Valilerin Kayseri'deki kültür ve turizme katkıları

Çevre ve Kültür Değerlerini Koruma ve Tanıtma Vakfı (ÇEKÜL) Kayseri Temsilcisi Prof. Dr. Osman Özsoy, kentte görev yapan valilerin kültür ve turizme olan katkılarına dikkati çekti.

AA muhabirine konuşan Özsoy, son dönemde hem mülki amirlerin hem de belediye başkanlarının kentin kültürel değerlerini öne çıkarmaya yoğun gayret gösterdiklerini, bunda ekonomik gelişmenin yanı sıra yurt içinde ve yurt dışında edindikleri gözlemlerin de önemli rol oynadığını ifade etti.

Kayseri tarihine bakıldığında kentteki kültür hareketlerinin 1909- 1911 yıllarında görev yapan Vali Muammer Bey ile başladığını anlatan Özsoy, valinin kabrinin de Seyyid Burhaneddin Türbesi girişinde yer aldığını aktardı.

Vali Muammer Bey'in son derece aydın, cehalete karşı kılıç çekmiş biri olduğunu anlatan Özsoy, şunları kaydetti:

"Bölgedeki okullaşma, özellikle kız çocuklarının okula gönderilmesi, hijyen işi, tuvalet yapımı, yol yapımı, aşılama gibi işlerle yakından ilgilenmiş. Vali Muammer Bey, Kayseri'de iki dönem görev yapmış. Kayseri'de tiyatroyla ilgili ilk çalışmalar Vali Muammer Bey zamanında başlıyor. İlk mutasarrıflık pozisyonunda, sancak dediğimiz yönetimin de başına görev yapmış. Ayrıca 1921-1923 arasında da ikinci dönem olarak çalışmış. Birinci döneminde halk sevmiş, desteklemiş. Talas yolunun açılması, Gültepe Parkı'nın düzenlenmesi başta olmak üzere son derece önemli işleri var. İkinci döneminde ise yarım kalan işleri tamamlamak için epey hizmet ettiğini görüyoruz. Çok sevilen bir kişi. Endürlük'te vefat ediyor, cenazesi Endürlük'ten Kayseri'ye kadar omuzlarda taşınıyor. Kayseri'de görev yaparken bir aylığına Amasya'ya gönderiliyor. Halk İstanbul hükümetine mesaj vermek için miting yapıyor geri dönmesi için, sonra geri dönüyor."

Özsoy, valilerle ilgili bilgileri daha çok kendi tuttukları notlardan edindiklerini ayrıca İçişleri Bakanlığının 1969 yılında yayınlattığı "Meşhur Valiler-50 Ünlü Vali" kitabında da Kayseri'de görev yapan Vali Muammer Bey ile Nazmi Toker'in burada yer aldığını dile getirdi.

Nazmi Toker

Hem Kayseri Valiliği hem de milletvekilliği yapan Nazmi Toker'in de "Bastonlu vali" olarak bilindiğini anlatan Özsoy, "Plan çizilecekse hemen yere bastonuyla çiziyor. Bastonuyla gösterdiği yere yol yapılıyor. 1932-1936 yıllarında 1 yıl valilik yapıyor, icraatları kolaylaştırmak için bazı şehirlerde hem belediye başkanlığı hem valilik aynı kişinin uhdesinde oluyor. 3 yılda hem valilik hem belediye başkanlığı yapıyor. Böylece imar işleri daha hızlı ilerliyor. İstasyon Caddesi, İstanbul Caddesi, Erkilet yolu, Sivas Caddesi, meydan, hep onun döneminde yapılıyor." diye konuştu.

Özsoy, Toker'in sağlığında kaleme aldığı bir vasiyetnamesi bulunduğunu, hem Ankara'ya hem de Kayseri'ye bir okul yapılmasını istediğini, bunların da yerine getirildiğini, Kayseri'de uzun yıllar eğitim veren okulun şimdi Melikgazi Belediyesince kültür merkezi haline getirildiğini belirtti.

Valilerin kente yaptıkları sosyal, kültürel hizmetleri dönemin şartları içinde değerlendirmek gerektiğine dikkati çeken Özsoy, şöyle konuştu:

"Vali Muammer Bey zamanında savaş var, açlık var. İki hükümet var. Kimi valilerin de Kayseri'de görev yaptıkları süre çok kısa. Mesela Ali Rıza Aydos, bir ay görev yapmış 1960'lı yıllarda. 1971-75 yıllarında İhsan Aras görev yapıyor. Şimdiki Gökmen Çiçek valimizle benzerliği var. İhsan Paşa'nın da ilk valilik yaptığı yer Afyonkarahisar. Aras, aynı zamanda Emniyet Genel Müdürlüğü yapmış. Ama belgelerde ölüm tarihine rastlamıyoruz. İhsan Aras, polislerin bütçe görüşmelerinde maaşlarını artırmak için çaba sarf etmiş, çok iyi bir maaş almalarını sağlamış ve meclisten emniyete kadar polislerin sırtında taşınmış. İhsan Paşa'nın ayrıca Mimar Sinan'a da ilgisi var. 9 Nisan Mimar Sinan etkinliklerinde Ağırnas'a geliyor. Sinan'ın torunları olduğunu söyleyen kişilere taltifte bulunuyor. Vali Nihat Canpolat da Mimar Sinan'ın evinin kamulaştırılması, ödenek çıkarılması, orada yapılan festivallere, yurt dışından gelen misafirlerin konaklamasına yardımcı olmak gibi konularda katkıda bulunmuş."

Özsoy, arada başka valilerin de kendi tecrübeleriyle kentin sahip olduğu taşınmaz kültür varlıklarının, doğal güzelliklerin değerlendirilmesi, turizme kazandırılması, halkın buralarda istihdam edilmesi için büyük gayret sarf ettiğini sözlerine ekledi.