Yaşlılar Yalnız Kalma Korkusuyla Huzurevine Gidiyor

MERVE YILDIZALP - Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığınca yapılan araştırma, yaşlıların eşlerden birinin vefatı durumunda yalnız kalma, tek başına yaşamını sürdürmedeki güçlük ve gelecek kaygısıyla huzurevini tercih ettiğini ortaya koydu.

Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğüne bağlı resmi huzurevleri ile huzurevi yaşlı bakım ve rehabilitasyon merkezlerinde yaşayanların, demografik, ekonomik, sosyal ve kültürel niteliklerini, huzurevine yerleşme nedenlerini, buradaki algılarını belirlemek için "Yaşlıların Huzurevine Yerleşme Nedenleri ve Huzurevindeki Yaşam Algıları Araştırması" yapıldı.

Huzurevinde yaşayan, iletişim kurabilen, yatağa bağlı olmayan, öz bakımını kendi karşılayabilen ve ruhsal bozukluğu olmayan 449 yaşlıyla görüşülen araştırma, bu kişilerin huzurevini evi olarak benimsediğini ortaya koydu.

Rahatlığı ve sunulan hizmetlerin iyiliği dolayısıyla huzurevi sakinleri, diğer yaşlılara huzurevinde kalmayı öneriyor. Araştırmaya katılanlar, yaşlıların günlük yaşamda kendilerine bakamama, yakınlarına yük olma, yalnızlık duygusu, sağlık sorunları ve gelecek güvencesi gibi sorunlarına huzurevlerinin çözüm olacağını düşünüyor.

-Huzurevi bilgilerini ilk yakınlarından alıyorlar

Yaşlılar, huzurevi hakkındaki ilk bilgileri yakın sosyal çevresinden alıyor. Bilgi alınanların başında yüzde 37 ile arkadaşlar, yüzde 13 ile akrabalar gelirken yaşlıların en az bilgi aldığı grubun yüzde 6 ile çocukları olduğu görülüyor.

Huzurevine yerleşme başvurularına bakıldığında yaşlıların yüzde 71,3'ü başvuruyu kendisi yapıyor, yaşlı adına çocukların ve akrabalarının müracaat etme oranı yüzde 7,1'de kalıyor. Yaşlıların yüzde 6,9'u muhtarlık kanalıyla, yüzde 5,6'sı da tanıdıkları aracılığıyla başvuru yapıyor.

Araştırma, yaşlıların huzurevine yerleşme kararı alırken herhangi bir müdahaleyle karşılaşmadığını ve huzurevinde yaşama kararını kendilerinin verdiğini ortaya koyuyor. Yaşlıların yüzde 96,4'ü herhangi bir müdahale görmediğini belirtiyor.

-Tek başına yaşamını sürdürmedeki güçlük

Tek başına yaşamını sürdürmedeki güçlük ve gelecek kaygısı, yaşlıların huzurevinde yaşamayı tercih etmelerindeki en önemli nedenler arasında yer alıyor. Yaşlıların yüzde 19'u tek başına yaşayamadığı için huzurevini tercih ederken, gelecek kaygısıyla bu tercihi yapanların oranı da yüzde 19. Huzurevindeki imkanların daha iyi olduğu düşüncesiyle hareket edenlerin oranı yüzde 17 olurken, ekonomik yetersizlik ve çocuklarına yük olmama isteğiyle huzurevini seçenlerin oranının da yüzde 11 olduğu belirtiliyor. Yaşlıların yüzde 9'u güvenlik ihtiyacı, yüzde 8'i aile içi sorunlar, yüzde 6'sı ise arkadaşlık ihtiyacından huzurevine yerleşmeyi tercih ediyor.

Araştırma, yaşlıların huzurevine girme kararı sürecinde bağımsız davrandıklarını ve karar sürecinde çok azının müdahaleyle karşılaştıklarını gösteriyor. Yaşlıların huzurevine yerleşme kararına, yakın sosyal çevresinin verdiği tepkilere bakıldığında; yaşlılardan bu süreci hiç kimse ile paylaşmayanların oranı yüzde 23 olarak görülüyor. Yakınları tarafından kararına saygı duyulduğunu belirtenlerin oranı ise yüzde 39. Yaşlılara göre, n yerleşme kararına yakınlarının yüzde 14'ü umarsız davranmış, yüzde 13'ü yerleşmesini istememiş, yüzde 4'ü utanma duygusu yaşamış, yüzde 6'sı da şiddetle karşı çıkmış.

-Yalnız kalma korkusu

Huzurevine yerleşme nedenleri sorulan yaşlıların yüzde 20'si yalnızlık, yüzde 17'si bakacak kimsesinin olmaması, yüzde 13'ü ekonomik yetersizlik, yüzde 13'ü gelecek kaygısı, yüzde 11'i hizmetlerin hepsine ulaşılacağı, yüzde 11'i sağlık sorunları, yüzde 6'sı bir yuvaya kavuşacağı düşüncesiyle huzurevine girmek istediklerini belirtiyor. Bu bulgu, çocuklar ya da gelin/damat tarafından istenmeme kaygısı ve çocuklara yük olmama isteğinin yaşlıların huzurevine girme kararını etkilediğini gösteriyor. Yaşlıların eşlerden birinin vefatı durumunda yalnız kalması ve maddi koşulların olumsuz yönde değişimi, çocukların, yakınların kendi sorunları ve maddi yetersizlikleri eklenince, huzurevi seçeneğinin kaçınılmazlığını gösteriyor. Huzurevine yönelik olumlu eğilimin temelinde ise kendi yaşıtları ile olmak ve huzurevinin rahatlığı yatıyor.

-Yüzde 26'sı yalnızlık ve terk edilmişlik duygusu yaşıyor-

Yaşlıların huzurevine yerleşme kararı alma sürecinde hissettikleri duygulara bakıldığında; yüzde 26'sı huzurevi imkanlarının daha iyi olacağından, yüzde 16'sı bir yuvaya kavuşacağından sevindiklerini ifade ediyor. Yüzde 26'sı ise yalnızlık ve terk edilmişlik duygusu yaşıyor. Yüzde 16'sı yaşlı olduğundan huzurevine yerleşmesi gerektiğini düşünüyor, yüzde 15'i bakıma muhtaç olduğunu, yüzde 1'i ise hiçbir şey hissetmediğini belirtiyor.

Yaşlıların huzurevine yerleşme kararı sürecinde yaşadıkları olumlu ve olumsuz duyguların eşit oranda olduğu görülüyor. Huzurevine yerleşme kararı sürecinde olumlu duygu ve düşünce geliştiren yaşlıların oranı yüzde 42 iken, olumsuz duygular geliştirenlerin oranı yüzde 41.

-"Yaşlılıkta en önemli psiko-sosyal sorunların başında yalnızlık geliyor"

Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürü Aylin Çiftçi, AA muhabirine, yaşlılıkta en önemli psiko-sosyal sorunların başında yalnızlığın geldiğini, ilgi, sevgi gereksinimi, paylaşma ve beraber olma isteğinin arttığını söyledi.

Sosyal yaşam ve paylaşımın yaşlıyı yalnızlık duygusundan arındırdığına dikkati çeken Çiftçi, "Üzerinde en çok durduğumuz konu, toplumun yaşlılarıyla bir arada olabilmesi. Yaşlılar konusunda temel hedefimiz yaşamlarını, öncelikle bulundukları ortamda, sağlık, huzur ve güven içinde sürdürmeleri, toplum içinde kendi kendilerini idare edebilmeleri, üretken ve saygın bir şekilde mutlu bir yaşam sürdürmeleridir" dedi.

Çiftçi bu hedefle, bilimsel verilerin ve hizmet alanların taleplerinin dikkate alındığı, Türkiye'nin toplumsal yapısına, özelliklerine uygun olacak şekilde yaşlılar için yürütülen hizmetlerin yeniden tasarlandığını kaydetti. - Ankara