Betam: Zengin-yoksul Enflasyon Farkı Artmaya Devam Ediyor

– Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi'nin (Betam) hesaplamalarına göre, yoksul ile zengin enflasyonu arasındaki fark 21.5 puanı buldu. Yolsulların enflasyonu, zenginlerin enflasyonundan 21.5 puan daha yüksek çıktı.

Betam Direktörü Prof. Dr. Seyfettin Gürsel ve Betam Stajyeri Furkan Kavuncu'nun hazırladığı "Yoksul ile Zengin Arasındaki Enflasyon Farkı Devam Ediyor" başlıklı araştırma notunda, "Bundan önceki notumuzda, 2008 – 2016 yılları arasında, zengin kesimden yoksul kesime gidildikçe enflasyon endeksinin yoksulun aleyhine geliştiğini belirtmiştik" denildi ve şu konuların altı çizildi:

"2017 Mayıs dönemine geldiğimizde ise zengin ile yoksul enflasyonu arasındaki farkın artmaya devam ettiği fakat artış hızının azaldığı gözlemleniyor. 2016 Nisan itibariyle 21.4 yüzde puan olarak tespit edilen fark bir yıl boyunca dalgalı bir seyir sergiledi ve 2017 Mayıs itibariyle yüzde 0.1 puan artarak 21.5'e yükseldi. Ocak itibariyle gözlenen konut ve özellikle gıda enflasyonundaki güçlü artışların yoksullar aleyhine gelişen enflasyon farkını artırması beklenirken artışın 0.1 puanda kalması ulaştırma fiyatlarındaki artıştan kaynaklandı."

En zengin kesimden en yoksul kesime gidildikçe fiyat endeksinin "kayda değer bir biçimde arttığı" belirtilen araştırma notunda, şu değerlendirme yapıldı:

"2003 yılı baz alındığında 2017 Mayıs itibariyle en yoksul yüzde 20'lik dilimde TÜFE endeksi (kısaca yoksul enflasyonu) 330'a yükselmişken, en zengin yüzde 20'lik dilimde endeks (kısaca zengin enflasyonu) 308.5'de kaldı.

"Diğer bir ifadeyle 2003 yılından itibaren zenginin tüketim sepetinin Türk Lirası bedeli yaklaşık yüzde 208.5 artış kaydederken yoksulun tüketim sepetinin bedeli yaklaşık yüzde 230 arttı. Zengin ile yoksul enflasyonu arasında 2007'den itibaren oluşmaya başlayan farkın geldiği düzey 21.5 puandır.

"Diğer düşük gelir gruplarının enflasyonu da yoksulunkine yaklaştığından düşük gelirli kesimin enflasyonun satın alma gücünü erozyona uğratma olgusunu çok daha ağır yaşadıkları açıktır.

"Yoksullar bütçelerinin büyük kısmını gıda, konut gibi zorunlu ihtiyaçlara ayırırken, en zengin yüzde 20'lik dilimde bu ihtiyaçlar bütçenin çok daha sınırlı bir kısmına karşılık gelmektedir.

"Öte yandan karşılık en zengin yüzde 20'lik kesim, ulaşım, giyim ve ayakkabı, eğlence ve kültür, eğitim, ev aletleri ve mobilya gibi ihtiyaçlara bütçesinde daha fazla yer veriyor.

"2015 yılı Hanehalkı Bütçe Anketi sonuçlarına göre, en yoksul kesim bütçesinin gıda kalemine ayırdığı pay yüzde 31.7 konut kalemine ayırdığı pay yüzde 39.1 olarak ölçülürken, aynı kalemler için en zengin kesimin bütçesinden ayırdığı pay sırasıyla yüzde 14 ve yüzde 20,4 olarak hesaplandı.

"Bu nedenle gıda ve konut enflasyonu ne kadar yüksekse, yoksul kesim fiyat artışlarından o ölçüde fazla etkilenmekte buna karışıklık ulaştırma fiyatlarındaki artışlar zengin enflasyonunu yoksulunkine kıyasla daha fazla etkiliyor."

Yoksul enflasyonunun daha çok zorunlu tüketime (gıda, konut), zengin enflasyonunun ise daha çok lüks tüketimine (ulaştırma, eğlence, eğitim) duyarlı olduğunun altı çizilen Betam araştırma notunda, "2007'nin ikinci yarısından bu yana enerji ve gıda fiyatlarının genel olarak artış eğiliminde olması Türkiye'de zengin ve yoksul kesim arasındaki enflasyon farkının açılmasına yol açtı. En yoksul ve en zengin arasındaki enflasyon farkının zaman içerisindeki değişimi bu olguyu doğrular niteliktedir" denildi. (Grafik - Tablo) - İstanbul