AYM Mİ YARGITAY MI ÜSTÜN? Anayasa Mahkemesi en üst mahkeme midir, kararları Yargıtayı bağlayıcı mıdır?

Yargıtay 3. Ceza Dairesi'nin, Anayasa Mahkemesi (AYM) üyeleri hakkında suç duyurusunda bulunmasını protesto eden CHP Grubu, TBMM Genel Kurulu'nda oturma eylemi başlattı. Meclis'te adalet nöbeti tutan 20 CHP'li milletvekiline, TİP Genel Başkanı Erkan Baş ve Parti Sözcüsü Sera Kadıgil, HEDEP Grup Başkanvekili Hakkı Saruhan Oluç ve HEDEP milletvekilleri, Demokrat Parti İzmir Milletvekili Salih Uzun ve EMEP Gaziantep Milletvekili Sevda Karaca ziyaret ederek destek verdi. Peki, AYM mi Yargıtay mı üstün? Anayasa Mahkemesi en üst mahkeme midir, kararları Yargıtayı bağlayıcı mıdır? İşte detaylar…

AYM Mİ YARGITAY MI ÜSTÜN?

Anayasa Mahkemesi ve Yargıtay, Türkiye'nin yargı birimleri arasında kritik bir konumda bulunmaktadır. Her iki kuruluş da bağımsız ve tarafsız bir şekilde faaliyet göstermekte ve hukukun üstünlüğünü koruma konusunda önemli sorumluluklar üstlenmektedir. Anayasa Mahkemesi ile Yargıtay arasındaki hiyerarşi, Anayasa Mahkemesi'nin Yargıtay'a üstün olduğu şeklinde kabul edilmektedir. Bu durumun temel nedeni, Anayasa Mahkemesi'nin anayasa hükümlerini yorumlama ve uygulama görevlerinin son derece kritik olmasıdır. Anayasa Mahkemesi, verdiği kararlarla Türkiye Cumhuriyeti'nin demokratik hukuk devleti temellerini koruma ve güçlendirme konusunda önemli bir rol oynamaktadır.

ANAYASA MAHKEMESİ EN ÜST MAHKEME MİDİR, KARARLARI YARGITAYI BAĞLAYICI MIDIR?

Bu konuda anayasanın 153. Maddesi net bir ifade içermektedir.

Madde 153 Anayasa Mahkemesi: Anayasa Mahkemesinin kararları kesindir. İptal kararları gerekçesi yazılmadan açıklanamaz.

Anayasa Mahkemesi bir kanun veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesinin tamamını veya bir hükmünü iptal ederken, kanun koyucu gibi hareketle, yeni bir uygulamaya yol açacak biçimde hüküm tesis edemez.

Kanun, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi veya Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü ya da bunların hükümleri, iptal kararlarının Resmî Gazetede yayımlandığı tarihte yürürlükten kalkar. Gereken hallerde Anayasa Mahkemesi iptal hükmünün yürürlüğe gireceği tarihi ayrıca kararlaştırabilir. Bu tarih, kararın Resmî Gazetede yayımlandığı günden başlayarak bir yılı geçemez. İptal kararının yürürlüğe girişinin ertelendiği durumlarda, Türkiye Büyük Millet Meclisi, iptal kararının ortaya çıkardığı hukuki boşluğu dolduracak kanun (…) teklifini öncelikle görüşüp karara bağlar. İptal kararları geriye yürümez. Anayasa Mahkemesi kararları Resmî Gazetede hemen yayımlanır ve yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını, gerçek ve tüzelkişileri bağlar.

Madde 154 Yargıtay: Yargıtay, adliye mahkemelerince verilen ve kanunun başka bir adli yargı merciine bırakmadığı karar ve hükümlerin son inceleme merciidir. Kanunla gösterilen belli davalara da ilk ve son derece mahkemesi olarak bakar.

Yargıtay üyeleri, birinci sınıfa ayrılmış adli yargı hakim ve Cumhuriyet savcıları ile bu meslekten sayılanlar arasından Hakimler ve Savcılar (…) Kurulunca üye tamsayısının salt çoğunluğu ile ve gizli oyla seçilir.

Yargıtay Birinci Başkanı, birinci başkanvekilleri ve daire başkanları kendi üyeleri arasından Yargıtay Genel Kurulunca üye tamsayısının salt çoğunluğu ve gizli oyla dört yıl için seçilirler; süresi bitenler yeniden seçilebilirler.

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı ve Cumhuriyet Başsavcıvekili, Yargıtay Genel Kurulunun kendi üyeleri arasından gizli oyla belirleyeceği beşer aday arasından Cumhurbaşkanı tarafından dört yıl için seçilirler. Süresi bitenler yeniden seçilebilirler.

Yargıtayın kuruluşu, işleyişi, Başkan, başkanvekilleri, daire başkanları ve üyeleri ile Cumhuriyet Başsavcısı ve Cumhuriyet Başsavcıvekilinin nitelikleri ve seçim usulleri, mahkemelerin bağımsızlığı ve hakimlik teminatı esaslarına göre kanunla düzenlenir.

ANAYASA MAHKEMESİ EN ÜST MAHKEME MİDİR?

Anayasa Mahkemesi en üst mahkemedir ve kararları Yargıtay'ı bağlar. Anayasa'nın 153. Maddesi'ne göre Anayasa Mahkemesi'nin kararları kesindir ve Yargıtay'ı da bağlar.