TBMM Dışişleri Komisyonu, İsveç'in NATO'ya Katılım Protokolü Görüşmelerini Erteledi

İsveç'in NATO'ya katılımını görüşmek için toplanan TBMM Dışişleri Komisyonu'nda sunum yapan Dışişleri Bakan Yardımcısı Burak Akçapar, İsveç'in Türkiye'nin şartlarını yerine getirmek için çeşitli adımlar attığını anlattı. Akçapar, " İsveç, terör örgütüne katılımla ilgili anayasa değişikliği yaptı. İsveç'te terör örgütüne katılım ilk kez suç haline getirildi. Terörizmle Mücadele Yasası yürürlüğe girdi. İsveç, PKK'nın ve uzantılarının terör faaliyetleri kapsamında farkındalık kazandı. İsveç ülkemizde PKK üyeliğinden arama kaydı olan 1 şahsı Aralık 2022'de iade etti, bunu olumlu bir adım olarak değerlendiriyoruz. Terörle iltisaklı yeni şahıslara oturum ve çalışma izni verilmeyecek deniyor. Örgütün üzerine gittiğini görüyoruz. Bir sınır dışı bir de mahkeme süreci var" dedi. Muhalefet milletvekilleri ise Akçapar'ın sunumunu yetersiz bularak eleştirdi. Komisyon Başkanı Fuat Oktay, komisyon üyelerinin talebi ve bakanlığın sorulara daha iyi yanıt verebilmesi için teklifin görüşülmesini erteledi.

TBMM Dışişleri Komisyonu, içinde İsveç'in NATO'ya katılım protokolünün de yer aldığı toplam 8 anlaşmayı görüşmek üzere, bugün toplandı.

Komisyon Başkanı AKP Ankara Milletvekili Fuat Oktay, toplantının açılış konuşmasında özetle şunları söyledi:

"BU COĞRAFYADA TÜRKİYE BİR İSTİKRAR ADASI OLARAK SOMUT ÖNERİLER SUNAN BİR ÜLKE KONUMUNDA"

"35 yıl önce devletlerini ilan etmelerinden bu yana maalesef büyük acılar çeken son günlerde İsrail'in çocuk, kadın, hasta demeden hiçbir şekilde ayrım gözetmeksizin sivillere yönelik olarak saldırıları nedeniyle insanlık tarihinin en karanlık günlerini yaşamak zorunda bırakılan Filistin halkının daima yanında olacağız. Bu coğrafyada Türkiye bir istikrar adası olarak somut öneriler sunan bir ülke konumunda. Bu yaklaşımımız ülkemizin ilkeli ve güvenilir aktör konumunu güçlendirmekte. Bu sayede pek çok ülke ile işbirliğimizi ilerletmekte, üyesi olduğumuz uluslararası örgütler içindeki konumumuzu güçlendirmekte, üye olmadıklarımızla ilişkilerimizi ise daha sağlam bir zemin üzerinde yürütebilmekteyiz. En çok kanun teklifi edilen ihtisas komisyonlarından birisiyiz. Her biri eşit derecede önemli olan uluslararası anlaşmaları da ikili ilişkilerimizin gerekleri ve uluslararası gündem çerçevesinde siyasi, ekonomik, kültürel ve güvenlik boyutlarını dikkate alan ve milli çıkarlarımızı gözeten bir çalışma düzeni içerisinde öncelendirmekte ve toplantımızda ele almaktayız. Bugün bu hususlar çerçevesinde hazırlanan gündemimizde toplam 8 uluslararası anlaşma var. 28. Yasama Dönemi'nde onaylanarak kanunlaşan anlaşma sayısı 15'e ulaşmıştır. İsveç'in NATO üyeliğinin onaylanmasına ilişkin olan uygun bulma kanun tasarısı çerçevesinde İsveç'in NATO üyelik sürecinin gelişimi, bu çerçevede Madrid'de imzalanan üçlü mutabakatın maddelerinin uygulanmasına ilişkin son durumu da içeren geniş ve detaylı bir bilgi alacağız bakanlığımızdan."

Oktay'ın açılış konuşmasından sonra komisyonda ilk olarak Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Kazakistan arasında kombine yük taşımacılığı anlaşmasının onaylanmasının uygun bulunduğuna dair kanun teklifi görüşülerek oyçokluğu ile kabul edildi. İkinci olarak, Türkiye Cumhuriyeti ile Bosna Hersek Bakanlar Konseyi arasında altyapı ve inşaat projelerinde iş birliği anlaşmasının onaylanmasının uygun bulunduğuna dair kanun teklifi kabul edildi.

Ardından İsveç'in NATO'ya katılım protokolünün görüşülmesine başlandı. Dışişleri Bakan Yardımcısı Burak Akçapar sunum yaptı. Akçapar, şunları ifade etti:

"3'LÜ MUHTIRAYLA İSVEÇ VE FİNLANDİYA SOMUT TAAHHÜTLER ÜSTLENDİLER"

"İsveç'in müstakbel müttefikimiz olarak ülkemizin meşru güvenlik kaygılarını gözetmesi, ittifak dayanışması ruhuyla hareket etmeye başlaması gerektiğini sürecin başından beri en üst düzeyde de dahil olmak üzere vurgulayageldik. Bu amaçla 28-30 Haziran 2022 tarihinde gerçekleştirilen Madrid Zirvesi öncesinde İsveç ve Finlandiya'yla yaptığımız üçlü görüşmelerle terörle mücadele ve savunma sanayisi ihracatında ülkemize yönelik kısıtlamaları kaldırmaları amacına matuf 3'lü Muhtırayı imzaladık. Sürecin ilerletilmesi bakımından bir yol haritası teşkil eden bu belgeyle İsveç ve Finlandiya somut taahhütler üstlendiler. İsveç ve Finlandiya bu çerçevede, PKK'nın propaganda, finansman ve eleman devşirme faaliyetlerini engellemeyi, PYD/ YPG ve FETÖ'ye destek sağlamamayı, terörizmle mücadelede yasal mevzuatı sıkılaştıracak adımlar atmayı, iade ve sınır dışı işlemlerimizi tüm boyutlarıyla işleme koymayı, savunma sanayisi, ticareti önündeki engelleri ortadan kaldırmayı taahhüt ettiler.

"İSVEÇ, TERÖR ÖRGÜTÜNE KATILIMLA İLGİLİ ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ YAPTI"

Bu taahhütlerin hayata geçirilmesini ve somut ilerlemeleri takip etmek için daimi ortak mekanizmayı tesis ettik; bugüne kadar 5 defa toplandı. Bu süreçte Finlandiya 4 Nisan'da ittifaka katıldı. NATO'ya katılım sürecinde İsveç ve kamuoyu ülkemizin meşru güvenlik kaygılarını daha iyi anlamaya başladı. Öz eleştiri süreci başladı. Örneğin Başbakan ve Dışişleri Bakanı 3'lü Muhtıra sonrası terörle mücadelede bir paradigma değişimine gittiklerini her seferinde söylediler. İsveç, terör örgütüne katılımla ilgili anayasa değişikliği yaptı. İsveç'te terör örgütüne katılım ilk kez suç haline getirildi. Terörizmle Mücadele Yasası yürürlüğe girdi. İsveç, PKK'nın ve uzantılarının terör faaliyetleri kapsamında farkındalık kazandı. PKK'nın İsveç'teki ana finansman kaynaklarından sözde Kürt Kızılay'ı oluşumunun İsveç 'in SEB bankasındaki hesabı kapatıldı.

"İSVEÇ PARLAMENTOSUNDA İSVEÇ-TÜRK PARLAMENTER AĞI KURULDU"

İsveç tarafı PKK ile iltisaklı kişilerin ülkeye girişinin yasaklandığını ilan etti. PKK ile iltisaklı çevreler de eskiden olduğu şekilde İsveç'te rahat bir hareket alanı bulamamakta, örgüt baskı altındadır. PKK'nın Suriye'deki uzantılarının İsveç'teki değişimden duyduğu rahatsızlık açık kaynaklara yansımakta. Savunma sanayinin ihracatında da büyük değişiklik oldu; geldiğimiz aşamada ihracat izni konusunda firmalarımız tarafından yapılan başvuruların olumlu sonuçlandığını gördük. İsveç parlamentosunda İsveç-Türk Parlamenter Ağı kuruldu. Ekonomik ve ticari ilişkilerimizin yatırımlar dahil geliştirilmesi teyit edildi. İsveç'in ülkemizin AB üyeliğine yönelik desteğini daha görünür hale geldiğini müşahede ediyoruz. Daimi Ortak Mekanizma'nın bir sonraki toplantısı Finlandiya'nın ev sahipliğinde yapılacak. Bu süreçte NATO'dan da beklentilerimiz oldu. Beklentilerimiz doğrultusunda Genel Sekreter Stoltenberg NATO Terörizmle Mücadele Özel Koordinatörünü ilk kez atadı ve bu 12 Ekim 2023 tarihinde açıklandı. Bu tasarruf, ittifak bünyesindeki terörizmle mücadele çabalarının daha etkin kılınmasına ve eş güdümün artırılmasına katkı sağlayacağını düşündüğümüz önemli bir adımdır. İsveç'in NATO'ya katılımının Avrupa Atlantik Bölgesini daha güvenli hale getireceği, ikili ilişkilerin gelişimine ve savunma sanayi alanında işbirliğimizin gelişimine katkı sağlayacağın öngörüyoruz.

"İSVEÇ ÜLKEMİZDE PKK ÜYELİĞİNDEN ARAMA KAYDI OLAN 1 ŞAHSI ARALIK 2022'DE İADE ETTİ, BU OLUMLU BİR ADIM"

İsveç'in taahhütlerde bulunması, bunlara karşı adımlar atması açısından baktığımızda, İsveç yönetimi PKK dahil terörle mücadele konusunda kendileri açısından bir paradigma değişikliğine gittiğini duyurdular. Bunu attıkları adımlarla destekleme yoluna gitti, biri anayasa değiştirmek. Atılan belli somut adımlar var sürekliliği çok önemli, ilave adımlar bekliyoruz, önemli olan bu adımlar için yasal prosedürün oluşturulup oluşturulmadığı. İsveç yol haritası taslağını oluşturduğunu, bize sunacağını bildirdi. İadeler konusunda; iade süreci mahkeme kararı gerektirmekte, sınır dışı yönteminden daha uzun sürmekte. İsveç ülkemizde PKK üyeliğinden arama kaydı olan 1 şahsı Aralık 2022'de iade etti, bunu olumlu bir adım olarak değerlendiriyoruz. Terörle iltisaklı yeni şahıslara oturum ve çalışma izni verilmeyecek deniyor. Örgütün üzerine gittiğini görüyoruz. 1 sınır dışı bir de mahkeme süreci var."

"TERÖR SUÇUNDAN DOLAYI 32 TALEBİMİZ, ADİ SUÇ İÇİN İSVEÇ'TEN 37 TALEBİMİZ VAR"

Türkiye'nin İsveç'ten terör ve adi suçtan hüküm giymiş kaç kişi talep ettiği ile ilgili Adalet Bakanlığı Dış İlişkiler ve Avrupa Birliği Genel Müdürü Kasım Çiçek de konuştu. Çiçek, "1980'li yıllardan beri terör suçundan dolayı 32 talebimiz, adi suç için Isveç'ten 37 talebimiz var. İki kategoride toplam 69, iade sayısı bu" dedi.

İYİ PARTİ VE HEDEP'TEN ANLAŞMAYA ŞERH

Bakan Yardımcısı Akçapar'ın ardından söz alan İYİ Parti Sözcüsü, Ankara Milletvekili Kürşad Zorlu teklifin komisyondan geri çekilmesinin doğru olduğunu düşündüklerini bu haliyle gelirse şerh koyacaklarını ifade etti. Zorlu, "Türkiye'nin elindeki bu kartı iyi kullanması gerekir. Teröristlerin iadesi için somut adımların kontrol edilerek daha şeffaf ve somut bulgularla paylaşılmasının önemli olduğunu düşünüyoruz. Bu nedenle bu teklifin komisyondan geri çekilmesinin daha doğru olacağını düşünüyoruz" dedi.

Ayrıca HEDEP Diyarbakır Milletvekili Berdan Öztürk de teklife şerh koyduklarını belirterek "Güvenlik kaygıları NATO'nun genişlemesiyle giderilemez. İsveç ya da başka bir ülkenin NATO üyeliği savaş ve çatışma kaygılarını artırır. NATO'nun tarihte tanık olduğumuz genişleme stratejisinin savaştan başka bir şey getirmediğini görüyoruz. Şerh düşüyoruz" diye konuştu.

KOMİSYON ÜYELERİNİN TALEBİ VE BAKANLIĞIN SORULARA DAHA İYİ YANIT VEREBİLMESİ İÇİN TEKLİFİN GÖRÜŞÜLMESİ ERTELENDİ

Komisyonda, muhalefet milletvekilleri Bakan Yardımcısının açıklamalarını yetersiz bularak eleştirdi, sorulara yeterince yanıt alamadıklarını söyledi. Tartışmaların ardından, komisyon üyelerinin TBMM Dostluk Gruplarının toplantılarının olduğunu söylemesi üzerine Oktay, komisyon üyelerinin talebi ve bakanlığın sorulara daha iyi yanıt vermesi için teklifin görüşmelerinin bir başka gün devam etmesi yönünde önerge verildiğini bildirdi. Önerge oylanarak kabul edildi ve komisyon ertelendi.