Başkan Yardımcısı Josep Borrell, Şam yönetimi ile diyalog sürecine karşı çıktı.

2017 yılından bu yana "Suriye ve Bölgenin Geleceğini Destekleme" başlığıyla Suriyeli mültecilere en çok ev sahipliği yapan ülkeleri bir araya getiren 7. Suriye Konferansı'na Dış ilişkiler ve Mültecilerden Sorumlu Ürdün Başbakan Yardımcısı Ayman Safadi, Irak Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Fuad Hüseyin, Lübnan Dışişleri Bakanı Abdallah Bou Habib katıldı. Türkiye'yi konferansta AB Daimi Temsilcisi Faruk Kaymakçı, Mısır'ı da AB Daimi Temsilcisi Büyükelçi Badr Abdelatty temsil etti.

AB YÜKSEK TEMSİLCİSİ: KALICI ÇÖZÜMDEN ÇOK UZAKTAYIZ

Yüksek Temsilci Borrell, Suriye'nin Arap Ligi'ne mayıs ayında yeniden kabul edildiğini ve Arap ülkeleriyle Şam rejimi arasında normalleşme sürecinin başladığını ve Türkiye'nin de temas kurduğunu hatırlattı. Borrell, şunları söyledi:

" Türkiye'nin de Suriye rejimi ile temas yoluyla bazı endişelerini giderme çabalarını takip ediyoruz. Şunu söylememe izin verin, bu AB'nin seçeceği bir yol değil. Çok yakında bu çabaların Şam rejimini BM Güvenlik Konseyi'nin 2254 sayılı kararı çerçevesinde Körfez ve Arap ülkeleriyle diyaloğa girmeye ikna edip etmediğini göreceğiz. Korkarım ki BM Güvenlik Konseyi'nin 2254 sayılı kararının tam ve kapsamlı bir şekilde uygulanmasından ve Suriye'deki krize kalıcı bir çözüm bulunmasından çok ama çok uzaktayız. Hatta ilerleme tamamen durmuş gibi görünüyor."

Yüksek Temsilci Borrell, Türkiye ile sınır ötesi yardım konusunda birlikte çalışmaya devam edeceklerini de vurguladı.

ÜRDÜN: STATÜKO SÜRDÜRÜLEMEZ

Ürdün Başbakan Yardımcısı Ayman Safadi ise Borrell'in Suriye ile normalleşme sürecine yönelik şüphelerine yanıt verdi ve gerçekçi bir şekilde Suriye krizinin çözümü için çabaların başlatılmasını istedi. Suriye krizinin çözümü için samimi çabaların başlatılmasını isteyen Safadi, Arap Ligi'nin donmuş olan çabalara öncülük etmeyi hedeflediğini söyledi. Safadi, "Bu statükoyu devam ettirmek mümkün değil. O nedenle Arap dünyası bir liderlik göstermek istedi ve Suriye krizine çözüm bulunması için kapıları açmak istedi. Siyasi çözüme ihtiyacımız var ve bunun için de diyaloğa ihtiyacımız var" dedi. Ürdünlü Başbakan Yardımcısı sözlerini şöyle sürdürdü:

"Mülteciler ancak temel hizmetler ve güvenlik sağlanırsa ülkelerine dönebilirler. Mültecilerin geleceği ev sahibi ülkelerde değil, Suriye'dedir. Bu geleceği bugünden inşa etmeliyiz. Mültecilere yatırım yapmak bizim kollektif güvenliğimize yatırım yapmaktır" dedi.

TÜRKİYE: SİYASİ SÜRECİN HIZLANDIRILMASI ŞART

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın katılmadığı toplantıda Türkiye'yi temsil eden AB Daimi Temsilcisi Faruk Kaymakçı da depremin ardından siyasi çözümün hızla başlatılmasının kaçınılmaz olduğunu ve "Deprem bize bir kez daha hatırlattı ki istikrarın oluşturulması ve siyasi sürecin hızlandırılması artık acildir" dedi.

Suriye sorununun kökenine inebilmek için BM'nin 2554 sayılı kararını uygulamanın önemine dikkat çeken Büyükelçi, "Çöken bir ekonomi ve her geçen gün kötüleşen yaşam şartlarıyla ne Suriyeliler ne de uluslararası camia bir on yıl daha çözümü beklemeye tahammül edemez. İyi niyetli destek ve bütün tarafların, özellikle de uluslararası camianın, her zamankinden daha fazla bu işte sorumluluk üstlenmesine ihtiyaç var" dedi.

Gönüllü, güvenli ve onurlu geri dönüş için şartların oluşturulmasının önemine işaret eden Kaymakçı, "Komşu ülkelerin gösterdiği bu yardım, bu destek sürdürülemez" diye konuştu. Büyükelçi, Suriye'deki istikrarsızlığın yanı sıra PKK-YPG varlığını hatırlatarak terör tehdidine işaret etti.

Kaymakçı, geri dönüşler için uluslararası camianın ülkede altyapının yeniden inşasında da sorumluluk üstlenmesini isterken, Türkiye'den şu ana kadar 650 bin Suriyelinin gönüllü olarak ülkenin kuzey bölgesine geri döndüğünü söyledi. Büyükelçi, 18 Mart 2016 mutabakatı çerçevesinde AB'nin vaat ettiği 6 milyar Euroluk desteğin 5 milyar Eurosunun Suriyelilere ulaştırıldığını, 2021-2023 için söz verilen 3 milyar Euro'nun ise yeterli olmayacağını vurguladı. Büyükelçi, AB ile Türkiye arasındaki iş birliğinin mülteci sorunu devam ettiği müddetçe sürdürülmesi gerektiğini söyledi.

EV SAHİBİ ÜLKELER "ÇÖZÜM" İSTİYOR

Irak Başbakan Yardımcısı Fuad Hüseyin de Suriye krizinin nihai çözümünün ancak barışçıl ve siyasi bir çözümle mümkün olacağını belirtti ve Suriye sorununa çözüm bulunması için Arap Ligi'nin bu kararı aldığını belirtti. Hüseyin, "Taraflar aynı masaya oturmalı ve siyasi çözüm için çaba göstermeliler," dedi.

Lübnanlı bakan Habib de Suriyeli mülteci sorununa bütüncül yaklaşımlar bulunması gerektiğini belirtirken, "Açık uçlu bir diyalog içinde olalım ve böylece bir çözüm bulalım," dedi. Mısır Büyükelçisi de ülkesinin sınır komşusu olmamasına karşın 1 milyon Suriyeliye ev sahipliği yaptığını hatırlatarak, sorunun çözümünde Arap ülkelerinin başrol oynayabileceğine işaret etti.