Makam ve Usulleri Bilgisayarla Tanıyan Teknoloji

Boğaziçi Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ali Taylan Cemgil, araştırmacı Andre Holzapfel ve öğrencileriyle makam ve usulleri bilgisayar ortamında ayrıştırarak otomatik tanınmasını sağlayan bir uygulama geliştirdi.

Üniversiteden yapılan açıklamada, büyük veri madenciliği ve yapay öğrenme metotları alanında çalışan Doç. Dr. Cemgil'in, aynı zamanda müzik ve yapay zeka konularında da araştırmaları bulunduğu belirtildi.

Türk müziğinin analiziyle ilgili çalışan Cemgil'in, doktora sonrası araştırmacı Andre Holzapfel ve öğrencileriyle Türk sanat müziğinin melodik ve ritmik yapılarını otomatik olarak tanıyan bir uygulama geliştirdiği bildirilen açıklamada, uygulamanın, makam ve usulleri bilgisayar ortamında ayrıştırarak otomatik olarak tanınmasını sağladığı vurgulandı.

Açıklamada görüşlerine yer verilen Cemgil, projenin, makamlar ve karmaşık ritmler arasındaki ilişkileri de içinde barındıran metodolojisiyle bir ilk oluşturduğunu kaydetti.

Marie Curie Projesi çerçevesinde bir doktora sonrası program kapsamında Türk müziğinin analiz edilerek makamların, usullerin bulunması ve  otomatik olarak çıkarılmasıyla ilgili çalışma yaptıklarını belirten Cemgil, şu bilgileri verdi:

"Örnek olarak vermek gerekirse projede 'Bu ferahfeza makamında çalan bir eserdir' bilgisinin otomatik olarak çıkartılmasını hedefledik. Buna 'Music Information Retrival/Müzikten Bilgi Çıkarımı' denilebilir. Proje 2013'te başlayıp, 2015'te sona erdi. Çalışmalar dünya müzik envanteri konusunda yapılan çalışmalara Türk müziği makam ve usullerini içermesi açısından yeni bir katkı sundu. Bu çalışma sayesinde bu alanda dünya genelindeki veri setlerine  Türkiye'den bir metodoloji eklendi. Bizim çalışmalarımız genel olarak metotlar, algoritmaların geliştirilmesi ve bunların sınanması üzerine diyebiliriz. Makamları tanıyan, Türk müziğinde ritmlerle melodilerin ilişkilerini içinde barındıran bu yaklaşımı bir metot önerisi olarak geliştirdik. Biz bunu matematiksel bir temelde ele aldık. Metodolojiyi doğru kurgularsanız, aynı metodolojiyi alıp bambaşka bir alanda veri analizi probleminde uygulamaya koyabilirsiniz."

Aynı zamanda caz müziği alanında yorumculuğa devam eden Doç. Dr. Cemgil, ilgi alanlarının başında bilgisayarların sesleri nasıl algıladığının geldiğini, müziğin kaydedildikten sonra notalandırılması veya tempo gibi kavramların otomatik olarak bilgisayar tarafından görüntülenmesiyle ilgili konularda çalışmalara devam ettiğini aktardı.

Doç. Dr. Cemgil kimdir?

Doç. Dr. Ali Taylan Cemgil, Boğaziçi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümünden 1993'te mezun oldu. Aynı bölümden yüksek lisans derecesi alan Cemgil, Hollanda'da Radboud University Nijmegen'de doktora yaptı.

Amsterdam Üniversitesi Akıllı Otonom Sistemler Laboratuvarı'nda ve İngiltere'de Cambridge Üniversitesi İşaret İşleme ve İletişim Laboratuvarı'nda doktora sonrası araştırmacı olarak görev yapan Doç. Dr. Cemgil, halen Boğaziçi Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümünde öğretim üyesi olarak çalışıyor.