İngiltere'ye Göçlerinin 100. Yılında Kıbrıslı Türkler: 'Evimiz Artık Burası'

İngiltere'nin başkenti Londra'nın önde gelen sanat ve tasarım müzelerinden Victoria and Albert'ta etkileyici bir salon...

Salonun girişine doğru uzanan merdivenlerde ve salonun kapısında hasretle kucaklaşan arkadaşlar, her yaştan tanıdıklar ve çoluklu çocuklu aileler.

Heyecan ile özlemin coşkuyla birbirine karıştığı Türkçe ve İngilizce yapılan sohbetler.

Hepsinin farklı bir göç hikayesi olan Kıbrıslı Türklerden oluşan bu kalabalık topluluk, "Kalbimin Ait Olduğu Yer: Kıbrıslı Türklerin İngiltere'ye Göçünün 100 Yılı" adlı belgeseli izlemek için toplandı.

1878 yılında Kıbrıs Adası'nın yönetimi İngiltere'ye geçti. 1917 yılında ise Kıbrıslılara İngiltere vatandaşlığına geçmeleri için iki yıl süre verildi.

Bu duyurunun ardından farklı sebeplerle Kıbrıslı Türklerin göç maceraları başladı. Türkiye'ye, Kanada'ya, Avustralya'ya ve İngiltere'ye...

Kıbrıslı Türklerin göç yolculuklarının başlayışının 100'üncü yılını anmak amacıyla çok sayıda etkinlik düzenleniyor.

Bu etkinliklerden biri de bu belgesel gösterimi.

Kıbrıs Türk Dernekleri Konseyi'nin (CTCA) çekiminde ön ayak olduğu belgesel, Londra'da yaşayan Kıbrıslı Türklerin göç maceralarını anlatıyor.

'Çok acılar çektik'

Yüzlerce kişinin doluştuğu salon karşısında şaşkınlığımızın bir göstergesi olarak göçmen ailelerden birine ilginin neden bu kadar yüksek olduğunu soruyoruz.

Saçları ağarmış bir Kıbrıslı Türk'ün bu sorumuza cevabı, "Biz çok acılar çektik kızım, o yüzden nerede birbirimizi görsek böylesine sarılırız" oluyor.

Belgeseli izlerken göç hikayelerini anlatan Kıbrıslı Türklerin memleketlerini bırakışlarındaki ve Londra'da yeni bir hayat kuruşlarındaki hüznü hissedebiliyorsunuz.

1963 yılında Kıbrıs'taki Baf kentinin bir köyünden İngiltere'ye göç eden Kazım Ali Altan belgeseldeki isimlerden.

Ali Altan, Türkiye'nin 1974'teki Kıbrıs Barış Harekatı'ndan sonra Ada'ya düzenlediği ziyaretin "hazin bir hikaye" olduğunu söylüyor:

"1974'ten sonra döndüğümde her şey, herkes baş aşağıydı. Ailemin bir kısmı Kuzey'e geçme imkanı bulmuştu ama iki kardeşim hala Güney'deydi ve bir tanesi esirdi. Çok hazin olaylar ama çok şükür ki birisini kaybetmedim. Ölen askerler, ölen insanlara üzülüyorum, sadece Türk tarafından değil, her iki taraftan da."

Ali Altan, önceleri Rum komşularıyla çok yakın dostlukları varken 1954'ten sonra her şeyin birdenbire değiştiğini anlatıyor.

'Üç ülkeli bir adamım, şanslıyım'

Belgeselde de Ada'yı 1954'ten sonra yaşanan çatışmaların ardından terk edenler, o günleri anlatırken gözyaşlarını tutamıyor.

Özellikle evi Ada'nın güneyinde olanların bu durumdan büyük üzüntü duyduğunu, kimilerinin bu sebeple Rumlara kızgın olduğunu görmek mümkün.

Belgeselde yer alan göçmenlerden İbrahim Hüseyin, 'Rumların baskısıyla ailesinin hep göç etmek zorunda kaldığını' söylüyor:

"Yüksek tahsil için Kıbrıs'tan Ankara'ya gittim. 1963 yılında o tahsili yarıda bırakıp tekrar geriye Kıbrıs'a döndüm; Rum hücumlarına uğrayan Türklerle birlikte omuz omuza iki yıl Erenköy cephesinde çarpıştım.

"Ankara'daki tahsilimi bitirdikten sonra İngiltere'ye geldim. Zaten 1969 yılından 1974'e kadar biz Kıbrıs'ın güneyinden gelen insanlar başka yerlere göç ettik, evimiz barkımız Rumlar tarafından işgal edildi. O yüzden çok ezilmiş bir kitlenin çocuğuydum. Ama hayatım boyunca mücadeleden vazgeçmedim, İngiltere'ye yerleştim."

İbrahim Hüseyin her ne kadar Güney Kıbrıs'ta yer alan doğduğu evi göremediği için 'içinin acıdığını ve hazmedemediğini' söylese de Kıbrıs'a, Türkiye'ye ve İngiltere'ye aşık olduğunu vurgulayarak, "Üç ülkeli bir adamım, o da benim şansım" diyor.

Kuzey Kıbrıs'a direkt uçuş talebi

Belgesel gösterimi öncesinde Türkiye'den, Kıbrıs'tan ve İngiltere'den siyasetçilerin konuşmaları sırasında verilen tepkiler ve yöneltilen sorular, Kıbrıslı Türklerin siyasi olarak ne kadar farklı görüşlere sahip olduğunu gösteriyor.

Hem Kıbrıs'ın geçmişi hem de Ada'nın bugünü hakkında farklı siyasi yönelimler mevcut.

Türkiye'nin, Yunanistan'ın ve İngiltere'nin Kıbrıs üzerindeki etkisi hakkında farklı tepkiler dile getiriliyor.

Ancak İngiltere'de yaşayan çok sayıda göçmenin bu ülke hakkında sıcak duygulara sahip olduğunu söylemek mümkün.

Adanın kuzeyinin Avrupa Birliği'nin parçası olmamasının kaçan büyük bir fırsat olduğunu düşünen çok sayıda kişi var.

Kıbrıs'ın siyasi kimliği hakkında bugün bir çözüm bulunmaması, herkesi en çok üzen konuların başında geliyor.

Kuzey Kıbrıs'a İngiltere'den direkt uçuşların olmaması ise en hızlı şekilde çözülmesi talep edilen konulardan.

Belgeselin yapımcılarından Eithne Nightingale, konuştuğu Kıbrıslı Türklere belgeselin sonunda evlerinin neresi olduğunu soruyor.

Herkesin hızlı bir şekilde verdiği cevap ise şöyle:

"Evimiz artık burası, Londra."

Torunları ve ailelerinin çoğu Londra'da olduğu için artık burayı evleri olarak benimsediklerini, ancak kalplerinin bir kısmının halen Kıbrıs'ta kaldığını da sözlerine ekliyorlar.