Haftanın Tarihine Bakış

Türkiye ile Yunanistan arasında 30 Ocak 1923'te imzalanan anlaşmayla iki ülke arasında yaklaşık 1,5 milyon kişi yer değiştirdi.

Yunanistan ve Türkiye'deki azınlıkların sorunlarının arttığı gerekçesiyle Lozan'da barış anlaşmasının hazırlığı için görüşmelerin başladığı dönemde iki ülke arasında mübadeleyi öngören anlaşma imzalandı. Ahali Mübadelesi Anlaşması kapsamında Aralık 1923'te başlayarak 1927 yılına kadar 400 bin Türk ve 1 milyonu aşkın Rum yer değiştirdi.

Türkiye'de sadece İstanbul ile Gökçeada ve Bozcaada'da oturan Rumlar, Yunanistan'da ise sadece Batı Trakya Türkleri mübadeleden muaf tutuldu.

-Belli başlı öteki olaylar-

27 Ocak

1880- Thomas Edison elektrik ampulünün patentini aldı.

1918- ABD'li romancı Edgar Rice Burroghs'un yarattığı "Tarzan"ı konu alan ilk film, "Tarzan of the Apes" (Gorillerin Tarzanı) adıyla ABD'de gösterime girdi. Aktör Elmo Lincoln, beyaz perdenin ilk "Tarzan"ı oldu.

1937- Cenevre'de Milletler Cemiyeti toplantısında Hatay'ın bağımsızlığı kabul edildi.

1945- Sovyetler Birliği'nin Kızıl Ordu birlikleri, Polonya'da Almanya'nın kurduğu Auschwitz ve Birkenau kamplarını ele geçirdi.

1947- Öğretim kurumları dışında din eğitimine izin verildi.

1948- İlk teyp satışa çıktı.

1954- Köy Enstitüleri kapatıldı.

1967- Apollo 1 uzay aracı yandı; astronotlar Grissom, White ve Chaffee öldü.

1973- ABD ve Vietnam ateşkes anlaşması imzaladı.

1973- Türkiye'nin Los Angeles Başkonsolosu Mehmet Baydar ile yardımcısı Bahadır Demir, bir Ermeni teröristin saldırısında öldü.

2000- Kamuoyunda, "İkinci Manisa" davası olarak bilinen 10'u tutuklu 14 sanığın yargılandığı ve Yargıtay tarafından 2 kez usulden bozulan davada, sanıklar, 2 yıl 6 ay ile 15 yıl arasında değişen hapis cezalarına çarptırıldı.

2010- Apple'ın patronu Steve Jobs, aylardır beklenen taşınabilir bilgisayar ve akıllı telefon arası çok fonksiyonlu tablet bilgisayarı "iPad"i tanıttı.

2013 - Brezilya'nın, Santa Maria kentindeki bir gece kulübünde çıkan yangında 245 yaşamını yitirdi, 120 kişi yaralandı.

28 Ocak

1517- Yavuz Sultan Selim'in başında bulunduğu Osmanlı ordusu, Kahire'ye girdi.

1854- Mülkiye Mektebi açıldı.

1920- Osmanlı Mebusan Meclisinin gizli oturumunda Misakı Milli kabul edildi.

1953- Ney üstadı ve ünlü hiciv şairi Neyzen Tevfik Kolaylı 74 yaşında öldü.

1958- Kıbrıs'ta Türkler'in düzenlediği miting sırasında İngiliz askerlerinin ateş açması ve bir kamyonun kasten halkın üzerine sürülmesi sonucu sekiz kişi öldü. TBMM, 31 Ocakta İngiltere'yi kınama kararı aldı.

1982- Türkiye'nin Los Angeles Başkonsolosu Kemal Arıkan öldürüldü. Saldırıyı "Ermeni Katliamı Adalet Komandoları" adlı terör örgütü üstlendi.

1983- Sekiz kişinin öldüğü, 72 kişinin yaralandığı, 7 Ağustos 1982'deki Esenboğa Havalimanı terör saldırısına katılanlardan terörist Levon Ekmekçiyan, Ankara Kapalı Cezaevinde idam edildi.

1986- Amerikan uzay mekiği Challanger kalktıktan 72 saniye sonra patladı; yedi kişi öldü.

1997- Promosyon Yasası yürürlüğe girdi. Süreli yayın kuruluşları kültürel amaçlar dışında promosyon yapamayacak.

2012- Türkiye'nin ilk "Dünya Güzeli" Keriman Halis Ece Tamer, "kalp yetmezliği" nedeniyle İstanbul'da 99 yaşında hayatını kaybetti.

2013- Sanatçı Ferdi Özbeğen, tedavi gördüğü Okmeydanı Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde 72 yaşında vefat etti.

29 Ocak

1923- Mustafa Kemal Paşa, İzmir'de Latife (Uşaklıgil) Hanım ile evlendi. Evliliği, kamuoyuna Anadolu Ajansı duyurdu.

1934- Uluslararası bir festivale katılan ilk Türk filmi "Leblebici Horhor Ağa"nın çekimi bitti. Muhsin Ertuğrul'un yönettiği, senaryosu "Mümtaz Osman" takma adıyla Nazım Hikmet tarafından yazılan film, aynı yıl 2. Venedik Film Festivali'nde "Onur Diploması" ile ödüllendirildi.

1944- Dünyanın en büyük savaş gemisi Missouri denize indirildi.

1957- Şair Ziya Osman Saba 47 yaşında İstanbul'da öldü.

1979- Çin Başkan Yardımcısı Deng Şiaoping, ABD Başkanı Jimmy Carter ile Çin ve ABD arasındaki düşmanlığa son veren tarihi anlaşmayı imzaladı.

1981- Şair Özdemir Asaf 58 yaşında İstanbul'da öldü.

1991- Anayasa profesörü Tarık Zafer Tunaya 75 yaşında İstanbul'da vefat etti.

2005- Çin'den Tayvan'a 55 yıl aradan sonra ilk uçak seferi düzenlendi.

30 Ocak

1919- Paris Barış Konferansı'nda İtilaf Devletleri, Osmanlı İmparatorluğunun parçalanmasını kararlaştırdı.

1923- Yunanistan ile Ahali Mübadelesi Anlaşması yapıldı. Aralık 1923'te başlayıp 1927 yılına kadar süren uygulamayla 400 bin Türk ve 1 milyonu aşkın Rum yer değiştirdi.

1933- Almanya'da Adolf  Hitler iktidara geçti.

1943- Cumhurbaşkanı İsmet İnönü ile İngiltere Başbakanı Chirchill arasındaki görüşmeler başladı. "Adana Mülakatı" olarak bilinen görüşmeye ilişkin resmi bildiri 1 Şubat'ta yayımlandı.

1946- Macaristan'da cumhuriyet ilan edildi.

1948- Hindistan'ın kurucusu Mahatma Gandhi, Yeni Delhi'de uğradığı silahlı saldırıda öldü.

1955- Tıp adamı Ord. Prof. Dr. Mim Kemal Öke vefat etti.

1969- Türkiye'de ilk böbrek nakli Beyoğlu Devlet Hastanesinde, Yusuf Özer adlı hastaya yapıldı. Ancak Yusuf Özer, kendisine takılan böbreğin bir akıl hastasından alındığını ileri sürerek savcılığa başvurdu.

1985- Ege'de tank çıkarma gemisi fırtına yüzünden battı; 39 denizci şehit oldu.

2001- TBMM'deki İçtüzük görüşmeleri sırasında çıkan arbede sonucu DYP Milletvekili Fevzi Şıhanlıoğlu, kalp krizi geçirerek öldü.

2005- Irak'ta 50 yıldır ilk kez çok partili seçimler yapıldı. Sünniler seçimi boykot etti. Seçimin galibi Şiiler oldu. Celal Talabani, ülkenin ilk Kürt devlet başkanı seçildi. Şii İbrahim Caferi de başbakan oldu.

2010- İlk kadın öğretmenlerden Refet Angın 95 yaşında vefat etti.

31 Ocak

1729- Türkiye'de ilk kitap, Mehmet Bin Mustafa'nın (Vanlı) kaleme aldığı Sıhahı Cevheri (Vankulu) adlı sözlük basıldı. İbrahim Müteferrika, ilk Türk matbaasını İstanbul'da Sultanselim'deki konağında kurmuştu.

1914- Edebiyatçı (Üstat) Recaizade Ekrem öldü.

1928- Türk Maarif Cemiyeti (Türk Eğitim Derneği) kuruldu.

1938- Atatürk, Gemlik Suni İpek Fabrikasını açtı.

1952- Yunanistan Başbakan Vekili ve Dışişleri Bakanı S. Venizelos'un Türkiye'ye yaptığı resmi gezi sırasında (31 Ocak-5 Şubat), Türk-Elen Dostluk Derneği kurulması kararlaştırıldı.

1964- Kıbrıs sorununu görüşmek üzere 15 Ocak'ta toplanan 3. Londra Konferansı, 19 günlük çalışmanın ardından bir sonuç alınamadan dağıldı.

1968- TRT Ankara Televizyonu deneme yayınına başladı.

1990- Atatürkçü Düşünce Derneği ve Türk Hukuk Kurumu Başkanı Prof. Dr. Muammer Aksoy, Ankara'da evinin önünde öldürüldü.

1999- Türk pop müziği sanatçısı Barış Manço geçirdiği kalp krizi sonucu vefat etti.

2004- TL'den 6 sıfır atılması ve Türkiye Cumhuriyeti para biriminin "Yeni Türk Lirası" (YTL) olmasını öngören yasa Resmi Gazete'de yayımlandı.

2005- Afganistan'daki Türk birlikleri, Kabil'deki uluslararası havaalanının sorumluluğunu üstlendi.

2012- Çek Kanunu'nda değişiklik yapan tasarı yasalaştı. Kanuna göre, karşılıksız çekte adli para cezası ödenmediği için uygulanan hapis cezası, idari nitelikte yaptırıma dönüştürülecek.

1 Şubat

1895- Lumiere Kardeşler, "sinematograf"ı icat etti.

1926- Ankara'da Gazi İstasyonu açıldı.

1930- Kayseri-Şarkışla demiryolu işletmeye açıldı.

1935- Ayasofya, müze olarak ziyarete açıldı.

1944- Gerede, Bolu ve Çankırı'daki depremlerde 4.611 kişi öldü.

1949- İlkokullarda ihtiyari olarak din dersi okutulmasına karar verildi.

1979- İran dini lideri Ayetullah Humeyni Tahran'a döndü.

1979- Milliyet Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Abdi İpekçi öldürüldü; olayın faili Mehmet Ali Ağca 25 Haziranda yakalandı.

1989- Milli futbolcu Tanju Çolak, Monte Carlo'da düzenlenen törende Altın Ayakkabı ödülü aldı.

1991- Emekli Korgeneral Hulusi Sayın, Ankara'da evinin önünde uğradığı silahlı saldırıda öldü.

1992- Şırnak'ın Görmeç köyünde Jandarma Bölük Komutanlığına çığ düştü; 76'sı asker 81 kişi öldü. Siirt'in Eruh ilçesinin Tünekpınar köyünde de çığ düşmesi sonucu 32 er öldü.

2011- Kars Belediye Meclisi, kentteki "tartışmalı heykel"le ilgili yıkım kararı aldı.

2012- 30 yıllık Dev-Yol davası düştü. Yargıtay 9. Ceza Dairesi, Ankara 1 No'lu Sıkıyönetim Mahkemesinde 574 sanıkla 18 Ekim 1982'de başlayan Dev-Yol ana davasının tüm sanıklar yönünden zaman aşımından düşürülmesine karar verdi.

2012- Mısır'ın ünlü takımı El Ehli ile Port Said'in El Masri takımları arasındaki maçtan sonra çıkan olaylarda 74 kişi öldü, 200'ü ağır binden fazla kişi yaralandı.

2013- DHKP/C terör örgütü mensubu Ecevit Şanlı, ABD'nin Ankara Büyükelçiliğinin Paris Caddesi'ndeki ziyaretçi girişinde, üzerindeki bombayı patlattı. Patlamada güvenlik görevlisi Mustafa Akarsu hayatını kaybetti, büyükelçiliğe görüşme için gelen gazeteci Didem Tuncay yaralandı.

2 Şubat

1918- ABD, I. Dünya Savaşı'na girdi.

1928- Ankara Çimento Fabrikası açıldı.

1935- Kız Teknik Öğretmen Okulu kuruldu.

1938- Bursa'da Merinos Fabrikası, Atatürk tarafından açıldı.

1959- Hindistan'da Kongre Partisi liderliğine İndra Gandhi seçildi. İndra Gandhi Hindistan'da parlamenter sistemin kurucusu Cavaharlal Nehru'nun kızıydı.

1981- Türkiye'nin ilk kadın rektörü Prof. Dr. Ayşe Saffet Alpar öldü.

1990- Güney Afrika Devlet Başkanı de Klerk, Afrika Ulusal Kongresine konulan 30 yıllık yasağı kaldırdı.

1996- ABD'li aktör Gene Kelly öldü.

2004- Konya'nın Selçuklu ilçesinde 11 katlı Zümrüt Apartmanı yapım hatası nedeniyle çöktü; 92 kişi öldü.

2004- Türk belgesel sinema yönetmenlerinden Süha Arın vefat etti. - Ankara