Heyecan Kursağımızda Kalmasın!

Şanlıurfa'nın Beykapısı bölgesindeki tarihi bir mezarlıkta bulunan kitabenin bu mezarın Peygamber Efendimiz Hazreti Muhammed'in (S.A.S) en önemli vahiy katiplerinden Hanzala El-Katib'e ait olduğu iddia edildi. Bu iddia tüm Urfa'da heyecanla karşılandı.

Birçok peygambere ev sahibi yaptığı rivayet edilen Urfa'da yeni bir heyecan daha yaşanıyor. Söz konusu heyecanın sebebi, Beykapısı'nda bir evin temelinin kazılması sırasında ortaya çıkan mezarlıktaki kitabenin Peygamber Efendimiz Hazreti Muhammed'in (S.A.S) en önemli vahiy katiplerinden Hanzala El-Katib'e ait mezarlığın da burada olduğu iddiası. Söz konusu iddia Urfa'da sevinçle karşılandı.

Bu bulguların ortaya çıkması üzerine Kültür ve Turizm Bakanlığı harekete geçerek mezarlığı korumaya aldı. Mezarın kitabesindeki tercümeye göre mezarın bin 210 yıllık bir mezar olduğu kaydedildi. Mezarlıktan çıkan kitabeyi inceleyen Harran Üniversitesi'nden Prof. Dr. Kasım Şulul mezarın bir erkeğe ait olduğu kitabede 'Korunmuş Ruhâ şehrinde hicrî 190 yılının Cemaziyelâhir ayında… Allah ona (Kur'ân) okuyan ve rahmet duasında bulunana rahmet etsin' şeklinde bilgilerin yer aldığın söyledi.

'SELÇUKLU DÖNEMİNE AİT OLMASI MUHTEMEL'

Arapça kitabenin tercümesinin yapan Şulul, "Korunmuş Ruhâ şehrinde hicrî 190 yılının Cemaziyelâhir ayında… Allah ona (Kur'ân) okuyan ve rahmet duasında bulunana rahmet etsin. Kitabe ile ilgili değerlendirmemiz, kitabeye konu olan zatın erkek olduğu ve hicretin 190. yılının Cemaziyelâhir ayında vefat etmiştir. Verilen miladi karşılığı Nisan 806'dır. Kitabenin konusu olan zatın vefat tarihi ile kitabenin yazılış tarihi farklıdır. Kitabesi yazılan kişi, Cemaziyelâhir 190/Nisan 806'de vefat etmiştir. Kabri 11. veya 12. yüzyılda restore edilirken bu kitabe yazılmış olmalıdır. Kitabe celi sülüs, yazı Rumi tezyindir. Bu tarz yazılar da miladi 11. – 12. yüzyıla tarihleniyor. Sonuç olarak kitabedeki yazının 11- 12. yüzyıl Selçuklu Dönemi'ne ait olması kuvvetle muhtemeldir" dedi.

HABER HEYECAN YARATTI

Bu haberin duyulması üzerine 'Hanzala el-katib'in mezarının Urfa'da olduğuna dair haberlerin hem ulusal hem de yerel basında yer alması Urfa'da heyecanla karşılandı. Urfalılar, yeni bulguların ortaya çıkmasıyla Urfa'nın Peygamberler Şehri olmasının yanında bir sahabe mezarının da burada olacak olmasının Urfa'ya çok büyük katkı sağlayacağı düşünüyor.

Resûlullah'ın kâtipleri içerisindeki 'Hanzala el-kâtib'in, Resûlullah'ın diğer katipleri olmadığı zaman işlerini yazan olduğu ve bu yüzden de ona "el-kâtib" denildiği naklediliyor.

HANZALE B. REBÎ KİMDİR?

Urfa'da bu heyecan yaşanırken Türkiye Diyanet Vakfı İslami Araştırmalar Merkezi tarafından hazırlanan İslam Ansiklopedisinde şu bilgiler yer alıyor: Ebû Rib'î Hanzale b. er-Rebî' b. Sayfî el-Üseyyidî et-Temîmî (ö. 45/665 [?]) Hz. Peygamber'e kâtiplik yapan sahâbî. Temîm kabilesinin Üseyyidoğulları koluna mensuptur. Câhiliye devri şair ve hatiplerinden Eksem b. Sayfî'nin kardeşinin oğlu ve ashaptan Rebâh (Riyâh) b. Rebî'in kardeşidir. Hz. Peygamber'e vahiy kâtipliği yaptığı için "Hanzaletü'l-kâtib" veya sadece "Kâtib" diye anılır. Resûl-i Ekrem'in diğer yazışmalarında da ona kâtiplik yaptı. Mekke'nin fethine katılan Hanzale'yi Resûlullah, Tâif Muhasarası'nda barış isteyip istemediklerini öğrenmek için Tâif halkına elçi olarak gönderdi. Hz. Ebû Bekir döneminde de kâtiplik görevine devam eden Hanzale, Irak bölgesinde Sâsânîler'e karşı yapılan savaşta Hâlid b. Velîd kumandasındaki orduya katıldı. Hâlid onu ganimetleri halifeye ulaştırmakla görevlendirdi. Hz. Ömer döneminde Kādisiye ve Nihâvend savaşlarına katıldı. Hz. Osman'ın muhasara edilmesi üzerine Mısırlı muhasaracılara karşı Medineliler'e yardımda bulunulmasını teşvik etti. Hz. Osman'ın şehâdetinden sonra fitneden uzak kalmak düşüncesiyle Cemel Vak'ası ve Sıffîn Savaşı'na katılmadı. Kûfe'ye yerleşmekle beraber Hz. Osman'a yapılan hakaretlere bir tepki olmak üzere buradan ayrıldı. Fırat ile Habur nehri arasında bulunan Karkisiyâ şehrine yerleştiği ve 45 (665) yılında burada vefat ettiği tahmin edilmektedir. Onun Hz. Ömer döneminde (634-644) (Mes'ûdî, s. 283) veya 50 (670) yılında (Safedî, XIII, 209) öldüğü de rivayet edilmektedir. Hanzale'nin Uhud'da şehid olduğunu söyleyen Diyarbekrî'nin (Târîħu'l-ħamîs, II, 181) onu Hanzale b. Ebû Âmir ile karıştırmış olduğu anlaşılmaktadır."

ER-RUHA, URFA MI?

Hanzaletü'l-Katib'in Urfa'da vefat ettiğine dair el-Mesûdî'nin Arapça metnin tercümesinde ise şu bilgiler yer alıyor: "Hanzale b. er-Rebî' b. Sayfî el-Esedî et-Temimî, anlatılan konularda Hz. Peygamber'e (a.s.) katiplik yapan -isimlerini kaydettiğimiz- şahıslardan biri bulunmadığında onun yerine Hz. Peygamber'e (a.s.) katiplik yapardı… O, Hanzaletü'l-Katib diye çağrılırdı. Hanzaletü'l-Katib, Ömer b. el-Hattab'ın hilafeti döneminde, Yüce Allah Müslümanlara ülkeleri fethetmeyi müyesser kıldıktan ve oralara yayılmalarından sonra vefat etti. Hanzaletü'l-Katib, (el-Cezîre denilen bölgenin) Diyâr-ı Mudâr kısmında olan er-Ruhâ (Urfa'ya) gitti ve orada vefat etti.
(Kaynak: Gazeteipekyol)