Fay hattındaki 110 ilçe hangileri?

İTÜ'lü Prof. Dr. Okan Tüysüz, Türkiye'nin depremselliğiyle ilgili açıklamalarda bulundu. Haber türk'ten Alper Uruş'a konuşan Tüysüz, Marmara'da beklenen büyük depremin olma zamanının geldiğine dikkat çekerek, "Marmara'da beklenen deprem gerçekleştiğinde Yalova'daki bir nokta İstanbul'daki bir noktaya göre 5 metre batıya doğru kayacak" dedi.

FAY HATTINDAKİ 110 İLÇE HANGİLERİ?

"FAY HATTI ÜZERİNDE 24 KENTİMİZ BULUNUYOR"

Türkiye'de 22'si kesin, 2'si tartışmalı olmak üzere fay hattı üzerinde 24 kentimiz bulunuyor. Bolu tartışmalı, güneyinde fay var, içinden geçen fayın diri olup olmadığı kesin değil; ancak bence aktif. İkinci tartışmalı kent ise Kocaeli. İl merkezinde fay yok; ancak hemen güneyinde var. Kimisi şehir oraya kadar büyüdü diye onu da katıyor; kimisi de oralar ilçeye ait diye kabul etmiyor. Cevaplaması zor bir konu ancak fay hattındaki il sayısını 24 olarak belirtmekte bence bir mahzur yok.

Türkiye Diri Fay Haritası verilerine göre ülkemizde yapıları doğrudan diri fay üzerine oturan, 45 il alanı üzerinde 110 ilçe var. Bunun yanı sıra çok sayıda ilçe de diri faylara çok yakın konumda yer alıyor. MTA tarafından yayınlanan haritalara göre diri fay üzerinde yer alan ilçeler belirlendi. Ancak çoğu fayın yeri metre bazında bir doğrulukla bilinmiyor. Bu nedenle diri fayların tam olarak nerede olduğunun jeoloji ve jeofizik mühendisleri tarafından yapılacak özel araştırmalar ile belirlenmesi gerekiyor.

Fay hattındaki 110 ilçe şu şekilde:

• ADIYAMAN: Gölbaşı

• AFYONKARAHİSAR: Çay, Dinar, Kızılören, Sandıklı

• ANKARA: Şereflikoçhisar

• ANTALYA: Demre

• AYDIN: Bozdoğan, Germencik, İncirliova, Koçarlı, Köşk, Kuşadası, Nazilli, Söke, Sultanhisar, Yenipazar

• BALIKESİR: Gönen, Manyas

• BATMAN: Kozluk

• BİNGÖL: Karlıova, Yedisu

• BOLU: Gerede, Yeniçağa

• BURSA: Gemlik, Kestel, Mustafakemalpaşa

• ÇANAKKALE: Çan, Yenice

• ÇORUM: Lâçin

• DENİZLİ: Babadağ, Çameli, Çardak, Honaz

• DİYARBAKIR: Lice

• DÜZCE: Çilimli, Cumayeri, Gölyaka, Gümüşova, Kaynaşlı

• ELAZIĞ: Palu, Sivrice

• ERZİNCAN: Üzümlü

• ESKİŞEHİR: İnönü

• GAZİANTEP: İslahiye

• HAKKARİ: Şemdinli

• HATAY: Erzin, Hassa, Kırıkhan, Payas

• ISPARTA: Eğirdir, Senirkent, Uluborlu

• İZMİR: Kemalpaşa, Seferihisar, Tire

• K.MARAŞ: Nurhak, Türkoğlu

• KAYSERİ: Talas, Yeşilhisar

• KIRIKKALE: Keskin

• KIRŞEHİR: Akpınar, Mucur

• KOCAELİ: Başiskele, Derince, Gölcük, Kartepe

• KONYA: Akşehir, Altınekin, Doğanhisar, Ilgın

• KÜTAHYA: Gediz, Simav

• MALATYA: Akçadağ

• MANİSA: Ahmetli, Alaşehir, Gölmarmara, Kırkağaç, Salihli, Sarıgöl, Soma, Turgutlu

• MERSİN: Çamlıyayla, Mut

• MUĞLA: Menteşe, Milas

• MUŞ: Korkut, Varto

• NİĞDE: Altunhisar, Bor

• OSMANİYE: Düziçi, Toprakkale

• SAKARYA: Akyazı, Arifiye, Ferizli, Hendek, Karapürçek, Sapanca

• URFA: Bozova

• SİİRT: Eruh

• ŞIRNAK: Beytüşşebap

• SİVAS: Altınyayla, Yıldızeli

• TOKAT: Niksar, Pazar, Reşadiye

• VAN: Çaldıran, Özalp

• YALOVA: Altınova, Çınarcık

"TÜM TÜRKİYE DEPREM TEHDİDİ ALTINDADIR"

Ülkemizde deprem sarsıntısı tehlikesine sahip alanların büyüklüğü 250.000 kilometrekaredir. Bu ise tüm ülke yüzölçümü ile kıyaslanırsa yaklaşık yüzde 30'a karşılık gelir. Özetle, tüm Türkiye deprem tehdidi altındadır; ancak ülkenin yüzde 30'u yıkıcılığı yüksek deprem tehlikesi altındadır.

Marmara içerisinde yer alan fayların kırılma olasılığının büyük olduğu, bu faylar kırıldığı takdirde 7'den büyük bir deprem gerçekleşeceği ve böyle bir durumda sadece İstanbul'un değil Marmara çevresinde geniş bir alanın etkileneceğini uzun yıllardır konuşuyoruz. Bu durum 17 Ağustos 1999 depreminden sonra daha büyük bir olasılıkla gündeme geldi. Marmara'da ortalama 250 yılda bir büyük deprem oluyor. Son büyük depremler olarak 1509 ve 1766 depremlerini tarihi kaynaklardan öğreniyoruz.

"DEPREM 5 METRELİK KAYMA YARATACAK"

Bu da yaklaşık 250 yılda bir büyük deprem olduğu anlamına geliyor. 1766'dan bu yana 255 yıl geçtiğini dikkate alırsak tekrarlama aralığı dolmuş durumda. Öte yandan ölçümler Marmara Denizi'ndeki Kuzey Anadolu Fayı parçasının yılda ortalama 2 cm kadar hareket ettiğini gösteriyor. Bu da son 255 yılda 5 metre civarında bir atım biriktiğini gösteriyor.

Daha sade bir anlatımla Marmara'da beklenen deprem gerçekleştiğinde Yalova'daki bir nokta İstanbul'daki bir noktaya göre 5 metre batıya doğru kayacak. Benzer bir durum 17 Ağustos 1999 depreminde de yaşanmış, Sakarya'da fay üzerinde yer alan bir benzin istasyonunun iki pompası birbirine göre 5 metre kadar kaymıştı.

Faylar hareket ettikleri zaman hareket ettikleri yöndeki kayaları sıkıştırır; bu da olması beklenen bir depremi daha öne çeker. Buna stres transferi ya da halk dili ile tetikleme diyoruz. 17 Ağustos depremindeki hareketin Marmara'daki bir depremin olma olasılığının yüzde 15 kadar artırdığı hesaplanıyor.

"MARMARA 7 VE DAHA ÜZERİ BİR DEPREME GEBEDİR"

Tüm bunları üst üste koyduğumuz zaman Marmara'da bir depremin olma zamanı gelmiştir. Ancak bunu kesin bir ifade olarak kabul etmemek gerekir, çünkü doğa hiçbir zaman bizim beklediğimiz gibi düzenli, davranmayabilir.

Marmara 7 ve daha üzeri bir depreme gebedir. Bu deprem Marmara içerisindeki Kuzey Anadolu Fayı'ndan kaynaklanacaktır. Büyük olasılıkla da Silivri-Adalar arasında bir noktada meydana gelecektir. Bu depremin nerelerde ne kadar etkili olabileceği konusunda da yapılmış çok sayıda çalışma var.

Ülkemizin ve dünyanın en önemli deprem kaynaklarından biri olan Kuzey Anadolu Fayı'nın iki kesiminde deprem tekrarlama aralıkları dolmuştur. İkisi de 7'den büyük deprem üretme potansiyeli olan bu boşlukların gelecekte yıkıcı deprem üretmesi kaçınılmazdır."