'Konut Rantı Halkın Lehine Olmalı'

Yapı sektörünün bilgi merkezi Yapı-Endüstri Merkezi tarafından bu yıl 25 Kasım'da 5. kez gerçekleştirilen Konut Konferansı, Türkiye'de yapı, gayrimenkul, inşaat, tasarım ve mimarlık alanlarının önde gelen temsilcilerini buluşturdu.

Dünyaca ünlü konuşmacı ve uzmanların AKG Gazbeton ve Çuhadaroğlu ana sponsorluğunda, Canon sponsorluğunda ve GYODER, İNDER, Piemonte Agency ve ULI Türkiye işbirliğinde bir araya getirildiği konferansta, tasarım, finansman, geliştirme, planlama, ve mevzuat başta olmak üzere birçok konu gündeme taşındı.

Konut Konferansı'nın "Bir Rant Aracı Olarak Konut" konulu paneline Atlas Proje Geliştirme ve Yönetimi Şirketi Başkanı Tavit Köletavitoğlu, İstanbul Gayrimenkul Değerleme ve Danışmanlık AŞ Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Ahmet Büyükduman ile iktisatçı, yazar Mustafa Sönmez, konuşmacı olarak katıldı. Tavit Köletavitoğlu, kontun bir rant enstrümanı olduğunu ve bu rantın halkın lehine gerçekleştirilmesi gerektiğini söylerken, Dr. Ahmet Büyükduman, rantın doğru kullanıldığında faydalı olabileceğini, iktisatçı Mustafa Sönmez ise rantın paylaşımında 'topluma kazandırma' ilkesinin gözetilmesi gerektiğini, aksi taktirde kamunun rant geliri eşitsizliğinde araç olmaya başlayacağını dile getirdi.

Köletavitoğlu: "Rant hem kutsaldır hem de kötüdür"

Yapı-Endüstri Merkezi (YEM) tarafından bu yıl 5.'si düzenlenen Konut Konferansı'nda "konuttan doğan rant" masaya yatırıldı. Konuşmacılardan Tavit Köletavitoğlu, "Konut bir rant enstrümanıdır. Rant oluşturma ve paylaşım enstrümanıdır. Kamu, bu rantı düzenlemek ve denetlemekle yükümlüdür. Bunu halkın lehine gerçekleştirmesi gerekir" şeklinde konuştu. Tavit Köletavitoğlu, Korkut Boratav'ın rantı "devletin çeşitli uygulamalarla bireysel, endüstriyel veya sektörel olarak özel teşebbüs lehine herhangi bir çıkar avantajı yaratması, bu avantajın realizasyonu ve paylaşımı" olarak tanımladığını kaydederek, bu tanıma katıldığını söyledi. Köletavitoğlu, Çevre ve Şehircilik Bakanı İdris Güllüce'nin "rant paradigmasını değiştirmemek lazım" sözlerinden bahsederek, emsal artışından ortaya çıkan rantın adaletli olmadığını kaydetti. Köletavitoğlu, rantın hem kutsal hem de kötü olabileceğinden bahsederek, konutun ülkenin kalkınmasındaki önceliğine değindi. Konut ihtiyacının kent planlamasında çok önemli olduğunun altını çizen Köletavitoğlu, depremde can güvenliğinin sağlanması bakımından da konutun önemine vurgu yaptı.

"Konut bir rant enstrümanıdır"

Rantın içinde en fazla payı konutun aldığını söyleyen Köletavitoğlu, "Konut bir rant enstrümanıdır. Rant oluşturma ve paylaşım enstrümanıdır. Kamu, bu rantı düzenlemek ve denetlemekle yükümlüdür. Bunu halkın lehine gerçekleştirmesi gerekir" şeklinde konuştu. Köletavitoğlu, kamunun bu görevi tam olarak yerine getiremediğini vurgulayarak, "kamu, düzenlemeci ve denetleyici olduğu yerde, uygulayıcı hale dönüştüğü zaman kamu objektivitesini zedeler" dedi. Köletavitoğlu, kent plancılarının kentteki rant dağılımını gelecek öngörülerine göre yaptıklarını ifade ederek, bu planların halkla bütünleşmesi gerektiğini söyledi.

Büyükduman: "Kentin gelişiminden kaynaklı rant doğaldır"

Dr. Ahmet Büyükduman, rantın doğru kullanıldığında faydalı olabileceğini belirterek, vergi ödeyerek herkesin rant artışına katkıda bulunduğunu söyledi. Büyükduman, rant artışına katkıda bulunan halka, tekrar bu rantın geri dönmesi gerektiğini belirtti. Kentin gelişiminden kaynaklı rantın doğal olduğunu dile getiren Büyükduman, emsal artışından kaynaklanan rantın doğal olmadığını söyledi. Doğal olmayan rantın oluşması ile ilgili tedbirlerin alınması gerektiğini ifade eden Büyükdoğan, "Rantı artı değere dönüştürecek çözümler üretilmesi lazım" dedi. Büyükdoğan, rant artışının yarattığı toplumsal maliyetlere de dikkat çekerek, ortaya çıkacak sosyal maliyetlerin planlanmasının önemine değindi. Büyükduman yıllar içindeki konut fiyatlarının artışına değinerek, son 10 yılda konut fiyatlarının 7 kat arttığını bu artışın diğer yatırım entrümanlarındaki değer artışı ile de paralellik içinde olduğunu kaydetti.

Sönmez: "Kamu, rant geliri eşitsizliğinde araç olmamalı"

İktisatçı ve yazar Mustafa Sönmez de, rantın önemli olduğunu belirterek, bir şeyin sahibi olmanın rantı doğrudan yarattığını söyledi. Sönmez, rantın arttırılabilir olduğuna vurgu yaparak, kamunun bir takım müdahaleleri ile rant üzerinde oynanabildiğini, böylece rantın arttırabileceğini kaydetti. Kamunun eli ile yaratmış olan rantın tüm dünyada tartışma konusu olduğunu dile getiren Sönmez, önemli olan bu rantın tekrar kamu yararına kullanılması olduğuna değindi. Mustafa Sönmez, kamunun ranttan yararlanmadığı durumlarda, ayrıcalıklı, özel bir kesimin bu ranttan faydalandığını ifade etti. Kamunun rantın paylaşımında 'topluma kazandırma' ilkesini gözetmesi gerektiğini belirten Sönmez, aksi taktirde kamunun rant geliri eşitsizliğinde araç olmaya başlayacağını dile getirdi. Sönmez, son 12 yılda Türkiye'nin inşaat odaklı büyüdüğüne dikkati çekti.