İstanbul'un Tarihi İpek Halılarda

MURAT ASİL - Kapadokya'da bir halıcılık firması, "7 Tepe 7 Hükümdar:  İstanbul" isimli koleksiyon çalışması kapsamında, İstanbul'un tarihinde önemli yer tutan liderlerin dönemlerindeki bazı eserleri saf ipek halılara dokundu.

Nevşehir'in Avanos ilçesinde faaliyet gösteren firmanın turistik halı satış merkezinde özel odada sergilenerek satışa sunulan halılar, turistlerin ilgisini çekiyor.

Firmanın halı satış merkezinin genel müdürü Sefa Yıldırım, AA muhabirine yaptığı açıklamada, "7 Tepe 7 Hükümdar:  İstanbul" isimli koleksiyon çalışması kapsamında, Roma, Bizans, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerinde İstanbul'dan ismini dünyaya duyurmuş 7 devlet adamının (Byzas, Constantinus, Theodosius, Justinianos,  Fatih Sultan Mehmet, Kanuni Sultan Süleyman ve Mustafa Kemal Atatürk) anlatan halılar ürettiklerini söyledi.

Turistlerin beğenisine sundukları bu halıların motiflerini Türk hat sanatı ustalarından Selim Sağlam ve Nilüfer Kurfeyz'in çizdiğini belirten Yıldırım, koleksiyon halıların imalatını ise Korhan İslamoğlu'nun yaptığını kaydetti.

İşletmelerinde yöredeki kadınlar tarafından ahşap tezgahlarda kök boya kullanılarak dokunan yün ve ipek halıları bölgeye gelen turistlerin beğenisine sunduklarını dile getiren Yıldırım, "7 Tepe 7 Hükümdar:  İstanbul" koleksiyonu için işletmelerinde özel bir oda ayırdıklarını ifade etti.

Bu çalışmanın Türk kültür tarihi açısından çok özel olduğunu düşündüklerini belirten Yıldırım, halıların her birinden 77 adet üretileceğini söyledi.

Bir halı yaklaşık 6 ayda dokunuyor

Yıldırım, saf ipekten üretilen halıların santimetrekaresinde 144 düğüm olduğunu ifade ederek, şunları kaydetti:

"Bir halı yaklaşık 6 ayda tamamlanıyor. Bu çalışma için özel bir kitap hazırladık. Şu anda İngilizce ve Türkçe, ilerleyen süreçte diğer dillerde de olacak. Bu halılardan alana kitabı hediye edeceğiz. Farklı ebatlarda üretilen halılarımız için ortalama 10 bin dolar fiyat belirledik. Kapadokya her yıl 2,5 milyon turistin ziyaret ettiği bir yer. Bu projeyle hem İstanbul'un tarihini ve kültürümüzü hem de ülkemizde böyle önemli eserlerin yapılabileceğini anlatıyoruz. Şimdiden mağazamızı ziyaret eden misafirlerimize koleksiyonumuzu sergilemeye başladık ve büyük beğeni topluyor."

Yıldırım, halılarda, bu 7 devlet adamının dönemine damgasını vuran eserlerin ve simgelerin yer aldığını belirterek, örneğin, Byzas'a atfedilen halıda Byzas döneminin simgesi sikkenin ön ve arka yüzünün resmedildiğini dile getirdi.

Bu halının dört köşesinde bulunan geçme zencerek motifinin Roma ve Bizans'ta yer ve duvar mozaiklerinde çok sık görülen süsleme unsuru olduğunu ifade eden Yıldırım, Constantinus'a ithaf ettikleri desende ise halının ortasında bulunan atlı şövalyenin Maxentius'u yenilgiye uğrattığı savaşı simgelediğini dile getirdi.

Bizans ve Osmanlı motifleri iç içe

Bu halıdaki kompozisyonun ünlü ressam Rafael'in 'Milvio Köprüsü Savaşı' adlı tablosundan esinlenerek yapıldığını anlatan Yıldırım, şu bilgileri verdi:

"Halıdaki düz kesintisiz diagonal hatlar, Constantinus döneminin en önemli eseri olan Çemberlitaş'ı sembolik olarak anlatmaktadır. Theodosius'a ithaf ettiğimiz halıda ise onun döneminin en belirleyici eseri olan surlar var. Justinianos'a ithaf ettiğimiz desenlerde de ön planda onun muhteşem eseri Ayasofya'yı görmekteyiz. Fatih Sultan Mehmet döneminin anlatıldığı halının en belirgin özelliği iç bordürde iki farklı desenin aynı bölümde kullanılmış olmasıdır. Solda görülen kısım geçmeli geometrik desen Bizans'ı, sağda görülen kısımsa saz yolu Osmanlı'yı vurgulamaktadır. Bordürdeki Hatayi motifi ve çiçeğin kuş bakışı görünümü, Türk süsleme sanatının en sık görülen detaylarındandır. Kanuni'ye ithaf ettiğimiz desenimizin en belirgin özelliği kaşıkçı elması formunda olmasıdır. Desende çeşitli yerlerde stilize edilen kıymetli taşlar, Kanuni'nin mücevherlere olan düşkünlüğünü, ayrıca dünya imparatorluğunun zenginliğini ifade ediyor. Atatürk'e ithaf ettiğimiz halı da onun ebedi uykusuna çekildiği Dolmabahçe Sarayı süslemelerinden esinlenerek tasarlanmıştır." - Nevşehir