Hititlerin 5 bin 500 yıllık tarihi yolu turizme kazandırılacak

İLYAS GÜN - Hititlerin Karadeniz'e inmek için kullandığı Kızılırmak kıyısındaki 5 bin 500 yıllık tarihi yolun turizme kazandırılması için çalışma başlatıldı.

Hitit İmparatorluğu döneminde İç Anadolu'dan Karadeniz'e gitmek için kullanılan tarihi yolun turizme açılması için oluşturulan ekip, tarihi yolu inceledi. Bafra İkiztepe höyüklerinden Vezirköprü Oymaağaç'taki Hititlerin kutsal şehri Nerik'e Kızılırmak kıyısındaki güzergahı takip eden ekip, yol üzerinde bulunan tarihi şehirleri ve buluntuları araştırdı.

Girişimleriyle ekibe öncülük eden Samsun Milletvekili Tülay Bakır, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Hititlerin ticaret yolunun yeniden ortaya çıkarılması ve turizme açılması için Bafra'da bulunan İkiztepe höyüklerinden Vezirköprü ilçesindeki Oymaağaç'taki höyüklere eski ticaret yolunu kullanarak geldiklerini söyledi.

Bu ticaret yolu üzerinde birçok medeniyet kurulduğunu belirten Bakır, şöyle devam etti:

"Buradaki amacımız Hititlerin Samsun ve çevresinde aktif olarak bulunduğunu ispat etmek. Hattuşa'dan gelen Hititlerin kutsal Nerik şehrine uğradıktan sonra Bafra'da İkiztepe'ye gittiklerini ortaya koyduk. Yani Hititlerin karadan denize doğru oluşturduğu ticaret yolunu yüzde 100 ispatlanamasa da kazılarda elde edilen delilleriyle ispatlamaya çalıştık. Samsun'un eski çağda haklı olduğu yeri almasını istiyoruz. Bu sayede bölgemizin turizm açısından önemli bir yer olmasını sağlamış olacağız."

Hititlerin ticaret yoluna dikkati çekmek için fotoğraf yarışması planlandığını ifade eden Bakır, "Bu yolda tarihin canlandırılması için belli eserlerin ortaya konulması lazım ve ticaret yolunun en azından sanal olarak canlandırılması gerekli. Bunun için çalışmalarımızı sürdüreceğiz. Bunun turizme katkı sağlayacağını düşünüyoruz" dedi.

- "Uygarlıklar Karadeniz çevresinde toprak edinmeye çalışmıştı"

Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Öğretim Üyesi Tarih Bilimci Yrd. Doç. Dr. Ali Güveloğlu, Antik Çağ'ın sonuna doğru Akdeniz'in etrafındaki bütün uygarlıkların Karadeniz çevresinde toprak edinmeye çalıştığını kaydetti.

Bu durumu, elde edilen bulgulardan ve kazılardan anladıklarını anlatan Güveloğlu, şöyle konuştu:

"Biz bunu onların bulduğu bir yönetim sistemi veya kolonizasyon sistemi olarak düşünmüştük ancak Hitit İmparatorluğu'nun ne kadar büyük olduğunun kanıtı bu kolonizasyon döneminden belki bin yıl önce Hititlerin güneyde Akdeniz ile kuzeydeki Karadeniz'de bir devlet kurarak birleştirdiğini görüyoruz. Yani bundan bin yıl sonra bir uygarlık Akdeniz'deki devleti ile Karadeniz'deki bir uygarlığı birleştirememişti. Hititlerin Vezirköprü ilçesindeki kutsal Nerik şehriyle Bafra'daki İkiztepe'de bulunan Zalpa kentini ele geçirerek güney ve kuzeyi birleştirdiğini görüyoruz. Bu birleştirmeyi de Kızılırmak üzerinden Karadeniz'e inmek için yaptıklarını tahmin ediyoruz."

- 5 bin 500 yıldır kullanılan yol

Bu yol üzerinde ticari bir akım olduğunu vurgulayan Güveloğlu, "Vezirköprü'de bulunan madenlerden alınan bakır, Bafra'ya götürülüyordu ve orada bronz yapılıyordu. Ayrıca ordular da buradan geçiyordu. Yapılan kazılarda elde edilen bulgular bunun böyle gerçekleştiğini gösteriyor. Kızılırmak yolu en az 5 bin 500 yıldır insanoğlu tarafından savaşmak, ticaret yapmak ve siyasi otoriteyi sağlamak, devleti denize ulaştırmak ve o topraklardan başka ülkelere gitmek için kullanılıyordu. Yani bu yol insanlık tarihine yön veren bir etken olarak ortaya çıkmış olacak" ifadelerini kullandı.

Alman Arkeolog Prof. Dr. Rainer Czichon da İç Anadolu'dan gelen yolun üzerinde sadece Oymaağaç'taki tarihi Nerik şehri ile İkiztepe'deki Zalpa şehrinin bulunduğunu anlattı.

Söz konusu yoldan Tunç Çağı'nda Hititlerin bakır yükleriyle geçtiğini bildiren Czichon, şunları kaydetti:

"Yani Hititler kutsal Nerik şehrinin etrafındaki Tavşan Dağlarından elde ettikleri bakır madenini Bafra ilçesinde bulunan İkiztepe'ye götürerek burada silah ve günlük yaşamda kullanılan maddeler haline getirdiklerini yaptığımız araştırmada gördük. Çünkü Oymaağaç'ta bulunan şehir, bakır ticaretinden dolayı kurulmuş. Tunç Çağı'nda insanlar Tavşan Dağlarından bakır almış ve Karadeniz kıyısında yerleşim yeri olan İkiztepe'de ilk bronzları yapmışlar. Bu ticaret yolunun üzerinde sadece Oymaağaç ve İkiztepe var. Bunun için Hititlerin kullandığı bu yol çok önemli, bunun da tarihi anlamda ele alınması ve turizme açılması gerekiyor."

Muhabir: İlyas GÜN

Yayınlayan: Orhan Topal