Almanya'dan Türkiye'ye gönderilen plastik atıklar: Bakan yasa dışı ihracata yasak istiyor

Almanya Çevre Bakanı Lemke, Almanya'dan başka ülkelere plastik atık ihracatını yasaklayacak kapsamlı bir yasal düzenleme hedefliyor. Konu, Türkiye'nin Almanya'dan gönderilen plastik atıkları şikayeti ile gündeme geldi. Almanya'nın yeni Çevre Bakanı Yeşiller üyesi Steffi Lemke, plastik atıkların başka ülkelere gönderilmesini yasaklayacak kapsamlı bir düzenleme için çabalayacağını duyurdu. Tagesspiegel gazetesinin yarınki baskısına konuşan Bakan Lemke, Avrupa çapında plastik çöpün ihracatının yasaklanması için de çalışacağını belirterek, yasa dışı çöp ihracatının son bulmasının en iyi yolunun Avrupa Birliği (AB) iç pazarına ilişkin düzenlemeler olacağını da sözlerine ekledi. Lemke, ancak o şekilde çöplerin başka ülkelere gönderilmesinin önüne geçilebileceğini ifade etti.

Plastik atık konusu, Türkiye gibi bazı ülkelerin kendilerine kısmen yasa dışı yollarla yurt dışından gönderilen çöplerden şikayet etmesiyle yeniden gündeme gelmişti. Alman Bakan Lemke, Türkiye ve Yunanistan'da ortaya çıkan Alman atıkları dolu konteynerların durumunun takip edilmesi gerektiğini vurgularken, öte yandan mevcut düzenlemelerin nasıl iyileştirilebileceğini de gözden geçirmek gerektiğini söyledi.

Türkiye ve diğer ülkelerden atıkların geri getirilmesi talep ediliyor

Barış, iklim ve çevre konularında faaliyet yürüten Greenpeace'in Almanya teşkilatı, geçen ay, Türkiye, Yunanistan ve diğer ülkelerde ortaya çıkan Almanya menşeli çöp konteynerlarının geri getirilmesini talep etmişti.

2021 yılı başından itibaren Avrupa Birliği'nden plastik atık çıkışı yeni sert kurallara bağlandı. Yeni uygulama, ayrıştırılmamış ve kolaylıkla yeniden değerlendirilmesi mümkün olmayan plastik atıkların uluslararası ticaretine izin vermiyor. Söz konusu atıklardan, gönderildikleri ülkelerde yasa dışı yollarla kurtulma yoluna başvurulabileceği, bunun da çevre ve iklime zarar verecek biçimde olabileceği düşünülüyor. Dolayısıyla sadece yeniden değerlendirilmesi mümkün plastik atıkların ihracatına izin veriliyor.

Yasa dışı atık ihracatı yeni hükümetin koalisyon sözleşmesinde de var

Almanya'da Aralık 2021 başından beri görevde olan yeni üçlü koalisyon hükümetinin ortakları olan, SPD, FDP ve Yeşiller partisi, ortaklık sözleşmesine yasa dışı çöp ihracatıyla mücadeleyi de almıştı. Koalisyon sözleşmesinde ilgili bölümde, "Atık ihracatı sadece sertifikası bulunan çöp işleme tesisleri tarafından yapılabilmelidir" ibaresi yer alıyor.

Almanya Atık, İmha, Su ve Hammadde Ekonomicileri Birliği (BDE) Başkanı Peter Kurth, AFP haber ajansına bugün verdiği demeçte, "Yasa dışı ihracat suçtur ve takibatı yapılmalı, yasaklanmalı ve yaptırımları olmalıdır" şeklinde konuştu. Kurth, yasa dışı çöp ihracatı ile mücadele edilmediği sürece, legal ve mantıklı atık ihracatının toplumsal kabulünün de imkansız olduğunu savundu.

Almanya'dan yıl 697 ton plastik atık ihracatı

BDE'nin verilerine göre, Alman şirketleri geçen sene 697 ton plastik atık ihraç ettiler. Bu da bir önceki sene olan 2020'ye göre yüzde 32 yani yaklaşık üçte bir oranında bir azalma anlamına geliyor. Söz konusu rakamlar 2021'in Ocak-Ekim ayına dair Almanya İstatistik Dairesi'nin verileri ile BDE'nin 2021'nin son çeyreğine ilişkin tahminlerini baz alan hesaplamalara dayanıyor.

Hesaplanan veriler doğrultusunda da Almanya'nın geçen yılki atık ihracatının 259 milyon euro değerine ulaştığı belirtiliyor. Bu sayı 2020 senesinde plastik ve plastik içerikli 1 milyon 20 bin ton ile 261 milyon euro olarak açıklanmıştı.

Almanya'dan geçen sene en fazla plastik atık gönderilen ülkeler sırasıyla Hollanda, Türkiye, Polonya ve Malezya. Öte yandan yine geçen yıl Almanya'ya ham madde özelliğine sahip yaklaşık 446 ton plastik çöp ithal edildiği de kaydedildi.

Almanya'da plastik atık yeniden kazanılmak zorunda ve plastik granüle çevriliyor veya enerji santrallerinde yakıt olarak kullanılabiliyor. Granüle çevrilen plastik maddeden yeni ürünler üretiliyor. Bunlar arasında polyester giysi, plastik çöp torbası veya sokak kenarlarına konulan koruyucu bariyerleri saymak mümkün.

CHP'li Bakan Almanya çöplerinin akıbetini sordu

Bu arada CHP İzmir Milletvekili Murat Bakan, Almanya'dan ithal edilen ve yaklaşık bir yıldır Türkiye'de limanlarda bekletilen, içinde yasaklı plastik atıkların olduğu 141 konteyner çöpün akıbetini sordu. Vekil Murat Bakan, "Neredeyse bir yıldır limanlarımızda bekleyen çöpleri Almanya geri alacak ama çöplerin bir kısmı üçüncü ülkelere gönderilmek üzere başka limanlarda. Türkiye, 141 konteyner çöpten nasıl kurtulacak? Bu sorunun yanıtını tüm detaylarıyla Türk yetkili makamlarından istiyoruz" dedi.

TBMM Çevre Komisyonu CHP Grup Sözcüsü, yaptığı yazılı açıklamada, geçen mayıs ayında 2B Plast adlı şirketin Almanya'dan ithal ettiği çöpleri teslim almadığını, yapılan denetimler sonucunda atıkların Türkiye'ye girişi yasaklı karışık plastik atık içerdiğinin belirlendiğini ve şirketin sertifikasının iptal edildiğini de anımsattı. Yaklaşık bir yıldır Türkiye limanlarında bekletilen 141 konteyner çöpü, taahhüt etmesine rağmen Almanya'nın da geri almadığına dikkat çeken milletvekili, durumun hangi aşamada olduğunu hükümete sordu.

Bu çöplerin bir kısmının geçen aylarda Vietnam'a gönderildiğini, ancak bunların da Yunanistan'ın Piraeus Limanı'nda kaldığını anımsatan Murat Bakan, şunları kaydetti: "Yurt dışı başında çıkan haberlere göre; Almanya bu çöpleri geri alma konusunda istekli olduğunu açıklamış ve geri alma sürecini yönetmek için görevlendirmeler yapmış. Türkiye'nin bilgi vermesi ve iş birliği yapması gerektiği söylenmiş. Ayrıca çöplerin bir kısmının Vietnam'a gönderildiğinden de habersizler. Oysa Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, önergemize verdiği yanıtta, atıkların Almanya'ya iadesi konusunda Basel Sekretaryası aracılığıyla gerekli işlemlerin başlatıldığını söylemişti" dedi. CHP'li vekil, AKP'li Bakan Kurum'un CHP'nin geçen Mayıs ayından bu yana araştırıp detaylarını ortaya çıkardığı sorulara yanıt vermediğini de sözlerine ekledi.

Çözüm bulunmadığı için lojistik şirketleri de büyük zararda

İzmir Milletvekili Murat Bakan, sürecin kamuoyundan gizlendiğini de savundu ve yaklaşık bir yıldır Türkiye limanlarında bekletilen çöpler konusunda hükümetin nasıl bir süreç yürüttüğü konusunda kimsenin haberi olmadığını da vurguladı. CHP'li vekil, "Rezalete bakar mısınız? Süreci yurt dışı basından takip ediyoruz. Bu çöpler şehir atığı ve uzun bekleme süreci sebebiyle geri kazanımı artık mümkün değil. Belki de zaten hiçbir şekilde geri kazanımı mümkün değildi. Ona dair bile net bir bilgimiz yok. Limanlarımızdaki çöp yığınları sadece çevreye zarar vermiyor; çöplerin sahibi ortadan yok olduğu için lojistik firmalarının mağduriyeti de katlanıyor. Türkiye, 141 konteyner çöpten nasıl kurtulacak? Bu sorunun yanıtını tüm detaylarıyla Türk yetkili makamlarından istiyoruz" diye konuştu.

AFP, dpa, ANKA /ETO,JD

(c)