İstanbul'un Kurtuluşu hangi tarihte kutlanır? İstanbul'un Kurtuluşu tarihi ve önemi | 6 Ekim 1923'ün önemi nedir?

1453'te Osmanlı Devleti döneminde fethedilen İstanbul, 1. Dünya Savaşı'nda yenilginin kabul edilmesiyle İtilaf Devletleri tarafından işgal atına girmiştir. İstanbul'un Kurtuluşu hangi tarihte kutlanır? İstanbul'un Kurtuluşu tarihi ve önemi nedir?

İTİLAF DEVLETLERİNİN İSTANBUL'U İŞGAL ETMESİ

Osmanlı Devleti ve müttefikleri 1. Dünya Savaşı'nda yenilgiyi kabul ederek savaştan çekilmiştir. 30 Ekim 1918 tarihinde imzalanan Mondros Ateşkes Antlaşması'na dayanarak İtilaf Devletleri 13 Kasım 1918'de donanmalarını Haydarpaşa önüne demirlemiştir. 1918'de başlayan işgal, 16 Mart 1920 yılında resmi bir işgale dönmüştür.

ATATÜRK İSTANBUL'UN İŞGALİ HAKKINDA NE DEMİŞTİR?

Mustafa Kemal Paşa, Adana treninden inerek Haydarpaşa rıhtımına gelmiştir. Düşman gemilerinin zafer bayrakları açtığını ve topları İstanbul'a çevirerek limana girdiklerini gördüğünde "Geldikleri gibi giderler." demiştir.

İSTANBUL'UN İŞGALİ KAÇ YIL SÜRMÜŞTÜR?

İttifak Devletlerinin yenilgiyi kabul etmesi üzerine imzalanan Mondros Ateşkes Antlaşması sonucu işgal edilen İstanbul'un işgali 5 yıl sürmüştür.

İSTANBUL'UN KURTULUŞU

Yunanlıların İzmir'de Fahrettin Paşa komutanlığında ağır yenilgiye uğratılması sonucu, Türk Süvari Ordusu hızla Çanakkale'ye doğru ilerlemeye başladı. Çanakkale'de ise İngiliz ordusu General Harrington'un emriyle savunma pozisyonu alır.

İngilizler, Çanakkale'ye doğru ilerleyen donanmaya karşılık TBMM hükümetiyle anlaşma yolları aramaya başladı. İstanbul ve Çanakkale boğazlarının denetim hakkını isteyen Ankara hükumeti, İngiliz başbakanı Lloyd George'un reddiyle karşılaştı. Winston Churchill'in başını çektiği bir grup bakan bu karara tepki göstererek istifa etti.

İzmir cephesinde, İzmir'in Kurtuluşu'ndan sonra padişah Vahdettin ve Damat Ferit Paşa Eylül 1922'de ülkeden gitti. 2 Ekim 1923'de işgal kuvvetleri İstanbul'u terketti. 6 Ekimde Selahattin Adil komutasındaki Türk ordusu İstanbul'a girdi.

Kurtuluş Savaşı'nın zaferle bitmesinden sonucunda Refet Bey komutasındaki Türk birliği İstanbul'a girdi ancak işgale resmi olarak son veremedi.

18 Eylül 1923 tarihinde Batı Anadolu tamamen düşmanlardan temizlenerek Mudanya Ateşkes Antlaşması imzalandı. Bun antlaşma sayesinde İstanbul, Boğazlar Bölgesi ve Doğu Trakya kurtarıldı.

Sonrasında Lozan Barış Antlaşması imzalandı. Antlaşma gereğince düşman askerleri altı hafta sonra yani 4 Ekim 1923 tarihinde düzenlenen bir törenle Türk Bayrağı'nı selamlayarak İstanbul'danayrıldılar.

İstanbul'un işgali 5 yıl sürmüştür. 5 Ekim 1923 tarihinde Türk Ordusu, şehrin Anadolu yakasına gelmiştir. Türk Ordusu coşkulu bir bayram havasında, sevinç gözyaşları arasında 6 Ekim 1923 tarihinde işgale son vermiştir.

MONDROS ATEŞKES ANTLAŞMASI NEDİR?

Mondros Mütarekesi ya da Mondros Ateşkesi, I. Dünya Savaşı sonunda Osmanlı İmparatorluğu ile İtilaf Devletleri arasında imzalanan mütarekename (mütareke belgesi). Osmanlı İmparatorluğu adına Bahriye Nazırı Rauf Bey tarafından, Limni adasının Mondros Limanı'nda demirli Agamemnon zırhlısında 30 Ekim 1918 akşamı imzalanmıştır. Bu antlaşma ile beraber Osmanlı İmparatorluğu fiilen sona ermiştir.

Mütareke, Osmanlı İmparatorluğu'nun yıkımından sonra kurulan Türkiye'nin çerçevesini çizen ilk uluslararası belge olarak önem taşır. Türk Kurtuluş Savaşı'nın siyasi manifestosu olan Mîsâk-ı Millî Beyannamesinin birinci maddesi, "30 Ekim 1918 tarihli anlaşmanın çizdiği hudutlar dahilinde, dinen, ırkan ve emelen müttehit [birleşik] Osmanlı İslam ekseriyetiyle meskûn bulunan aksamın tamamı, fiilen ve hükmen gayrı kabil-i tecezzi bir küldür [bölünmez bir bütündür]." demek suretiyle, Millî Mücadele'nin hedefi olan ulusal varlığı Mondros Mütarekenamesine gönderme yaparak tanımlar.

MONDROS ATEŞKES ANTLAŞMASI MADDELERİ

1- Çanakkale ve İstanbul Boğazlarının açılması, Karadeniz'e serbestçe geçişin temini ve Çanakkale ve Karadeniz istihkamlarının İtilaf Devletleri tarafından işgali sağlanacaktır.

2- Osmanlı sularındaki bütün torpil tarlaları ile torpido ve kovan mevzilerinin yerleri gösterilecek ve bunları taramak ve kaldırmak için yardım edilecektir.

3- Karadeniz'deki torpiller hakkında bilgi verilecektir.

4- İtilaf Devletlerinin bütün esirleri ile Ermeni esirleri kayıtsız şartsız İstanbul'da teslim olunacaktır.

5- Hudutların korunması ve iç asayişin temini dışında, Osmanlı ordusu derhal terhis edilecektir.

6- Osmanlı harp gemileri teslim olup, gösterilecek Osmanlı limanlarında gözaltında bulundurulacaktır.

7- İtilaf Devletleri, güvenliklerini tehdit edecek bir durumun ortaya çıkması halinde herhangi bir stratejik yeri işgal etme hakkına sahip olacaktır.

8- Osmanlı demiryollarından İtilaf Devletleri istifade edecekler ve Osmanlı ticaret gemileri onların hizmetinde bulundurulacaktır.

9- İtilaf Devletleri, Osmanlı tersane ve limanlarındaki vasıtalardan istifade sağlayacaktır.

10- Toros Tünelleri, İtilaf Devletleri tarafından işgal olunacaktır.

11- İran içlerinde ve Kafkasya'da bulunan Osmanlı kuvvetleri, işgal ettikleri yerlerden geri çekilecekler.

12- Hükûmet haberleşmesi dışında, telsiz, telgraf ve kabloların denetimi, İtilaf Devletlerine geçecektir.

13- Askeri, ticari ve denizle ilgili madde ve malzemelerin tahribi önlenecektir.

14- İtilaf Devletleri kömür, mazot ve yağ maddelerini Türkiye'den temin edeceklerdir. (Bu maddelerden hiçbiri ihraç olunmayacaktır.)

15- Bütün demiryolları, İtilaf Devletlerin zabıtası tarafından kontrol altına alınacaktır.

16- Hicaz, Asir, Yemen, Suriye ve Irak'taki kuvvetler en yakın İtilaf Devletlerinin kumandanlarına teslim olunacaktır.

17- Trablus ve Bingazi'deki Osmanlı subayları en yakın İtalyan garnizonuna teslim olacaktır.

18- Trablus ve Bingazi'de Osmanlı işgali altında bulunan limanlar İtalyanlara teslim olunacaktır.

19- Asker ve sivil Alman ve Avusturya uyruğu, bir ay zarfında Osmanlı topraklarını terk edeceklerdir.

20- Gerek askeri teçhizatın teslimine, gerek Osmanlı Ordusunun terhisine ve gerekse nakil vasıtalarının İtilaf Devletlerine teslimine dair verilecek herhangi bir emir, derhal yerine getirilecektir.

21- İtilaf Devletleri adına bir üye, iaşe nezaretinde çalışacak bu devletlerin ihtiyaçlarını temin edecek ve isteyeceği her bilgi kendisine verilecektir.

22- Osmanlı harp esirleri, İtilaf Devletlerinin nezdinde kalacaktır.

23- Osmanlı Hükûmeti, merkezi devletlerle bütün ilişkilerini kesecektir.

24-Altı vilayet adı verilen yerlerde bir kargaşalık olursa, vilayetlerin herhangi bir kısmının işgali hakkını İtilaf Devletleri haiz bulunacaktır.

25-Müttefiklerle Osmanlı Devleti arasındaki savaş, 1918 yılı Ekim ayının 31 günü mahalli saat ile öğle zamanı sona erecektir.