KÜ'den Gök'ün Açıklamasına Cevap

Kastamonu Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölüm Başkanı Doç. Dr. Cevdet Yakupoğlu meslektaşı Konya Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi Tarih Bölümü Başkanı Doç. Dr. Necdet Gök'ün ortaya attığı Candaroğulları Beyliği'nin sanılandan daha uzun ömürlü olduğu yönünde ulusal ve yerel bazı gazetelerde haber olarak çıkması üzerine bir basın açıklaması yaptı.

Doç. Dr. Cevdet Yakupoğlu, açıklamasında "Candaroğulları tarihiyle ilgili tek bir belge üzerinden değerlendirme yapmak yanlışları da beraberinde getirebilir. Bu nedenle Candaroğulları tarihine ve hatta Anadolu Türk tarihine bir bütün olarak yaklaşmak ve başka belgelerle iddiayı desteklemek gerekir." dedi.

Yakupoğlu, açıklamasında şu görüşlere yer verdi:

"Kasım Bey, babasının emri üzerine Osmanlı hükümdarı Çelebi I. Mehmed'in Balkanlarda çıktığı Eflak seferine bir miktar Candaroğlu kuvvetiyle katılmış, savaş sonunda ise Çelebi Mehmed'in desteğini alarak babası İsfendiyar Bey'e isyan etmiştir. Yenilen ve Sinop kalesine çekilen İsfendiyar Bey, Osmanlı hükümdarı ile barış anlaşması yaparak Kalecik, Çankırı ve Tosya'yı Osmanlılara bırakmıştır.

Çelebi Mehmed, bu yerlerin idaresini Kasım Bey'e vermiş (1417), dolayısıyla onu Çankırı Valisi (sancakbeyi) yapmıştır. Osmanlı sultanlarına her zaman sadık kalan Kasım Bey, 1453'te İstanbul'un fethinde, Bizans imparatoruna elçi olarak gönderilmiş, siyasi anlamda Osmanlı'dan bağımsız davranmamıştır.

Ancak, Kasım Bey'in, kuzeydeki Candaroğulları beyleriyle işbirliği yapmasını önlemek için yetkileri geniş tutulmuş, Çankırı ve Ankara yöresinde sosyal hizmetlerde bulunmasına imkân tanınmıştır.

Fatih Sultan Mehmed, 1460 yılında Amasra'yı ve 1461'de Kastamonu ve Trabzon'u almış, Candaroğlu İsmail Bey'e Bursa yöresinde Yenişehir ve İnegöl'de toprak vermiş, hemen arkasından da onu Bulgaristan'da Filibe valisi yapmıştır.

Diğer kardeş Kızıl Ahmed Bey ise Fatih tarafından Yunanistan'daki Mora sancağına gönderilmek istenince isyan etmiş, Karamanoğullarının yanına kaçmıştır. Böylece Osmanlı Devleti, Kuzey Anadolu'da siyasi birliği sağlamıştır.

1461'de Kasım Bey zaten Osmanlılara bağlı bir vali idi eğer bağımsız davranmış olsaydı, Fatih onun üzerine de ordu gönderirdi Kaldı ki Fatih, Kastamonu'yu almaya giderken önce Ankara'da konaklamış, sonra Çankırı üzerinden Kastamonu'ya geçmiştir. Kasım Bey'in buna sesi çıkmamıştır, çünkü zaten Osmanlılara bağlıdır.

Sonuç olarak, Kasım Bey'e ait sadece bir mülknameye dayanarak Candaroğullarının sona eriş tarihini uzatma yönünde zorlama bir yorum yapmaktan kaçınılmasında fayda vardır. Tarihî gerçek şudur ki, 1461 sonrasında artık bağımsız bir Candaroğulları beyliği mevcut değildir."

- KASTAMONU