Bakan Zehra Zümrüt Selçuk, Dünya Otizm Farkındalık Günü etkinliğinde konuştu

Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk, bu yıl otizmli çocuklara hizmet verecek 10 yeni merkezi daha hayata geçirmek için çalışma başlattıklarını bildirdi.

Selçuk, bakanlıkça çevrim içi düzenlenen 2 Nisan Dünya Otizm Farkındalık Günü etkinliğine katıldı.

Otizme ilişkin toplumsal ilgi ve alakayı artıracak her çalışmanın büyük önem taşıdığını belirten Selçuk, "Konuyla ilgili çalışmalar devamlılık arz ettiği ölçüde, hem toplumsal hassasiyeti hem de bilgi ve farkındalığı bir arada geliştirmenin mümkün olduğuna inanıyoruz. Bu hassasiyeti arttırmak anlamında da otizm konusunun kamu kurum kuruluşları, özel sektör ve STK'larımız tarafından hassasiyetle sahiplenilmesi, bu konuda etkin çözümler bulunabilmesi için çok önemli." ifadelerini kullandı.

"İstisnasız bütün vatandaşlarımıza sahip çıkmanın çabası içindeyiz"

Otizmin, herkesi ilgilendiren toplumsal önceliklerden biri olduğunu vurgulayan Selçuk, şöyle konuştu:

"Hepimiz 84 milyonuyla, büyük bir Türkiye ailesi olduğuna inanarak her vatandaşımızım iyiliği, sağlığı ve huzuru adına gayret sarf ediyoruz. Hepimiz bu aile anlayışı ve samimiyetiyle yaptığımız kapsayıcı hizmet ve çalışmalarımızı vatandaşlarımıza götürmenin de mutluluğunu hissetmekteyiz. Toplumsal hayatın ve dayanışmanın anlamı da bugünlerde ortaya çıkıyor. Biz istisnasız bütün vatandaşlarımıza sahip çıkmanın çabası içindeyiz. İşte bunun için de insanı yaşat ki devlet yaşasın, şiarıyla çalışmalarımıza devam ediyoruz. 'Önce İnsan' diyerek çıktığımız bu yolda 19 yıldır her koşulda engelli kardeşlerimizin yanında olduk. Sağlıktan eğitime, çalışma hayatından sosyal hayata kadar her alanda onları, kardeşlerimizi öncelemeyi önemsedik. 2005'te çıkardığımız Engelliler Hakkında Kanun'la Türkiye'ye yakışan güçlü bir adım attık. Daha sonra Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi'ni imzalayan ilk ülkelerden biri olduk. Anayasamızda da pozitif ayrımcılık ilkesini getirdik. Eğitim, sağlık, bakım hizmetlerinde de temel ihtiyaçlara yönelik kalite standartlarında yeni bir dönemi başlattık."

"Ayrı ayrı rapor alma süreci ortadan kalktı"

Geliştirilecek politikalara yön vermesi amacıyla tüm tarafların katılımıyla 2030 Engelsiz Vizyon Belgesi ve Engelli Hakları Eylem Planı'nı da bu yıl tamamladıklarını bildiren Selçuk, "Genel Sağlık Sigortası kapsamında da özellikle fizik tedavi ve rehabilitasyon hizmetleri dahil olmak üzere tüm tedavi masraflarını, tıbbi cihazlar ve ilaçlar dahil kapsıyoruz. 2019'da Çocuklar İçin Özel Gereksinim Raporu-ÇÖZGER için önemli bir adım atarak, yeniden düzenledik. Artık farklı kurumlara vermek için ayrı ayrı rapor alma süreci ortadan kalktı. Raporlar elektronik ortamda ilgili tüm kurumlar tarafından görülebiliyor." dedi.

Otizmli çocuklara yönelik geliştirdikleri hizmet ve politikalarla Türkiye'nin örnek bir ülke konumuna gelmesini istediklerini dile getiren Selçuk, şöyle devam etti:

"Bunun için ilk defa Otizm Ulusal Eylem Planımızı hayata geçirdik. Plan ile birlikte eğitim, sağlık ve sosyal hizmetler alanında çalışan personelin yetiştirilmesi, yüksek lisans ve doktora programlarının ve gündüzlü bakım merkezlerinin açılmasını hedefledik. Bakanlık olarak temelinde, otizmlilerin diğer herkesle eşit haklara sahip olduğu bilincinin geliştirilmesi için çalışıyoruz. Özellikle son 2 yılda, otizm konusunda eğitim ve farkındalık çalışmalarımıza hız verdik. Milli Eğitim Bakanlığı iş birliğiyle 81 ilde öğretmenlere farkındalık eğitimleri verdik. Salgından sonra eğitimlere daha da hız vereceğiz. Bakanlık olarak 81 ilde vali yardımcılarımızın başkanlığında otizm eylem planı izleme değerlendirme kurulları kurarak illerde yapılan çalışmaları il bazında takip etmekteyiz."

"Ücretsiz servis hizmeti sağlıyoruz"

Sadece son 2 yılda 11 resmi ve 92 özel yatılı bakım merkezi açılmasının gururunu yaşadıklarını belirten Selçuk, şunları kaydetti:

"Bu sene daha yoğun açılış gerçekleştireceğiz. Gerek yatılı ve gerekse gündüzlü bakım olmak üzere kurumsal hizmetlerimizle ailelerimizin yanında olmaya devam ediyoruz. Otizmli çocuklarımıza özel yatılı ve gündüz merkezlerimizin sayısını çoğaltmak için yoğun çalışmalarımızı yapıyoruz. Sizlerden de bu konuda talep geliyor. Son 2 yılda ağır engelli otizmli bireyler için Afyonkarahisar, İstanbul ve Sakarya'da 4 kuruluş açarak 235 ilave yatak ile toplam yatak kapasitesini 285'e çıkarttık. Dolayısıyla 50 civarında olan yatak kapasitemiz 300'lere yaklaşmış durumda. Otizm Eylem Planımızda yer alan Gündüz Bakım Hizmetleri Modelini, bazı kolaylaştırıcı uygulamalarla yaygınlaştırıyoruz. Aydın, Eskişehir ve Mersin'de bu sene başlattığımız Gündüz Bakım Hizmetleri Modeli çerçevesinde evleriyle bakım merkezleri arasında saatli ve ücretsiz servis hizmeti sağlıyoruz. Çocuklarımızı hayata hazırlamak ve öz güvenlerini artırmak için onların işgücüne katılımlarını teşvik ediyoruz. Otizmli kardeşlerimizin işgücü konusunda rutin işleri daha kolay yapmaları sebebiyle de onlara dair şu anda Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğümüz ile İŞKUR çalışma yürütmekte."

Otizmli bireylerin istihdamını yönelik özel bir eşleştirme yaparak onların kendi becerilerine uygun yerlere yerleştirilmek için çalışma yürüttüklerini söyleyen Selçuk, engelli iş koçluğu, korumalı iş yerleri, E-KPSS ile kamuda engelli memur ataması ve girişimcilik desteği gibi uygulamalardan bahsetti.

Engelli Hibe Desteği başvurularının 14 Nisan'a kadar devam ettiğini, 65 bin liraya kadar hibe vererek engellilere kendi işlerini kurabilmeleri için destek vermeyi hedeflediklerini bildiren Selçuk, sözlerini şöyle konuştu:

"Özellikle otizmli kardeşlerimiz konusunda ailelerimizin önerdiği girişimcilik konusunda bir alan varsa Engelli Hibe Desteği altında otizmli kardeşlerimiz için de ayrıca bir bölüm oluşturabiliriz. Kolaylaştırıcı, teşvik edici politikalar yoluyla, engelli kontenjanımızdaki oranını yıldan yılda doluluğu arttırarak yüzde 82'lere kadar çıkardık. Bu özel sektörde işçi pozisyonlarında yüzde 82. Kamu kurum ve kuruluşlarında memur pozisyonundaki doluluk oranı ise yüzde 95. Bu sene bir diğer konumuz da erişilebilirlikti. Erişilebilirlik noktasında da her sene ödül vermeye başladık. Bu sene de saygıdeğer Emine Erdoğan'ın teşrifleriyle ödüllerimizi dağıttık. Bu konu farkındalık oluşturmak anlamında önemli. Çocuklarımızın erişilebilirlik konusunda farkındalığı artırmak amacıyla Çocuklar İçin Erişilebilirlik Rehberi ve Yol Haritası'nı hazırladık. 13 bine yakın kamu kurum ve kuruluşlarındaki personele yönelik erişilebilirlik konusunda eğitimler verdik. Hedefimiz Türkiye'yi yüzde 100 erişilebilir hale getirmek."

"Otizmle Gelişimsel Bozukluklar Araştırma ve Uygulama Merkezi'nin kuruluşu için çalışma başlattık"

2 Nisan Dünya Otizm Farkındalık Günü dolayısıyla bir müjde vermek istediğini belirten Selçuk, şöyle devam etti:

"Bu sene içinde otizmli kardeşlerimize hizmet verecek 10 yeni merkezimizi daha hayata geçirmek için çalışmalarımızı başlattık. Adana, Ankara, Antalya, Bursa, Diyarbakır, Erzurum, İstanbul (2 adet), İzmir ve Trabzon illerimizde yapılacak bakım merkezlerimizle inşallah hem çocuklarımıza hem de ailelerimize daha fazla destek olacağız. Yine Sağlık Bakanlığı ile ağır otizmlilere yönelik kritik müdahale merkezleri kurulabilmesi için de çalışma sürecimiz devam ediyor. Kritik Müdahale Merkezleri gerçekten çok önemli. Bizim de arkasında durduğumuz bir sistem. Yine bir müjde olarak da Gazi Üniversitesi ile Bakanlığımız iş birliği ile Otizmle Gelişimsel Bozukluklar Araştırma ve Uygulama Merkezi'nin kuruluşu için çalışma başlattık. Aile Temelli Ulusal Erken Müdahale Programını da hayata geçiriyoruz. Erken tanı açısından önemli. Diğer bir sıkıntınız, yüksek lisans ve doktora konusuydu. Bu konuda da YÖK ile görüşmelerimiz sürüyor. Umarım yakın zamanda bir müjdeyi almayı hedefliyoruz."

"Üniversitede 51 bin 647 engelli kardeşimiz okumakta"

Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürü Orhan Koç da konuşmasında engellilikte erken tanı konusunda yürütülen çalışmalar hakkında bilgi verdi.

Koç, "Ulusal Engellilik Veri Tabanı'nda şu anda 74 bin 904 tanı konmuş otizm spektrum bozukluğu olan birey var. Biz bu kişilerin dağılımlarına, yaşlarına göre farklı hizmetler üretmeye çalışıyoruz. Engelli kardeşlerimizin üniversiteleşme oranı gittikçe artıyor. Bugün itibarıyla üniversitede 51 bin 647 engelli kardeşimiz okumakta." bilgisini paylaştı.

Meclis Otizm ve Diğer Gelişim Bozukluklarını Araştırma Komisyonu raporu doğrultusunda 2030 Engelsiz Vizyon Belgesi'nin tekrar güncelleneceğini ve yakın zamanda kamuoyu ile paylaşılacağını bildiren Koç, Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bireylere Yönelik Ulusal Eylem Planı'nın da Meclis raporu ve 2023 vizyonuyla hazırlanması konusunda da çalışmaların başladığını aktardı.

Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürü Mehmet Nezir Gül ise konuşmasında özel gereksinimli öğrencilerle ilgili verileri paylaştı.

Türkiye genelinde 318 bin öğrencinin okullarda kaynaştırma kapsamında olduğunu, özel eğitim okulları ve sınıflarında ise 69 bin öğrencinin eğitim gördüğünü ifade eden Gül, okula erişimi mümkün olmayan 10 bin 300 özel gereksinimli öğrencinin evlerinde, 1200 civarında öğrencinin de hastanede eğitim aldığını kaydetti.

Bakanlıktan "otizm" konulu kamu spotu

Etkinlikte bakanlıkça hazırlanan, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, sanatçılar ve sporcuların otizmin simgesel rengi olan mavi kıyafetlerle "otizm" konusunda farkındalık mesajlarını paylaştığı kamu spotu gösterildi.

Kamu spotunda Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın "Otizm, eksik değil farklı olmaktır. Biz farklılıklarımızla büyük bir aileyiz." mesajına yer verildi.

Ayrıca kamu spotunda Fatih Terim, Hidayet Türkoğlu, Arda Turan, Mehmet Topal, Cenk Tosun, Olcay Şahan, Oğuzhan Özyakup, İsmail Köybaşı, Okay Yokuşlu gibi sporcular ile Psikolog Doğan Cüceloğlu, Uzman Dr. Ender Saraç, ralli pilotu Burcu Çetinkaya, sanatçı Mustafa Ceceli, oyuncu Engin Altan Düzyatan da otizmde eğitimin, erken tanının, sporun önemine yer veren farkındalık artırıcı mesajları paylaştı.

2 Nisan Dünya Otizm Farkındalık Günü etkinliğinde, çeşitli kurum ve kuruluşlardan uzmanlar ile sivil toplum kuruluşu temsilcileri de sunum yaptı.(2)