75 Yıldır Eyer Dikiyor

HÜSEYİN DEMİRCİ/CÜNEYT ÇELİK - Kars'ta yaşayan 88 yaşındaki Kamber Çalışkan, unutulmaya yüz tutan meslekler arasında yer alan "eyerciliği" 75 yıldır yapıyor.

Eski köy garajında yıllar önce açtığı iş yerinde, babasından öğrendiği eyer yapımını 75 yıldır sürdüren Kamber dede, unutulmaya yüz tutan mesleğini el emeği göz nuruyla icra etmeye çalışıyor.

Atların daha çok tarımda kullanıldığı dönemlerde daha fazla değer gören eyercilik, şimdilerde teknolojinin gelişmesi, atın tarımda değerini yitirmesi ve traktörlerin tarlalara girmesiyle terk ediliyor. Birçok eyer ustası, talebin düşük olması nedeniyle iş yerini kapatmak zorunda kaldı.

Tüm olumsuzluklara rağmen dedesinden, babasından öğrendiği mesleğe dört elle sarılan 88 yaşındaki Kamber Çalışkan, köylerden ve çevre illerden gelen talepleri karşılamak için ilerleyen yaşına rağmen heyecanla çalışıyor. Heyecanını Doğu Anadolu Bölgesi'nde hayvancılığın yaygın olmasından dolayı koruyan Kamber dede, mesleğini torunlarına da öğretmek istiyor.

Kamber Çalışkan, eyer yapımını 13 yaşındayken öğrenmeye başladığını söyledi.

Unutulmaya yüz tutmuş mesleği torunlarına öğretmeye çalıştığını belirten Çalışkan, "Bu memlekette uçağımız olsa dahi bu eyere ihtiyacımız var. Burası hayvancılığın yapıldığı bir memlekettir. Burada geçim hayvancılık üzerinden yapılıyor. Bu mesleği devam ettireceğiz. Arık bu mesleği devam ettirecek yeni nesil için biraz zor olur. Eyer yapımını öğretecek kimse olmadığı için bu mesleği artık pek yapamazlar. Ben bunu oğluma ve torunuma öğrettim devam ettirmek isterlerse devam ettirirler. Torunum üniversitede okuyor. Ona öğrettim bu mesleği, o da yürütecek." dedi.

Bölgenin tek eyer ustası Kamber dede

Bu mesleği ömrü yettiğince sürdürmek kararında olduğunu vurgulayan Çalışkan, şöyle konuştu:

"Babamdan, dedemden bizlere hatıra olarak kalan bu mesleği unutturmayacağız, devam ettireceğiz. Bu bölgede bu sanatı yapan hiç kimse yoktur. Ben de babamdan, dedemden yadigar olarak kalan bu mesleği hiç aksatmadan devam ettirdim, halen de ettirmeye de çalışıyorum. Bu mesleği bırakmayacağım. Ben burada tamir yapıyorum, atların boynuna takılan hamut yapıyorum, işlemeler yapıyorum. Bu yaşıma rağmen halen yapıyorum. Eyer yapıyorum, geldiği zaman tamirlerini de yapıyorum. Halen tarımda atları kullananlar var, o yüzden gelenler var."

"Kafkas eyeri"ne gözü gibi bakıyor

Çalışkan, özellikle yaklaşık 200 yılık el işlemesi "Kafkas eyeri"ne gözü gibi baktığını anlattı.

Dedesi ile babasının, Kafkas eğerinin yapımını öğrenmek için Rusya'ya gittiklerini anlatan Çalışkan, bu eyerin yapımının çok zor olduğunu söyledi.

Diğer ustalar tarafından yapılan benzer ürünlerin aynı kalitede olmadığını vurgulayan Çalışkan, "Bunun benzerini yapabilirler ama aslını öyle herkes yapamaz. Bu eyerlerin en az 200 yıllık geçmişleri var. Bu hayvan derisinden yapılıyor. Eyer içine yün ve tüy koyuyorlardı o zamanlar, bu süngerler yoktu. El emeğiyle yapıyoruz, altını ve yanlarını ağaç tahtadan yapıyoruz. Bu eyerin derisi tamamen el işlemesiyle yapılıyor. Bunu yaparken ellerimiz hep nasır tuttu." şeklinde konuştu.

Kamber dedenin oğlu Ertuğrul Çalışkan (57) babasının mesleğini devam ettirmek istediklerini ve yurt dışında öğrenim gören oğlunun da bu mesleğe mesleğe yatkın olduğunu söyledi.

Babasının büyük emeklere yaşına aldırış etmeden eyer yaptığını hatırlatan Çalışkan, "Babam bize bu mesleği unutturmamaya çalışıyor. Bu bölgede bizden başka eyer yapan yok. Yaptığımız eyerler için İzmir, İstanbul, Ankara, Muğla ile çevre illerden gelen müşterilerimiz var. Eyerlerimiz 400 ila 600 lira, koşu takımı 500-600 lira, binek takımını ise 600 ila 1500 liradan satışa sunuyoruz." dedi.