Sayıştay'ın 157'nci kuruluş yıl dönümü

Sayıştay Başkanı Seyit Ahmet Baş, "Önümüzdeki süreçte Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'na tabi olmayan kamu idarelerinin de kontrol ortamına ilişkin süreçlere tabi olması yönünde öneride bulunmayı düşünüyoruz." dedi.

Sayıştay'ın 157'nci kuruluş yıl dönümü dolayısıyla Anayasa Mahkemesi Başkanı Zühtü Arslan, Danıştay Başkanı Zerrin Güngör, Yargıtay Başkanı İsmail Rüştü Cirit'in ve Sayıştay personelinin katılımıyla etkinlik düzenlendi.

Törenin açılışında konuşan Baş, kurumun tarihsel gelişimi hakkında bilgi verdi. Devletin bütün iktisadi kıymetlerinin sadece belli bir kişi veya zümreye değil, eşit olarak bütün halka ait olduğu "beytülmal" anlayışının İslam'ın başlangıcından modern parlamentoların kurulduğu döneme kadar devam etttiğine dikkati çeken Baş, bütçe hakkı kavramının Batı dünyasına parlamentoların kurulması ile girdiğini söyledi.

Türk tarihinde ise "bütçe hakkı" anlayışının hep var olduğunu ifade eden Baş, bu hakkın parlamento kurulana kadar farklı devlet organları uhdesinde bulunduğunu anlattı.

Kamu görevlilerinden gönüllü uyum

Baş, Sayıştay ilam hükümlerinin yerine getirilmesinden ilgili kamu idarelerinin sorumlu olduğunu, ilamların infazının takibinin ise Sayıştay Başsavcılığı tarafından yerine getirildiğini kaydetti.

Kamu idareleri itibarıyla düzenlenen yargılamaya esas raporların çeşitli konulara ilişkin sorgular içerebildiğine işaret eden Baş, şöyle konuştu:

"Bu şekilde, her yıl yargılama dairelerine 3 bin civarında dosya ve bu dosyaların muhteviyatı olarak çok sayıda sorgu intikal etmektedir. Kendisine sorgu gönderilen kamu görevlisi, çoğu durumda mahkeme önüne çıkmaktansa, sorguda belirtilen tutarı tahsil etmek suretiyle gönüllü uyum sağlamaktadır. Geçtiğimiz yıl yargılama sonuçlarına göre, sorgu konusu edilen kamu zararı tutarının yüzde 74'ü sorgu üzerine tahsil ile sonuçlanmıştır. Bu durum Sayıştay yargısının caydırıcı fonksiyonu olarak öne çıkmaktadır."

Baş, Sayıştay Kanunu ile birlikte denetim ve yargılama fonksiyonlarının yanı sıra modern kamu yönetimi anlayışına uygun olarak, işlem bittikten sonra cezalandıran bir denetim anlayışı yerine cari dönemde kamu idarelerine rehberlik eden denetim anlayışının ön plana çıktığına işaret ederek, şöyle devam etti:

"Yıllık denetim planlamasında bütçe/bilanço büyüklüğü temel kriter olarak esas alınmakta olup, geçtiğimiz yıl 462 kamu idaresinin 373'ü, kullanılan kamu kaynağı itibarıyla ise bütçe/bilanço büyüklüğünün yüzde 99'u denetlenmiştir. Bilgi sistemlerine ilişkin kapasitemizi geliştirerek büyük bilişim merkezi oluşturduk. Bu çerçevede, kamu idarelerinin muhasebe verilerinin dijital ortamda alınmasına yönelik olarak hazırlanan Veri Analiz Programı (VERA) ile önceden belirlenen analizlerin uygulanabilmesine ve hataların önceden tespit ve takibine imkan sağlanmıştır. Test aşamasında başarılı bir şekilde uygulanan bu sistemin kapsamına önümüzdeki dönemde tüm kamu idarelerini almayı planlıyoruz."

Mali hükümler içeren yönetmelikler ve bu mahiyetteki düzenleyici işlemelere ilişkin zorunlu görüş bildirmelerin yanı sıra, kamu idarelerince talep edilmesi durumunda mevzuat hazırlıklarına destek verildiğine dikkati çeken Baş, şöyle konuştu:

"Geçtiğimiz yıl yapılan denetimlerde, kamu idarelerinin kontrol ortamına ilişkin genel bir değerlendirme yapılmış ve genel olarak Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'na tabi kamu idarelerinde kontrol ortamının, bu kanuna tabi olmayan kamu idarelerine göre kıyaslanamayacak düzeyde iyi olduğu değerlendirilmiştir. Söz konusu değerlendirmenin müteakip yıllarda da yapılarak, kontrol ortamına ilişkin gelişim süreçleri izlenebilecektir. Dolayısıyla önümüzdeki süreçte bu kanuna tabi olmayan kamu idarelerinin de kontrol ortamına ilişkin süreçlere tabi olması yönünde öneride bulunmayı düşünüyoruz. Bu husus göz önünde bulundurularak, söz konusu kanuna tabi olmayan kurumların kanunun iç kontrole ilişkin hükümlerine tabi olmasının mali saydamlık ve hesap verebilirliğe katkı sağlayacağını değerlendiriyoruz. "

Baş, denetimlerde ön plana çıkan bulgu ve eleştirilerle kamu idarelerinin kurumsal kapasitelerinin artırılmasına katkı sağlandığını anlatarak, "Geçtiğimiz yıl gündeme getirilen bulgu ve eleştiriler çerçevesinde kamu idarelerince 200'ün üzerinde düzenleyici işlem gerçekleştirilerek uyum sağlanmıştır." ifadesini kullandı.

Sayıştay'ın, Avrupa Sayıştaylar Teşkilatının (EUROSAI) 2017 – 2020 dönemi için yönetim kurulu başkanlığını, Ekonomik İşbirliği Organizasyonu Ülkeleri Sayıştaylar Teşkilatının (ECOSAI) yönetim kurulu başkanlığını, 2015 yılından itibaren Asya Sayıştaylar Teşkilatının (ASOSAI) yönetim kurulu üyeliğini, 2018 yılından itibaren de denetim kurulu üyeliğini yürüttüğüne dikkati çeken Baş, kurumun bu kuruluşlardaki çok sayıda çalışma grubunda aktif rol aldığını ve çok sayıda uluslararası etkinlikte aktif katılımcı ve ev sahibi olarak önemli roller üstlendiğini vurguladı.

"Devlet kurumlarıyla yaşar"

Baş, Sayıştay'ın, sahip olduğu bin yılı aşkın devlet denetim kültürü ve bilgi birikimini, bugün üstlendiği yeni fonksiyonlarıyla birlikte faaliyetlerini en iyi biçimde yerine getirmek suretiyle iyi kamu yönetimine etkin katkı sunmayı amaçladığını belirterek, şunları kaydetti:

"Milletimiz, ruhunu 1 dolara kiralayarak 15 Temmuz hain darbe ve işgal girişimiyle bu süreci akamete uğratacaklarını zannedenlere zamanında ve gerekli cevabı vermiştir. Uzun vadede önemli olan ise milletimizin kutlu yürüyüşünü muasır medeniyet seviyesinin üstüne çıkararak geleceğe aktarmaktır. Devlet kurumlarıyla yaşar. Tarihi Türk devletlerinde denetim kurumları olmasaydı, bugün bin yılı aşkın denetim tarihinden bahsedemezdik. Kurumlarımızın güncel tartışmalara konu edilmesi, kimseye fayda sağlamadığı gibi, kurumlarımızın itibarını da zedelemektedir. Devletimizin önemli kurumlarından birisi olarak, geçmiş nesillerin tarihimizden bugüne intikal ettirdiği bu bilgi birikimi ve denetim kültürünü daha üst seviyelere çıkarmak suretiyle yine kesintisiz bir şekilde gelecek nesillere aktaracağımızdan kimsenin şüphesi olmasın."

Baş, Türk Silahlı Kuvvetleri'ne Pençe Operasyonu'nda muzafferiyet temennisiyle sözlerine son verdi.

Törende, Marmara Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Erol Özvar da "Türk Maliye Bürokrasisi Tarihine Dair Gözlemler" başlıklı bir sunum yaparken, Uzman Denetçi Grup Başkanı Feyzullah Okumuş da "Bir Çınarsın Sayıştay" adlı şiirini okudu.

Emekli daire başkanı, görevlerinden ayrılan başkan yardımcısı, daire başkanı ve bölüm başkanlarına, Sayıştay Kütüphanesine kitap bağışlayan mensuplara ve Sayıştay'da 30, kamuda 40 yılını dolduranlara plaket verildi.