Koronavirüs: ABD Başkanı Trump salgının kökeni konusunda kendi istihbarat örgütlerine ters mi...

ABD Başkanı Donald Trump, koronavirüsün kökeninin Çin'de bir laboratuvar olabileceği yönündeki son sözleriyle bu konuda Amerikan istihbarat örgütlerinin açıklamalarıyla çelişmiş görünüyor.

ABD Ulusal İstihbarat Direktörlüğü dün virüsün kökeni konusundaki farklı ihtimalleri hala değerlendirdiklerini ama Covid-19'un insan eliyle üretilmiş ya da genetiğiyle oynanmış bir virüs olmadığını saptadıklarını kaydetmişti.

Çin de virüsün laboratuvarda üretildiği iddialarını, ABD yönetiminin gözleri kendi sorunlarından uzaklaştırmak için bu tür suçlamalara giriştiğini söyleyerek reddetmişti.

Geçen yılın sonlarında Çin'in Vuhan kentinde ortaya çıktığından bu yana koronavirüs dünya çapında 3 milyon 200 bin kişiye bulaştı ve 230 bin kişinin ölümüne yol açtı.

Trump tam olarak ne dedi?

Donald Trump dün Beyaz Saray'daki basın toplantısı sırasında gelen "Virüsün kökeninin Vuhan Viroloji Enstitüsü olduğuna kuvvetle kanaat getirmenizi sağlayan bir kanıt gördünüz mü?" sorusunu "Evet gördüm. Evet gördüm. ve Dünya Sağlık Örgütü utanmalıdır çünkü Çin'in halkla ilişkiler ajansı gibi davranıyorlar" diye yanıtladı.

Daha sonra bu iddiasına açıklık getirmesi istendiğinde "Size bunu söyleyemem" diye cevap verdi.

Trump gazetecilere ayrıca Çin'den bahisle "Bir hata mı yaptılar ya da yanlışlıkla ortaya çıktı da yeniden mi ürettiler ya da birisi kasten bir şey mi yaptı? İnsanların Çin'in diğer bölgelerine seyahati engellendi de nasıl dünyanın diğer yerlerine gitmeleri engellenmedi bunu anlamıyorum. Bu onların cevaplaması gereken zor bir soru" dedi.

New York Times gazetesi Perşembe günkü sayısında, üst düzey Beyaz Saray yetkililerinin ABD istihbarat örgütlerinden, virüsün Vuhan'daki bir araştırma laboratuvarından gelip gelmediğini araştırmalarını istediklerini yazmıştı.

Amerikan NBC televizyonunun Çarşamba günkü bir haberine göre de, Amerikan istihbarat örgütlerine ayrıca Çin ve Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO) başta virüsle ilgili bazı bilgileri gizli tutup tutmadıklarının da belirlenmesi görevi verildi.

İstihbarat Direktörlüğü ne dedi?

Farklı ABD İstihbarat örgütlerini eşgüdümleyen Ulusal İstihbarat Dairesi Direktörlüğü Perşembe günü kamuoyuna nadir görülen bir açıklama yaptı ve Covid-19'un doğadan kaynaklanan bir virüs olduğu konusundaki geniş bilimsel kanıyı paylaştığını kaydetti.

Açıklamada "İstihbarat örgütleri salgının enfekte olmuş hayvanlar üzerinden mi bulaştığı yoksa Vuhan'daki bir laboratuvarda meydana gelen bir kaza sonucu mı yayıldığı konularında ortaya çıkan bilgi ve istihbaratı titizlikle değerlendirmeyi sürdürecektir" denildi.

Bu açıklamayla Amerikan istihbarat örgütleri ilk kez açık ve net bir şekilde virüsün bir biyolojik silah olduğu yolundaki - hem ABD hem de Çin'de dile getirilen - komplo teorilerini reddetmiş oldu.

İhtimalleri hala değerlendirdiğini bildirirken, bu ihtimallerden herhangi birine ağırlık vermeyi gerektirecek bir kanıtı bulunduğundan söz etmediği dikkat çekti.

Çin ABD geriliminin perde arkası

Trump son günlerde pandemi konusunda Çin ile söz düellosunu tırmandırıyor.

Başkan Trump Çarşamba günü Çin'in, Kasım'da yapılması planlanan başkanlık seçimlerinde kendisinin kaybetmesini istediğini ileri sürmüştü.

Daha önce de Çinli yetkilileri ilk ortaya çıktığı aşamada salgınla ilgili bilgileri gizlemekle suçlamış ve isteseler engelleyebileceklerini söylemişti. Aynı şekilde Dünya Sağlık Örgütü'nü de suçlayan Trump, örgüte Amerikan katkılarını askıya aldığını açıklamıştı.

Bu sırada Çin Dışişleri Bakanlığı da Trump yönetimini, krizle başa çıkmaktaki kendi başarısızlıklarının üzerine örtmek için Çin'i hedef göstermekle suçladı.

Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü ayrıca kanıt göstermeden bir çok kez Covid-19'un aslında ABD'den kaynaklanmış olabileceği iddiasını da dile getirdi.

Washington Post gazetesinde yer alan bir habere göre, Trump yönetimi Çin'in mali olarak nasıl cezalandırılabileceği konusunu değerlendiriyor.

Tartışılan öneriler arasında ABD hükümetinin Çin'e tazminat davası açması ya da Çin'e borç yükümlülüklerini yerine getirmeyeceğini ilan etmesi de bulunuyor.

ABD-Çin propaganda savaşı

BBC'nin Amerikan Dışişleri Bakanlığı muhabiri Barbara Plett-Usher'ın yorumu

ABD istihbarat örgütleri koronavirüs konusunda ilk net açıklamalarını yaptı ve salgının kökeni konusunda, Çin'in koronavirüsü geliştirip bir biyolojik silah olarak dünyaya yaydığı yönündeki komplo teorisini reddetmiş oldu.

Fakat istihbarat örgütlerinin açıklaması virüsün Vuhan'da bulaşıcı hastalıkları araştıran bir laboratuvardan yanlışlıkla sızmış olabileceği tezini reddetmiş değil.

Bu senaryo özellikle ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo tarafından dile getirilmiş ve Pompeo Çin'in bu laboratuvara yabancı uzmanların girip inceleme yapmasına izin vermesini istemiş, ülkedeki diğer laboratuvarların güvenli olup olmadığını sorgulamıştı.

Çin hükümeti ise bu tür iddiaların tamamen temelsiz olduğunu ve hiç yoktan üretildiğini söylüyor.

Salgının kökeni konusundaki iddialar ve karşı iddialar Çin'in salgınla ilgili tutumu konusundaki propaganda savaşının parçası. Fakat aynı zamanda Amerikan yönetiminin, Çin'in salgının çıkışıyla ilgili daha fazla bilgi paylaşmaması karşısındaki tepkisini de yansıtıyor.