TİKA, Bosna'nın bir sembolünü daha ayağa kaldırıyor

Faruk Vele/ Kayhan Gül - Bosna Sırp Cumhuriyeti'nin en büyük kenti Banya Luka'da 1993 yılında Sırp çetnikler tarafından yıkılan ve ülkenin sembollerinden biri konumundaki tarihi Ferhadiye Camisi'nin yıllardır bitirelemeyen inşaatı Türk İş Birliği ve Koordinasyon Ajansı (TİKA) tarafından tamamlanacak.

Bosna-Hersek'i oluşturan iki siyasi yapıdan biri olan Bosna Sırp Cumhuriyeti'nin başkenti Banya Luka'da 2001 yılından bu yana yapım çalışmaları devam eden tarihi Ferhadiye Camisi'nin bugüne kadar inşaatının maddi imkansızlıklar nedeniyle bitirilememesi geçen yıl ülkeyi ziyaret eden Başbakan Yardımcısı Bekir Bozdağ'a iletildi. Bozdağ'ın talimatıyla TİKA, ülkenin sembollerinden biri konumunda olan ve 1579 yılında Bosna Sancak beyi Ferhat Paşa adına yaptırılan klasik dönem Osmanlı mimarisinin özelliklerini taşıyan camiyi ayağa kaldırmak için çalışma başlattı.

Banya Luka Müftüsü Edhem Çamciç, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 2001 yılından bu yana inşaatı devam eden bu önemli camiyi yeniden ibadete açmak için finans sorunu yaşadıklarını bildirdi.

İbadete açmayı planladıkları Ferhadiye Camisi'nin inşaatının tamamlanması için Türkiye'den yetkililerle görüşme yaptıklarını ve TİKA'nın işlerin geri kalanını üstlendiğini dile getiren Çamciç, geçtiğimiz haftalardan TİKA'nın üst düzey görevlilerinin Banya Luka'ya gelerek tarihi camide inceleme yaptıklarını kaydetti.

Çamciç, TİKA yetkililerinin kısa süre içerisinde ihale açacaklarını ve caminin inşaatının bu şekilde tamamlanacağını belirterek, "Türkiye daha önce de camimizin inşaatına maddi katkıda bulundu. Özellikle Diyanet İşleri Başkanı Mehmet Görmez'in yardımlarını unutamayız" dedi.

TİKA'nın en yakın zamanda ihale düzenleyeceğini ve inşaatı tamamlayacak firmaların belirleneceğini anlatan Çamciç, ''Bu yıl olmadı, ancak önümüzdeki yıl inşaatın tamamlanacağına inanıyorum. Eğer her şey planlandığı gibi giderse, önümüzdeki yıl bu aylarda hem cami hem de yanındaki iki türbe tamamlanmış olacak. Türkiyeli kardeşlerimizin, bugüne kadar yaptığı yardımlara minnettarız, ancak şimdi de onların yardımına ihtiyacımız var'' dedi.

Çamciç, camideki altyapı çalışmalarının tamamlandığını, son olarak kapı ve pencere ile caminin içinin ibadete hazır hale getirilmesi için gerekli çalışmaların yapılacağını ifade etti.

-"Ferhadiye, bizler için sembolik öneme haiz bir camidir''

TİKA Saraybosna Koordinatörü Dr. Zülküf Oruç da konuya ilişkin AA muhabirine yaptığı açıklamada, Ferhadiye Camisi'nin kalan işleriyle ilgili ihaleyi kışa aylarında gerçekleştirip, çalışmaları en kısa zamanda sonuçlandırmak istediklerini kaydetti.

Çalışmaların tamamlanmasıyla ilgili olarak bir süre öngöremediklerini belirten Dr. Oruç, ''Ama yaz aylarına kadar bu işi bitirebileceğimizi ümit ediyorum. Kış aylarında çalışılmayan süreler var. Ancak mart ayından sonra bu tarz çalışmalar başlayabilir. İşin niteliğine bakıp, ne kadarı içeride ne kadarı dışarıda bunu değerlendirmemiz lazım" dedi.

Dr. Oruç, geçen sene Başbakan Yardımcısı Bekir Bozdağ'ın doğrudan talimatıyla, Ferhadiye Camisi'ndeki çalışmaların tamamlanmasıyla ilgili TİKA olarak inisiyatif aldıklarını belirterek, şunları kaydetti:

''Bölgeye iki ya da üç kez teknik ziyaretler gerçekleştirdik. Geçtiğimiz bir ay içerisinde TİKA başkan yardımcılarının yanı sıra, Yıldız Teknik Üniversitesi'nden profesör düzeyindeki restorasyon ve sanat tarihi üzerine araştırmalar yapan heyetle birlikte camiyi ziyaret ettik. Bu ziyaretin neticesinde, en kısa zamanda gerekli hazırlıkların tamamlanmasına ve ihalesinin yapılmasına yönelik bir inisiyatif ortaya çıktı. Bu kış aylarını fırsat bilerek, hazırlıklarımızı tamamlayıp, işi başlatmayı düşünüyoruz.''

TİKA olarak, Ferhadiye Camisi'ne verdikleri ilk desteğin bu olmadığını da vurgulayan Oruç, "Biz, 2009 yılında da 400 bin avro civarında taş temini desteğinde bulunduk. Bu çalışmayla, Ferhadiye'nin geri kalan işlerini de tamamlamayı düşünüyoruz. Dediğim gibi, Ferhadiye Camisi, Boşnaklar için olduğu kadar, bizler için de Türkiye Cumhuriyeti ve TİKA için de büyük sembolik öneme haiz bir camidir" diye konuştu.

Bosna Hersek'in önemli sembollerinden birisi olan Banya Luka'daki tarihi Ferhadiye Camisi 7 Mayıs 1993 yılında, Sırp çetnikler tarafından temellerine dinamit konularak havaya uçuruldu. Boşnaklar arasında büyük bir hüzne yol açan bu olayın yaşandığı 7 Mayıs tarihi, Bosna Hersek İslam Birliği tarafından ülkede ''Camiler Günü'' olarak kutlanıyor. Bosna'daki savaş boyunca, ülkede 614 cami, 218 mescit, 69 Kuran kursu, 4 tekke, 37 türbe ve 405 diğer vakıf eseri Sırp ve Hırvatlar tarafından yıkılmıştı. Bu camilerin önemli kısmı yeniden yapılarak ibadete açıldı. Bosna'nın en önemli kültürel eserlerinden tarihi Ferhadiye ile Foça'daki Alaca Cami ise ibadete açılmayı günü bekliyor.