Lupus kelebek hastalığı nedir, neden olur? Kelebek hastalığı bulaşıcı mıdır?

Halk arasında Kelebek Hastalığı olarak da bilinen Lupus (SLE) hastalığı vatandaşlar tarafından merak ediliyor. Peki, Lupus hastalığı nedir, belirtileri ve tedavisi nedir? İşte, ayrıntılar

LUPUS KELEBEK HASTALIĞI NEDİR?

Kelebek hastalığı olarak bilinen Lupus (SLE), öncelikle 15-45 yaş arasındaki kadınlarında görülen, ana özellikleri burun sırtından yanaklarına doğru uzayan, güneşe maruz kalmakla artan, kızarıklık; eklemlerde ağrı şişme; ateş, kilo kaybı; böbrek tutulumu; akciğer beyin kalp; kemik iliği gibi birçok organı etkileyen bir hastalıktır. Lupus hastalığında, bağışıklık sistemi bir süre sonra kendi dokularımıza karşı savaş vermeye başlar.

KELEBEK HASTALIĞI DOĞUŞTAN MI GELİR?

Daha az olarak çocuklarda, yaşlılarda ve erkeklerde de SLE görülebilmektedir. SLE'nin gerçek sebebi bilinmemektedir. Ancak, eldeki veriler değerlendirildiğinde genetik, enfeksiyonlar, hormonlar, ultraviyole ışınları, bazı kimyasal maddeler ile ilişkili olduğu düşünülmektedir.

KELEBEK HASTALIĞI BULAŞICI MI?

Lupus bulaşıcı bir hastalık değildir.

LUPUS (SLE) BELİRTİLERİ NELERDİR?

Lupus hastalığının belirtileri arasında: Bağışıklık sistemi normal dışı işlevlerde bulunarak kendi dokularına karşı savaş vermeye başlaması vardır. Özellikle burun sırtından yanaklara doğru uzanan, sıklıkla güneşe maruz kalınması sonrası ortaya çıkan, üzerinde sivilce içermeyen ve iyileşince hafif deri koyuluğu dışında iz bırakmayan kızarıklık SLE vakalarında karşılaşılan olgulardır. Bu lezyon, kelebek kanadını andırdığı için SLE, Kelebek hastalığı olarak da adlandırılır.

• Yorgunluk
• Halsizlik
• Cilt değişiklikleri. Özellikle burun ve yanaklarda görülen kelebek şeklindeki döküntü tipiktir. Fakat ciltte güneşe maruz kalan her alanda döküntü gelişir.
• Damarlarda iltihaplanmaya bağlı bulgular. Cildin küçük damarları sıklıkla etkilenir ve vaskülit olarak adlandırılan iltihap gelişir. Tırnakların etrafında leke şeklinde bir cilt altı kanama vardır. Ayrıca, ağız mukozasında da iltihaplanma yapabilir.
• Saçlarla ilişkili bulgular. Saçlarda bölgesel dökülmeler olabilir ve genellikle bu dökülen saçların yerine yenileri gelmez.
• Parmak uçlarında soğukta ortaya çıkan beyaz ve mor renk değişiminin olduğu raynaud sendromu önemli bir bulgudur.
• Eklem bulguları. Hem büyük, hem de küçük eklemlerde artralji yani eklem ağrısı vardır. Ağrı özellikle sabahları daha belirgindir. Bazı hastalarda artrit yani eklem iltihabına bağlı şişme, kızarma ve ısı artışı da görülür.
• Kas tutulumu. Kaslarda ağrı ve iltihaplanma gelişir.
• Böbrek bulguları. Böbrek tutulumu hastaların %70'inde görülür. Bu kişilerde idrarda kan ve protein tespit edilir. Dokularda sıvı tutulumuna bağlı ödem gelişir. Ağır vakalarda böbrek yetmezliğine kadar gidebilen böbrek iltihabı görülebilir.
• Sinir sistemiyle ilişkili migren, epilepsi, denge problemleri gibi belirtiler ve psikolojik problemler vardır. Bazı hastalarda inme ortaya çıkabilir.
• Sindirim sistemi tutulumu ve pankreatit nedeniyle sindirim problemleri sıktır.
• Göğüs ağrısı gibi akciğer ya da kalp zarında iltihaplanma bulguları vardır. Akciğer zarları arasında sıvı birikimi ve iltihaplanma olduğunda nefesle artan bir göğüs ağrısı ortaya çıkar. Kalp zarı iltihaplanmasına ise perikardit denir ve lupusta sıktır.
• Akciğer dokusunda iltihaplanma neticesinde zatürre gelişir.
• Lenf nodları, dalak ve karaciğerde büyüme vardır.
• Periton adı verilen karın zarı iltihaplandığı için karın ağrısı görülür.

LUPUS HASTALIĞI TANISI NASIL KONUR?

Öncelikle hastanın detaylı bir muayenesi yapılır. Genç bir kadın, açıklanamayan eklem ağrıları, deride özellikle güneş gören alanlarda kızarıklıklar, ateş, kilo kaybı gibi yakınmaların varlığında hasta tetkik edilmelidir. Genel biyokimyasal testler, idrar testleri, Anti- Nükleer Antikor (ANA), ENA, anti-dsDNA, kompleman düzeyleri, bazı virüslere yönelik araştırmalar, akciğer grafisi gibi birçok tetkik yapılır. Duruma göre ek tahliller, deri lezyonu varsa biyopsi yapılabilir. Ayrıca böbrek tutulumu düşünülen hastalardan böbrek biyopsisi yapılması gerekebilir.

LUPUS HASTALIĞININ TEDAVİSİ NEDİR?

Lupus hastalığının tedavisi de zorlu ve karmaşıktır. Hastaların uzun süreli güneşten kaçınmaları; düzeli bir hayat sürmeleri, enfeksiyonlara karşı önlem almaları, düzenli beslenmeleri, kimyasal içerikli gıdalardan uzak durmaları ve aşırı stresten kaçınmaları gerekmektedir. Lupus sürekli bir takip gerektiren bir hastalıktır. Hastalar, ilaçlarını hekimine danışmadan kesmemeleri gerekir, kadın hastaların gebelik planlarını mutlaka hekime danışarak yapmaları gereklidir.

Kelebek hastalığının tedavisinde, özellikle organ tutulumu olan hastaların yüksek doz ve uzun süreli kortizon kullanması gerekebiliyor. Bağışıklık sistemi üzerine etkileri nedeniyle iltihaplı birçok romatizmal hastalığın tedavisinde çeşitli doz ve sürelerde kullanılsa da halk arasında kortizon kullanmanın kesinlikle zararlı olduğu şeklinde yaygın bir yanlış inanış var. Elbette her ilaç gibi kortizon da gereksiz yere kullanıldığında zararlı olabiliyor. Ancak bu hastalık başta olmak üzere birtakım rahatsızlıklar kortizon kullanılmadığı takdirde hastaya daha fazla zarar verebiliyor. Örneğin; hastanın aktif SLE'si var ve rahatsızlığı böbrek, beyin ya da diğer bir organı tutmuşsa yüksek dozda kortizon kullanılmaması yaşam kaybına varan sonuçlara yol açabiliyor. Gerektiğinde, hekimin önerdiği dozda ve sürede kortizon kullanılabiliyor.