Bangladeş'teki Başbakan Şeyh Hasina'ya karşı protestoların arkasında ne var?

Bangladeş, Başbakan Şeyh Hasina'nın istifasını isteyen protestocuların güvenlik güçleri ve iktidar partisi destekçileriyle çatışması sonucu Pazar günü yaklaşık 100 kişinin ölmesiyle yeniden kaynıyor.

Geçen ay, devlet işlerindeki kota sistemine karşı protesto eden öğrenci gruplarının başlattığı şiddet olaylarında en az 150 kişi öldü ve binlerce kişi yaralandı.

İşte yeni protestolar ve geçmişi hakkında detaylar:

Geçen ayki iş kotası protestolarının öncüsü olan 'Ayrımcılığa Karşı Öğrenciler' grubu, son gösterilere liderlik ediyor.

Kota sisteminin reformu için yapılan protestolar, Yüksek Mahkeme'nin 21 Temmuz'da çoğu kotayı kaldırmasının ardından durdu. Ancak protestocular geçen hafta, şiddet olayları için Hasina'dan kamuoyu önünde özür dilemesini, internet bağlantılarının yeniden sağlanmasını, üniversite kampüslerinin açılmasını ve tutuklananların serbest bırakılmasını talep ederek geri döndü.

Hafta sonuna gelindiğinde, gösteriler Hasina'nın görevden alınmasını isteyen bir kampanyaya dönüştü ve göstericiler geçen ay öldürülen insanlar için adalet talep etti.

Öğrenci grubu, Pazar günü başlayacak ve tek gündem maddesi Hasina'nın istifası olacak ülke çapında bir işbirliği yapmama hareketi çağrısında bulundu.

Protestocular, Temmuz ayındaki protestolar sırasında yaşanan şiddetten Hasina hükümetini sorumlu tutuyor. Hasina'nın eleştirmenleri ve insan hakları grupları, hükümetini protestoculara karşı aşırı güç kullanmakla suçladı, hükümet ise bu suçlamayı reddediyor.

76 yaşındaki Hasina ve hükümeti başlangıçta kota protestoları sırasındaki şiddete öğrencilerin karışmadığını söyledi ve çatışmalar ile kundaklamalardan İslami parti Jamaat-e-Islami'yi ve ana muhalefet partisi Bangladeş Milliyetçi Partisi'ni (BNP) sorumlu tuttu.

Ancak Pazar günü şiddet olayları yeniden patlak verince Hasina, "Şiddet eylemlerini gerçekleştirenler öğrenci değil, ülkeyi istikrarsızlaştırmak isteyen teröristlerdir" dedi.

Öğrenci grubu, krizi çözmek için Hasina'nın görüşme teklifini reddetti.

Gösteriler, Yüksek Mahkeme'nin Hasina hükümetinin 2018'de kaldırdığı devlet işlerindeki kota sistemini Haziran ayında yeniden yürürlüğe koymasının ardından üniversite kampüslerinde başladı.

Yüksek Mahkeme, hükümetin itirazı üzerine alt mahkeme kararını askıya aldı ve geçen ay alt mahkeme kararını iptal ederek, işlerin %93'ünün liyakat esasına göre adaylara açık olması gerektiğine hükmetti.

Uzmanlar, Bangladeş'teki mevcut huzursuzluğu aynı zamanda özel sektördeki durgun iş büyümesine bağlıyor. Bu durum, düzenli maaş artışları ve ayrıcalıkları ile kamu sektörü işlerini çok çekici hale getiriyor.

Kotalar, 170 milyonluk nüfusta yaklaşık 32 milyon gencin işsiz veya eğitimsiz olduğu bir ortamda, yüksek gençlik işsizliğiyle boğuşan öğrenciler arasında öfkeye neden oldu.

Bir zamanlar ülkenin gelişen hazır giyim sektörü sayesinde dünyanın en hızlı büyüyen ekonomilerinden biri olan ekonomi durgunlaştı. Enflasyon yıllık %10 civarında seyrediyor ve dolar rezervleri azalıyor.

Hasina, BNP'nin Awami Ligi'ni sahte seçimleri meşrulaştırmaya çalışmakla suçlayarak boykot ettiği Ocak ayındaki genel seçimlerde üst üste dördüncü kez iktidarda kaldı.

BNP, 28 Ekim'deki ölümcül hükümet karşıtı protestoların ardından yaklaşık 25.000 kişinin tutuklandığını ve seçimlerden önce 10 milyon parti çalışanının kaçak durumda olduğunu söyledi. Hasina, seçimlerden önce Dakka'yı sarsan ve en az 10 kişinin ölümüne neden olan hükümet karşıtı protestoları kışkırtmakla BNP'yi suçladı.