Srebrenitsa katliamı nedir, neden yapıldı? Ne zaman gerçekleşti?

Srebrenitsa, o dönemde Birleşmiş Milletler tarafından "güvenli bölge" ilan edilmişti ve buraya sığınan sivil Bosnalı Müslümanlara (Boşnaklar) koruma sağlanması bekleniyordu. Ancak 11 Temmuz 1995'te Sırp askeri güçleri tarafından kasaba ele geçirildi ve BM'nin koruma gücü olan Hollandalı Birleşmiş Milletler Barış Gücü (UNPROFOR) birlikleri tarafından sözde korunan bölge, acımasız bir katliama sahne oldu.

SREBRENİTSA KATLİAMI NEDEN YAPILDI?

Srebrenitsa Katliamı, 1991-1995 Yugoslavya İç Savaşı (Hırvatistan Savaşı ve Bosna Savaşı) sırasında Sırp Cumhuriyeti Ordusu'nun Srebrenitsa kentine karşı giriştiği Krivaya '95 Harekâtı esnasında Temmuz 1995'te yaşanan bir trajedidir. Bu katliam, en az 8,372 Bosnalı'nın Bosna-Hersek'in Srebrenitsa kentinde general Ratko Mladiç komutasındaki ağır silahlarla donatılmış Bosna Sırp ordusu tarafından öldürülmesine verilen addır. Katliamda bir kısım kadın ve küçük yaşta çocuğun da öldürüldüğü, belgelerle kanıtlanmıştır. Sırp Cumhuriyeti Ordusunun dışında katliama "Akrepler" olarak tanınan Sırbistan özel güvenlik güçleri de katılmıştır. Birleşmiş Milletler, Srebrenitsa'yı güvenli bölge ilan etmiş olmasına rağmen 400 silahlı Hollanda barış gücü askerinin varlığı katliamı önleyememiştir. Bu olay, II. Dünya Savaşı'ndan bu yana Avrupa'da gerçekleşmiş en büyük toplu insan kıyımı olması ve Avrupa'daki hukuksal olarak ilk kez belgelenmiş soykırım olması açısından da önem taşır. Srebrenitsa Katliamı, Bosna Savaşı'nın en karanlık ve acı dolu olaylarından biridir ve birden fazla nedeni vardır. Bunlardan bazıları şunlardır:

Etnik Temizlik Politikaları

Savaş sırasında Sırp milliyetçileri ve Sırp ordusu, Bosna'daki Müslüman Bosnakları ve Hırvatları bölgeden temizlemek için etnik temizlik politikaları uyguladılar. Srebrenitsa, bu politikaların merkezlerinden biriydi ve Bosnalı Müslümanların yoğun olduğu bir bölgeydi.

Sırp Milliyetçi Hedefler

Srebrenitsa, Sırp milliyetçi güçlerin kontrol etmek istediği stratejik bir noktaydı. Bu kasabanın ele geçirilmesi, Sırp hedeflerini gerçekleştirmek için önemliydi ve Bosnalı Müslümanların bölgeden temizlenmesi, Sırp milliyetçi liderlerin hedeflerini destekliyordu.

Hassas Bir Zamanlama

Srebrenitsa Katliamı, Bosna Savaşı'nın son dönemlerinde gerçekleşti. Bu dönemde uluslararası toplum, Bosna-Hersek'teki savaşa son vermek ve barışı sağlamak için diplomatik çabaları artırmıştı. Katliam, uluslararası baskının zirve yaptığı bir zamanda gerçekleşti ve bu, Sırp güçlerinin hızla hareket etmesini sağladı.

Provokasyon ve İntikam

Srebrenitsa'nın ele geçirilmesi ve katliam, taraflar arasındaki uzun süredir devam eden çatışmaların ve intikam duygularının bir sonucu olarak gerçekleşti. Bu, önceki dönemlerde yaşanan çatışmaların bir uzantısıydı ve Sırp güçlerinin Bosnalı Müslümanlara karşı öfke ve intikam duygularını tetikledi.

SREBRENİTSA KATLİAMINDA NELER YAŞANDI?

Srebrenitsa Katliamı, insanlık tarihinin en acı dolu olaylarından biridir ve birçok insanın yaşadığı dehşet verici deneyimlerle doludur. Bu katliam sırasında yaşanan bazı acı verici olaylar şu şekildedir:

Binlerce Bosnalı Müslüman erkek ve genç, Sırp askerleri tarafından toplanarak infaz edildi. Bu toplu katliamlar, çoğunlukla ormanlık alanlarda, evlerin arkasında ve diğer gizli yerlerde gerçekleşti.
Birçok aile, katliam sırasında ayrıldı ve sevdiklerini kaybetti. Babalar, oğullarını, eşler birbirini, kardeşler kardeşlerini kaybetti. Bu ailelerin birçoğu hâlâ kayıp sevdiklerini aramakta ve acılarını yaşamaktadır.
Srebrenitsa Katliamı sırasında kadınlara yönelik cinsel şiddet ve işkence de yaşandığına dair raporlar vardır. Kadınlar, tacize ve tecavüze uğradılar ve bazıları işkenceye maruz kaldı.
Srebrenitsa Katliamı sırasında, Birleşmiş Milletler Barış Gücü'nün (UNPROFOR) Srebrenitsa'da bulunan Hollandalı birliklerinin katliamı önlemek için yetersiz kaldığı ve hatta bazı durumlarda Sırp güçlerine yardım ettiği iddia edilmiştir. Bu durum, uluslararası toplumda büyük bir öfkeye neden oldu ve BM Barış Gücü'nün rolünün yeniden değerlendirilmesine yol açtı.
Srebrenitsa Katliamı, uluslararası ceza mahkemelerinde savaş suçlularının yargılanmasına yol açtı. Birçok Sırp lider, Srebrenitsa Katliamı'nın sorumluluğuyla suçlandı ve mahkum edildi.

Bu olaylar, Srebrenitsa Katliamı'nın insanlık için ne kadar büyük bir trajedi olduğunu ve Bosna Savaşı'nın derin yaralarını ne kadar uzun süre iyileştiremeyeceğini göstermektedir.