Kesme işareti ( ' ) nedir? Kullanım yerleri, alanları nelerdir? Klavyeden kesme işareti nasıl yapılır?

Kesme işareti birçok yerde kullanılmaktadır. En çok özel isimlerden sonra özel adlara getirilen iyelik, bildirme ve durum ekleri kesme işaretiyle ayrılmaktadır. Peki kesme işareti klavyeden nasıl yapılır? Bilgisayardan hızlı şekilde kesme işareti yapma yöntemi nedir? Kesme işareti nerelerde kullanılır?

KESME İŞARETİ NEDİR?

Kesme işareti yapılışı : ( ' ) veya ( ' )

Kesme işareti (veya diğer bir adıyla 'apostrof') bir noktalama işaretidir. Türkçede başlıca olarak özel isimlerden sonra gelen ekleri ayırmada kullanılır.

Noktalama işaretlerinin neredeyse tamamından sonra bir harf boşluğu kadar ara verilir. Kesme işareti ise ait olduğu kelimenin sağına bitişik olarak yazılır ve işaret ile sonra gelen ek arasında boşluk bırakılmaz.

Örneğin : Nesrin'de, Adana'nın vb. olduğu gibi.

KESME İŞARETİ KLAVYEDEN NASIL YAPILIR?

Kesme işareti :' ya da '

Kesme işaretini birçok yöntemle klavyeden yapabilirsiniz. Şimdi sizlere bazı yöntemleri ve yapılışlarını anlatacağız.

Yöntem 1:

Klavyeden "Shitf + 2" tuşlarına basarsanız ' buradaki gibi kesme işareti yapabilirsiniz.

Yukarıdaki klavyede gördüğünüz gibi öncelikle enter tuşunun altındaki "Shift" tuşuna basılı tutuyoruz. Ardından yukarıdaki sayı işaretlerinden 2 tuşuna basıyoruz. Böylelikle ( ' ) buradaki gibi kesme işareti simgesi yapabiliyoruz.

Yöntem 2:

Diğer bir yöntemimiz ise kopyala yapıştır yaparak kesme işaretini yapmaktır. Yani ( ' ) burada yer alan kesme işaretini ctrl+c yapıp kopyalayabilir ardından ctrl+v yaparak istediğiniz dokümana yapıştırabilirsiniz.

KESME İŞARETİ KULLANIM YERLERİ

Kesme işareti dilimizde birçok yerde kullanılmaktadır. Şimdi tüm kullanım alanlarına göz atalım.

1-) Özel adlara getirilen iyelik, durum ve bildirme ekleri kesme işaretiyle ayrılır.

Örnekler : Kurtuluş Savaşı'nı, Atatürk'üm, Türkiye'mizin, Fatih Sultan Mehmet'e, Muhibbi'nin, Gül Baba'ya, Sultan Ana'nın, Mehmet Emin Yurdakul'dan, Kâzım Karabekir'i, Yunus Emre'yi, Ziya Gökalp'tan, Refik Halit Karay'mış, Ahmet Cevat Emre'dir, Namık Kemal'se, Şinasi'yle, Alman'sınız, Kırgız'ım, Karakeçili'nin, Osmanlı Devleti'ndeki, Cebrail'den, Çanakkale Boğazı'nın, Samanyolu'nda, Sait Halim Paşa Yalısı'ndan, Resmî Gazete'de, Millî Eğitim Temel Kanunu'na, Telif Hakkı Yayın ve Satış Yönetmeliği'ni, Eski Çağ'ın, Yükselme Dönemi'nin, Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı'na vb.

"Onun için Batı'da bunlara birer fonksiyon buluyorlar." (Burhan Felek)

1919 senesi Mayıs'ının 19'uncu günü Samsun'a çıktım. (Atatürk)

2-) Yer bildiren özel isimlerde kısaltmalı söyleyiş söz konusu olduğu zaman ekten önce kesme işareti kullanılır.

Örnekler : Hisar'dan, Boğaz'dan vb.

3-) Belli bir kanun, tüzük, yönetmelik kastedildiğinde büyük harfle yazılan kanun, tüzük, yönetmelik sözlerinin ek alması durumunda kesme işareti kullanılır.

Örnekler : Bu Kanun'un 17. maddesinin c bendi...

Yukarıda adı geçen Yönetmelik'in 2'nci maddesine göre… vb.

4-) Özel adlar için yay ayraç içinde bir açıklama yapıldığında kesme işareti yay ayraçtan önce kullanılır.

Örnekler : Yunus Emre'nin (1240?-1320), Yakup Kadri'nin(Karaosmanoğlu) vb.

5-) Ek getirildiğinde Avrupa Birliği kesme işareti ile kullanılır.

Örnek : Avrupa Birliği'ne üye ülkeler…

6-) Kişi adlarından sonra gelen saygı ve unvan sözlerine getirilen ekleri ayırmak için konur.

Örnekler : Nihat Bey'e, Ayşe Hanım'dan, Mahmut Efendi'ye, Enver Paşa'ya; Türk Dil Kurumu Başkanı'na vb.

7-) Kısaltmalara getirilen ekleri ayırmak için konur.

Örnekler : TBMM'nin, TDK'nin, BM'de, ABD'de, TV'ye vb.

8-) Sayılara getirilen ekleri ayırmak için konur.

Örnekler : 1985'te, 8'inci madde, 2'nci kat; 7,65'lik, 9,65'lik, 657'yle vb.

9-) Belirli bir tarih bildiren ay ve gün adlarına gelen ekleri ayırmak için konur.

Örnekler : Başvurular 17 Aralık'a kadar sürecektir. Yabancı Sözlere Karşılıklar Kılavuzu'nun veri tabanının genel ağda hizmete sunulduğu gün olan 12 Temmuz 2010 Pazartesi'nin TDK için önemi büyüktür.

10-) Seslerin ölçü ve söyleyiş gereği düştüğünü göstermek için kullanılır.

Örnekler :

Bir ok attım karlı dağın ardına

Düştü m'ola sevdiğimin yurduna

İl yanmazken ben yanarım derdine

Engel aramızı açtı n'eyleyim (Karacaoğlan)

"Şems'in gözlerine bir şüphe çöreklendi: "Dostum ne'n var? Her şey yolunda mı?"(Elif Şafak)

Güzelliğin on par'etmez

Bu bendeki aşk olmasa (Âşık Veysel)

11-) Bir ek veya harften sonra gelen ekleri ayırmak için konur.

Örnekler : a'dan z'ye kadar, Türkçede -lık'la yapılmış sözler.

Kesme işareti

KESME İŞARETİNİN KULLANILMADIĞI YERLER

1-) Sonunda 3. teklik kişi iyelik eki olan özel ada, bu ek dışında başka bir iyelik eki getirildiğinde kesme işareti konmaz.

Örnekler : Boğaz Köprümüzün güzelliği, Amik Ovamızın bitki örtüsü, Kuşadamızdaki liman vb.

2-) Kurum, kuruluş, kurul, birleşim, oturum ve iş yeri adlarına gelen ekler kesmeyle ayrılmaz.

Örnekler : Türkiye Büyük Millet Meclisine, Türk Dil Kurumundan, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığına, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Başkanlığının; Bakanlar Kurulunun, Danışma Kurulundan, Yürütme Kuruluna; Türkiye Büyük Millet Meclisinin 112'nci Birleşiminin 2'nci Oturumunda; Mavi Köşe Bakkaliyesinden vb.

3-) Başbakanlık, Rektörlük vb. sözler, ünlüyle başlayan bir ek geldiğinde Başbakanlığa, Rektörlüğe vb. biçimlerde yazılır. Yani burada da kesme işareti kullanımı bulunmaz.

4-) Özel adlara getirilen yapım ekleri, çokluk eki ve bunlardan sonra gelen diğer ekler kesmeyle ayrılmaz.

Örnekler : Türklük, Türkleşmek, Türkçü, Türkçülük, Türkçe, Müslümanlık, Hristiyanlık, Avrupalı, Avrupalılaşmak, Aydınlı, Konyalı, Bursalı, Ahmetler, Mehmetler, Yakup Kadriler, Türklerin, Türklüğün, Türkleşmekte, Türkçenin, Müslümanlıkta, Hollandalıdan, Hristiyanlıktan, Atatürkçülüğün vb.

5-) Sonunda p, ç, t, k ünsüzlerinden biri bulunan Ahmet, Çelik, Halit, Şahap; Bosna-Hersek; Kerkük, Sinop, Tokat, Zonguldak gibi özel adlara ünlüyle başlayan ek getirildiğinde kesme işaretine rağmen Ahmedi, Halidi, Şahabı; Bosna-Herseği; Kerküğü, Sinobu, Tokadı, Zonguldağı biçiminde son ses yumuşatılarak söylenir.

6-) Özel adlar yerine kullanılan "o" zamiri cümle içinde büyük harfle yazılmaz ve kendisinden sonra gelen ekler kesme işaretiyle ayrıl­maz.