Türk hekimler, Kovid-19 hastaları üzerindeki "skorlama" çalışmasıyla bir ilke imza attı

Türk bilim insanlarınca, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) hastalarının kan ve klinik durumları üzerinden evde izolasyon, hastaneye yatış ve yoğun bakımda tedavi gibi durumlarını erken evrede tespit edilmesine imkan sağlayan "skorlama" çalışmasıyla dünyada bir ilke imza atıldı.

Sağlık Bilimleri Üniversitesi (SBÜ) Gülhane Eğitim ve Araştırma Hastanesi Öğretim Üyesi ve Doktorlarından Prof. Dr. Suat Doğancı, Uzm. Dr. Mehmet Emin İnce, Dr. Nadide Örs, Dr. Alperen Kutay Yıldırım, Doç. Dr. Ender Sir, Doç. Dr. Kubilay Karabacak, Doç. Dr. Sami Eksert, Prof. Dr. Taner Özgürtaş, Doç. Dr. Cantürk Taşcı, Doç. Dr. Deniz Doğan, Doç. Dr. Gökhan Özkan, Prof. Dr. Ahmet Coşar, Prof. Dr. M. Ali Gülçelik, Prof. Dr. Kemalettin Aydın, Prof. Dr. Vedat Yıldırım, Prof. Dr. Cevdet Erdöl'ün yer aldığı hekim grubu, sonuçları uluslarası bilim dünyasında geniş yankı uyandıran bir çalışmada yer aldı.

Bilim insanları, Türkiye'de ilk koronavirüs vakasının görüldüğü mart ayından itibaren hastaneye başvuran ve test sonuçları pozitif çıkan hasta grubunu incelemeye aldı. Yaklaşık 5 ay süren ve sonuçları "European Review for Medical and Pharmacological Sciences" tıp dergisinde yayımlanan skorlama çalışmasıyla; Kovid hastalarının kan ve klinik durumlarına göre erken evrede tedavi planlamasını yapmak mümkün olabilecek.

Kalp ve Damar Cerrahı Prof. Dr. Suat Doğancı, çalışmanın detaylarına ilişkin AA muhabirine açıklamada bulundu.

Birçok hastaya "pozitif" tanısı konulduğunu belirten Doğancı, "Özellikle hastaneye yatma ihtiyacı olan hastalarda 'Kovid pozitif' tanısı konulduktan sonra hastaların ilk hastaneye geliş laboratuvar ve klinikleriyle alakalı verileri değerlendirip bu hastaların hangisinin kötüleşip hangisinin kötüleşmeyeceğini tespite yönelik bir skorlamaydı. Yoğun bakım ihtiyacı olan hastaların erken tespiti ve bu hastalara zamanında müdahale edilmesi hayati önem taşıyor. Buradaki skorlamanın temel amacı buydu. Hastaların geldiklerindeki verilerinden yola çıkarak bu hastalara bir skorlama yapıp, onun üzerinden 'bu hastalar kötüleşebilir' veya 'kaybedilebilir' şeklinde bir öngörümüz olursa daha çabuk bir şekilde gerekli tedavilerin verilmesini sağlayıp kurtarabileceğimiz hasta sayısını artırmayı amaçladık. Buna yönelik olarak yaptığımız çalışmada mevcut veriler ışığında yazımız geçen hafta itibarıyla da basıldı. İsteyen meslektaşlarımız bunu ücretsiz bir şekilde ulaşabiliyorlar." değerlendirmesinde bulundu.

Sağlık Bilimleri Üniversitesi ve Gülhane Tıp Fakültesi adına güzel bir çalışma olduğunu ifade eden Doğancı, "Hastaları skorlayıp önceden değerlendirdiğimizde pozitif doğruluk oranı yüzde 98'e varan bir skorlama oldu. Gerçekten güzel bir sonuç verdi. Hastalarımızı tespit edip onlara uygun tedavi sağlamaya yönelik bize yararlı hale geldi." dedi.

Prof. Dr. Doğancı, ikinci faz çalışmalarına devam edeceklerini dile getirerek, şu bilgileri paylaştı:

"Yaygın kullanıma verebilmek adına da bir aplikasyon geliştirmek istiyoruz. Basit bir skorlamayı herkes en azından telefonundan girip hastalarının skorlamasını yapabilsin diye bir sonraki aşamada da bunları planlıyoruz. Burada birden fazla parametre var. Hastanın protein, tam kan değerleri, lenfosit değerleri, CRP gibi. Bunlara bakıyoruz. Meslektaşlarımız bu konuyla ilgilenirlerse yayının içerisinden bunların detaylarını görebilirler. Çalışmanın bitirilmesi ve basılma süreci 5 ayı buldu. 23 Mart tarihi itibarıyla başladı. Mayıs ortasına kadar olan hastaları takip ettik. Hastaların ciddiyetini ayırmakta faydası var. Evde izolasyonu sağlayabilmek adına değerleri iyi çıkan hastalarda evde takip açısından imkan sağlamış olabilir. Dünya çapında ulaşılabilecek bir yayın oldu. Üniversitemiz içerisinde kalp damar cerrahisi, anestezi ve yoğun bakım, göğüs hastalıkları, biyokimya ve enfeksiyon hastalıkları uzmanlarının yer aldığı ekip bu çalışmaya imza attı. Buradaki amaç, Kovid-19'un herhangi bir sistem üzerindeki etkilerini tespit etmek amacıyla yapılan bir çalışma değil daha çok hastaların ciddiyete gidip gitmeyeceğini ayırt etmek amaçlı pratik olmasını istediğimiz bir skorlamaydı. Bu anlamda çalışmanın yerine ulaştığını düşünüyoruz. "

"798 Kovid-19 hastası üzerinde başladık"

Anestezi ve Yoğun Bakım Uzmanı Prof. Dr. Vedat Yıldırım ise Kovid- 19'un bütün dünyayı etkilediğine işaret ederek, "Biz de Sayın Rektörümüz Prof. Dr. Cevdet Erdöl'ün önderliğinde yeni bir skorlama sistemini geliştirdik. Kovid-19'a yakalanan hastalarımızın nasıl tedavi edileceğini, nasıl hareket edeceğimizi, ileriki dönemlerde neler yaşayacağımızı daha önceden tespit etmeyi amaçladık. Bunun üzerine hastanemizde Kovid-19 teşhisiyle gelen hem tomografik bulguları hem de PCR testi pozitif bulunan hastalarda bir skorlama geliştirdik." diye konuştu.

Hastanede yatan Kovid-19 hastalarının çok sıkı bir şekilde takip edildiğini vurgulayan Yıldırım, "Dünya tıp camiasının kullanabileceği bir skorlamayı geliştirdik. Bu skorlamaları daha da geliştirmek gerekiyor. Bununla ilgili ilk olarak 798 hasta üzerinde çalışmaya başladık. 397 hasta ile çalışmayı tamamladık. İleriki dönemlerde skorlamayı daha da geliştirerek tıp camiasına yenilikler katmayı hedefliyoruz." ifadesini kullandı.