Tarihi "Koçbaşlı Mezar Taşları" Dile Geliyor

EMRAH KOCABEY - Karakoyunlular dönemine ait tarihi "Koçbaşlı mezar taşları"nın üzerinde bulunan yazılar hazırlanan projeyle anlamları çözülüp kitap haline getirilerek tarihe ışık tutulması planlanıyor.

Iğdır'ın Karakoyunlu ilçesi Köylere Hizmet Götürme Birliği tarafından hazırlanan ve Serhat Kalkınma Ajansı'nca kabul edilen "Karakoyunlu Tarihi Mezar Taşları Dile Geliyor" Projesi ile ilçedeki tarihi koçbaşlı mezar taşlarıyla diğer mezar taşları üzerinde bulunan yazılar okunacak.

Daha sonra kapsamlı şekilde incelenerek anlamlarının çözülmesi planlanan yazılar, kitap haline getirilecek.

İlçede iki ayrı mezarlık alanında çalışma yapan 6 kişilik ekip, şu ana kadar 10 koçbaşlı mezar taşı ile 350 farklı tarihi mezar taşı tespit etti. Yapılan çalışma ile Karakoyunlular döneminde yaşayan önemli şahsiyetlerin isimleri tespit edilip bu kişilere ait tarihi mezarlar koruma altına alınacak.

Mezar taşlarının edebi ve tarihi değerlerine vakıf olunabilmesi için kitabelerin okunması ve epigrafik değerlerinin ortaya konulması sonucunda yapılan bu transkripsiyon çalışması ile mezar taşlarının kimlik bilgileri, doğum ve ölüm tarihleri, cinsiyet ve meslek tespitlerinin yapılması hedefleniyor.

Tüm bunların yanı sıra o dönemde kullanılan yazı dili konusunda bilgi edinilmesi, Karakoyunlu mezar taşlarının kültür varlıkları arasında öneminin ortaya konulması, bölge ve ilçe tarihine ışık tutmak ve aynı zamanda Anadolu tarihi ve coğrafyası içerisindeki önemine dikkat çekilmesi amaçlanıyor.

Kahramanlıkları görülen kişiler için dikilmiş

Iğdır Ovası'nda yer alan köylerde bulunan bu tarihi mezar taşlarının genellikle kahramanlıkları görülen kişiler ile genç yaşta ölenler için dikildiği tahmin ediliyor. Taşların üzerinde kitabeler, koç-koyun heykellerinin üzerlerinde bulunan alet ve eşya resimleri ile çeşitli figürler yer alıyor.

Proje koordinatörü Iğdır Üniversitesi Sanat Tarihi Araştırma Görevlisi Hazal Ceylan Öztürker, AA muhabirine yaptığı açıklamada, yapılan bu çalışmayla tarihi mezar taşlarının hem yurt içi hem de yurt dışında tanıtılacağını belitti.

Çalışmayı Karakoyunlu Kaymakamlığı, Iğdır Valiliği, Iğdır Üniversitesi, İl Kültür ve turizm Müdürlüğü ile ortak yürüttüklerini anlatan Öztürker, "Arazi çalışmalarımızı tamamladık. Tarihi mezar taşlarını belgeledik. Kitabe değerleri ortaya çıktı. Osmanlıca ve Farsça karışımı olan kitabeleri Türkçeleştirdik. Daha önce tescili yapılmayan bu mezar taşları böylece bir sonraki nesillere belgelenmiş olarak aktarılacak" dedi.

Bölgede bulununa tarihi mezar taşlarının insan ve doğa tahribatına açık halde olduğunu, yapılan çalışmayla mezar taşlarının koruma altına alınacağını vurgulayan Öztürker, şunları kaydetti:

"Bizde bu önemli tarihi değerleri belgeleyip yaşatılması için çalışma gerçekleştirdik. Koçbaşlı mezar taşlarının alanları birinci derecede kültür varlıkları içerisine giriyor. Bölgede böyle derli toplu bir tarihi mezarlığın olması bu mezar taşlarının epigrafi değerlerinin ortaya konması, sanat tarihi değerlerinin arasına girmesi ve kıymetinin ortaya çıkarılması bölgeye gelen yerli ve yabancı turistlerin de ilgisini çekecek. Bizim amacımız bu önemli yapıları kitap haline getirip gerek yurt dışında gerekse yurt içinde tanıtmaktır. Yaptığımız çalışma çok başarılı geçti. Bütün mezarların üzerindeki tarihleri çözdük." - Iğdır