Atlantik Konseyi Enerji ve Ekonomi Zirvesi

Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) Başekonomisti Dr. Fatih Birol, en iyimser tabloyla ABD'deki fiyatlara göre Avrupa ve Japonya'nın iki kat daha fazla enerji maliyetine sahip olacağını ve bunun çok uzun yıllar böyle süreceğini belirterek, "ABD'deki gaz fiyatları ile Avrupa ve Japonya'daki gaz fiyatlarının birbirine yakınlaşması bir hayal..." dedi.

Atlantik Konseyi Enerji ve Ekonomi Zirvesi kapsamında düzenlenen "Küresel Enerji Görünümü" başlıklı oturumda konuşan Birol, birçok enerji oyuncusunun görev tanımının kaya gazı ile yeniden belirlendiğini belirterek, ABD gibi enerji ithalatçısı olarak bilinen büyük oyuncuların, enerji ihracatçısı haline dönüştüğüne dikkati çekti.

Brezilya'nın 2015 yılında net petrol ihracatçısına dönüşeceğini ve en önemli 6. petrol üreticisi olacağını kaydeden Birol, petrol ticaretinin merkezinin Atlantik'ten Pasifik'e kaydığını dile getirdi.

Enerji verimliliğinin önemli ve yeni bir konu olduğuna değinen Birol, global verimliliğin daha önceki ortalamanın 4 katına çıktığı bilgisini verdi.

Birol, enerji verimliliğindeki bu artışın sadece iklim değişimi ile ilişkili olmadığına işaret ederek, bunun aynı zamanda da enerji maliyetini düşürme kaygıları taşıdığını dile getirdi.

Birol, bugün 1,3 milyar kişinin, yani toplam nüfusun 5'te 1'inin elektriği olmadığını söyleyerek, Hindistan, Pakistan, Bangladeş ve Afrika'da enerjinin çok büyük sıkıntı olduğunu ifade etti.

Enerji fiyatlarına yönelik de değerlendirmelerde bulunan Birol, şunları kaydetti:

"3 yıldan beri küresel petrol fiyatları 100 doların üzerinde seyrediyor. Yıllar boyunca bu 100 dolar bir eşikti ve kimse oraya yaklaşmazdı ama son dönemde 3 yıllık ortalamamız 100 doların üzerinde. Bunun da çok önemli cari açık etkileri var. Türkiye'nin de cari açığı buna dahil çünkü hem petrol ithalat faturaları artıyor hem de gaz ithalatının faturaları da artıyor ve bu birçok ülkenin cari açığına çok ciddi etki ediyor. Bölgesel enerji fiyatları birbirinden çok farklı. Özellikle ülkelerin karşılaştırmalı rekabetçiliğini çok etkiliyor."

Fatih Birol, enerji talebindeki artışın esas olarak Asya kökenli olduğunu belirterek, yeni talebin 3'te 2'sinin Asya'dan geldiğine işaret etti.

Çin'in şimdiye kadar, enerji talebinin lokomotifi olduğunun düşünüldüğünü anımsatan Birol, "2020'ye geldiğimizde Çin'in enerji talebindeki artış yavaşlayacak ama Hindistan onun yerine petrol ve özellikle kömür için enerji talebini tetikleyen ana lokomotif olacak olacak" dedi.

Yenilenebilir enerjinin gelecekte güçlü olarak büyümesi yönündeki beklentilerini dile getiren Birol, bunun da temel nedeninin devlet politikalarının olacağını söyledi.

"2015'te ABD dünyanın en büyük petrol üreticisi olacak"

Geçen yıl ABD'nin 2017 yılında dünyanın en büyük petrol üreticisi olacağını ve Suudi Arabistan ve Rusya'yı geçeceğini söylediğini anımsatan Birol, "Bu yılın bulguları bu söylediğim trendi pekiştiriyor. Hatta bu belki de birkaç yıl önce, mesela 2015'te olacak. 2015'te ABD dünyanın en büyük petrol üreticisi olacak" diye konuştu.

Ortadoğu'dan gelecek üretimin gün geçtikçe daha az önem kazanacağını ifade eden Birol, sözlerine şöyle devam etti:

"Burada üreticilere vereceğim en önemli mesaj şu; 2020'den sonra Ortadoğu petrolüne yeniden ihtiyacımız olacak, hem de artan seviyelerle. Çünkü oradaki rezervler çok daha geniş ve çok daha ucuza mal ediliyor. Dolayısıyla 2020'den sonra Ortadoğu yine önem kazanacak. Unutmayalım ki; Ortadoğu küresel petrol teminatı için kritik olacak ve kalacak. Burada, Ortadoğu üreticilerine yanlış mesaj vermemeliyiz. Eğer 2020'den sonra Ortadoğu petrolüne yeniden ihtiyaç duyacaksak, gerekli yatırımları şimdiden ele almalıyız. Çünkü petrolde uzun yatırımlar gerekiyor. Ortadoğu petrolüne dünyanın ciddi olarak ihtiyacı var. Özellikle 2020'den sonra Asya ve Doğu Asya'nın talebini karşılamak için bu petrol gerekli."

Kaya gazı ve petrolün ekonomilere etkisine de değinen Birol, enerji fiyatlarının ülkelerin karşılaştırmalı rekabetçiliğine etkilerini incelediklerini, Avrupa, Çin ve Japonya'daki doğalgaz fiyatları birkaç yıl önce ABD'deki ile neredeyse aynı olduğunu aktardı.

Birol, kayagazı devrimi ile fiyatların çok açıldığını söyleyerek, "Bugün, Avrupa'da fiyatlar ABD'nin 3 katı. Japonya'da ise fiyatlar ABD'ye göre 5 kat pahalı. Bu fiyatı pahalı olan ülkeler için çok ciddi bir mesele. Daha da ciddi boyutu, böylesine stratejik bir konudaki fiyat uçurumları, yıllarca devam edecek çünkü çok yapısal. En iyimser tabloyla ABD'deki fiyatlara göre Avrupa ve Japonya iki kat daha fazla enerji maliyetine sahip olacak ve bu çok uzun yıllar böyle sürecek. Bunun yanı sıra Avrupa ve Japonya'daki elektrik fiyatları hep yüksek seyredecek" şeklinde konuştu.

ABD'deki gaz fiyatları ile Avrupa ve Japonya'daki gaz fiyatlarının birbirine yakınlaşmasının "hayal" olduğunu vurgulayan Birol, "Çünkü gaz taşımanın bir maliyeti var. ABD'de gaz fiyatları 3,5 dolarken, Japonya'da aynı gazın fiyatı 16 dolar. Bu gazı Japonya'ya taşımak için sevkiyat 6 dolara mal oluyor. Bu çok ciddi bir para" değerlendirmesini yaptı.

Çin ve Hindistan'ın bundan sonra küresel enerji talebindeki artışı tetikleyeceğini ifade eden Birol, petrol ticaretinin Atlantik Havzasın'dan Pasifik'e kaydığını sözlerine ekledi. - İstanbul

Kaynak: AA / Ekonomi