Şamlı Berber: 18. Yüzyıl Biladü'ş-Şam'ında Yeni Okuryazarlık

Boston College Tarih Bölümü'nden Doçent Dana Sajdi'nin kaleme aldığı kitap Defne Karakaya tarafından Türkçeye kazandırıldı. Kitapta, 18. yüzyılda Osmanlı idaresindeki Şam'da yaşamış İbn Budeyr isimli bir mahalle berberi anlatılıyor.

Koç Üniversitesi Yayınları (KÜY), Şamlı Berber: 18. Yüzyıl Biladü'ş-Şam'ında Yeni Okuryazarlık adlı kitabı, Tarih ve Ortadoğu Çalışmaları kategorisinde yayımladı. Boston College Tarih Bölümü'nden Doçent Dana Sajdi tarafından kaleme alınan ve Defne Karakaya tarafından Türkçeye çevrilen kitap, 18. yüzyılda Osmanlı idaresindeki Şam'da yaşamış İbn Budeyr isimli bir mahalle berberini konu ediniyor.

İbn Budeyr adındaki bu berber pekâlâ bir "hiç kimse" olarak unutulup gidebilirdi, ama sonraki yüzyıllarda kendisinden söz edilmesini sağlayacak çok ilginç ve umulmadık bir şey yaptı: Bir tarih kitabı, hayatı süresince şehrinde olup bitmiş her şeyi kaydettiği bir "vakayiname" yazdı. Dana Sajdi, Şamlı Berber'de bu önemli kitabı inceliyor ve İbn Budeyr'in hayatına yakından bakarken beklenmedik türden –okumuş tabakaya mensup olmayan– insanların entelektüel alana dâhil olmaya başlamasıyla ortaya çıkan bir fenomeni ele alıyor: Yeni okuryazarlık.

Şamlı Berber, Osmanlı ve İslam tarihinde halk tabakasından bir insan hakkında yapılmış kitap ölçeğindeki ilk mikrotarih çalışması. Osmanlı sosyal tarihine, Arap tarihyazımına ve 18. yüzyıl Biladü'ş-Şam'ının üzerinde az çalışılmış kültürel tarihine katkıda bulunan kitap, aynı zamanda 18. yüzyılla 19. yüzyıl sonu arasındaki bağlantıları incelemek için berberin kitabının yüz yıl sonra nasıl alımlandığına bakıyor ve Arap Rönesansı da denen Nehda'ya uzanan tarihsel güzergâhlara yeni bir ışık tutuyor.