Dışişleri Bakanı Hakan Fidan: Güney Afrika'nın İsrail aleyhine açtığı soykırım davası büyük bir şanstır

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Güney Afrika'nın İsrail aleyhine açtığı soykırım davasına ilişkin, "Onun (Güney Afrika'nın) başvurusu son derece temiz bir vicdanı yansıtan, insanlığın vicdanına ayna olduğu bir yer. Yani onun başvurusuyla bu davanın referans olarak alınması, aslında Filistin davası için büyük bir şanstır." dedi.Fidan, NTV canlı yayınında dış politikaya ve gündeme ilişkin değerlendirmelerde bulundu.Filistin'de devam eden problemin özü itibarıyla güce dayalı bir sorun olduğunu belirterek, Türkiye ve diğer ülkelerin güç dışında diplomatik olarak kullanabilecekleri hukuki araçlar olduğunu söyledi.Fidan, bu araçların hayata geçirilmesi gerektiğini kaydederek, bunlardan sonuç elde edilip edilmemesinin yanı sıra başka platformlarda işe yarayabilecek çok fazla farklı yan etkisinin olabileceğini dile getirdi.Güney Afrika'nın İsrail konusunda Uluslararası Adalet Divanı'na (UAD) başvuru yapabilecek en mükemmel ülke olduğuna dikkati çeken Fidan, "Çünkü Güney Afrika bir ırkçı, apartheid rejiminden çıkmış, zulüm ne demek onu yaşamış, beyaz adamın zulmünün, onun kamburunu atmış. Bu noktada erdemi ve tarafsızlığı temsil eden, biz Filistin meselesinde, Kudüs meselesinde taraf bir ülkeyiz. Onun (Güney Afrika'nın) başvurusu son derece temiz bir vicdanı yansıtan, insanlığın vicdanına ayna olduğu bir yer. Yani onun başvurusuyla bu davanın referans olarak alınması, aslında Filistin davası için büyük bir şanstır." dedi.Fidan, konunun hukuki ve siyasi boyutu olduğuna işaret ederek, bu meselenin iç siyaset ve menfaatlerin üstünde yer aldığını ve atılacak adımın hangi ölçüde ne zaman işe yarayacağının onlar için önemli olduğunu vurguladı.Başta uluslararası ortaklarla hareket etmek istediklerini kaydeden Fidan, bazı uluslararası örgütlerde birlikte yapılması karar verilen girişimlerle momentum deviniminin başladığını dile getirdi.Fidan, atılan adımların zamanlamasında da askeri, istihbarat ve ekonomi gibi tüm boyutları ele aldıklarını belirterek, büyük zaman dilimine yayılacak şekilde hareket ettiklerini söyledi.Eldeki araçlar ve seçenekler hemen kullanılsaydı oyundan düşeceklerini ve bu nedenle zamana yaydıklarını ve başkalarıyla nasıl hareket edebileceklerini düşündüklerini kaydeden Fidan, "Bu mesele o kadar el yakan bir mesele ki birçok ülke İsrail konusunda yaptıklarından ne kadar nefret ederse etsin, adım atmaktan çekiniyor. Çünkü Amerika'nın ve Batı'nın ürettiği algıdan ve kendi kendine uyguladıkları oto sınırlamadan dolayı ülkelerin, böyle bir şey var. Dolayısıyla bir yerde öncülüğe ihtiyaçlar oluyor." diye konuştu.Fidan, UAD'deki davaya müdahil olma kararını açıklamadan önce üzerinde çalıştıklarını ve zamanlamasını konuştuklarını aktararak, öncesinde İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) ve Arap Birliği'nin oluşturduğu Temas Grubu ile Batılı ülkeler arasında Riyad'da toplantılar düzenlendiğini anımsattı.Toplantılardaki gözlemleri sonucunda bu konuda olumlu düşündüklerini ancak çekimser kaldıklarını anladığını kaydeden Fidan, öncülük olduğu zaman arkadan diğerlerinin de geleceğini düşündüklerini söyledi.Fidan, Türkiye'nin başvurmasının nasıl etki edeceğinin önemli olduğuna dikkati çekerek, müracaatlarından hemen sonra Libya ve birkaç gün sonra da bu konuda aslında en fazla riski taşıyan Mısır'ın açıklama yaptığını anımsattı."Türkiye iki devletli çözümü öne çıkardı"Diğer ülkelerin de bu yönde adım attığına işaret eden Fidan, "Türkiye'nin çabalarının neticesinde, biz iki devletli çözümü çok fazla öne çıkardığımız için en baştan itibaren, artık bu sorunun çözümünün bir standart kalıbı haline geldi." dedi.Geçmişte temel önceliğin her zaman ateşkes olduğunu ancak bu kez ateşkesin tek başına problem olmadığını ve iki devletli çözüm olmadığı zaman her zaman başa dönüleceğinin anlaşıldığını kaydeden Fidan, "Batı'nın bütün gücüyle inşa ettiği ve son 70-80 yılını verdiği bir meseleyi biz aslında İslam dünyası olarak bir kısmı daha yeni yeni devletleşme sürecini tamamlamış İslam İşbirliği Teşkilatı ülkeleri, Latin Amerika ülkeleri gibi ülkeler dünyaya yeni yeni kafasını kaldırıyor. Türkiye, çok kadim bir ülke. Türk strateji kültürü yüzyıllardır meydanda olan bir kültür. Ama etrafınızdaki müttefikleriniz gerçekten bu konuda biraz daha yeni yeni baş veren ülkeler. Dolayısıyla burada bir öncülük yapmamız, bir koordinasyon halinde olmamız gerekiyor. Bunu da büyük bir hassasiyetle ve farkındalıkla yürütmeye çalışıyoruz." diye konuştu.Fidan, UAD'deki davanın olası sonuçlarına ilişkin, şu değerlendirmede bulundu: "Bu tekrar Güvenlik Konseyine taşınacak olan bir karar olacak. Onun oylamasıyla yaptırımların ve zorlayıcı tedbirlerin alınması gündeme gelecek, eğer bir karar alınırsa. Şu aşamada Amerika'nın pozisyonuna baktığımız zaman, İngiltere ya da Fransa'ya baktığımız zaman, bir şeyin hayata geçmesi güç gözüküyor. Ama bunun üreteceği maliyet, çok büyük bir maliyet olacak. Yani bu sistem 1946'da 55 devletle kurulan bir sistem değil artık. 193 üyeli büyük bir sistem ve bu 193 üye artık giderek farkındalığını, gücünü, etkisini artıran ulus devlet aktörlerinden oluşan bir uluslararası sistem içerisindeyiz. Uluslararası sistem zaten karmaşık, zaten yönetilmesi zor. Tekrar çok kutuplu bir savaş ve rekabet durumuna dönmek üzereyiz. Amerika ve Batı için bu hesaplamalar çok güçlü stratejik sonuçlar getirecek."Hamas ile İsrail arasındaki ateşkes görüşmeleriKahire'de Hamas ile İsrail arasındaki ateşkes görüşmelerine ilişkin Fidan, tarafların en başta uzlaşmama alanlarının çok daha geniş olduğunu belirterek, Katar ve Mısır'ın çok yoğun çalıştığını ve Amerikalıların da bu konuda çaba gösterdiğini dile getirdi.Fidan, Türkiye'nin de geriden gerekli çabaları gösterdiğini kaydederek, "(Türkiye) Hamas'la sürekli bir iletişim halinde. Katar'ı dinliyoruz, Mısır'ı dinliyoruz, Amerikalıları dinliyoruz, verileri alıyoruz, kendimiz alandan gelen konulara bakıyoruz, değerlendiriyoruz. Ateşkesi, barışı, mümkün kılacak gerçekçi senaryolar nelerdir, onları hep büyük bir profesyonellikle takip ediyoruz." dedi.İlk başta tarafların arasındaki ayrımın büyük olduğuna işaret eden Fidan, "İsrail'in burada takıldığı büyük alan, kalıcı bir barış konusunda bir taahhütte bulunmama isteği. Hamas'ın da istediği, ben rehineleri vermeyi kabul edeceğim, diğer konularda da tamam diyorum ama karşısında da bir ateşkes beklentim var. Burada bir taahhüt bekliyorum. Bunun olmadığı bir yerde ben buna niye gireyim?" ifadelerini kullandı.Fidan, gelinen noktada buna geçici bir formül bulunduğunu ve Hamas'ın da kabul ettiğini ancak son anda İsrail'in bunu kabul etmekten vazgeçtiğini anımsatarak, şu değerlendirmede bulundu: "İsrail bu müzakereleri ve görüşmeleri devam ettiriyordu. Çünkü bunu hep Hamas'ın reddedeceğini düşünüyordu. Hep onun üzerine bir şey yapıyordu. Görüşmeleri devam ettirirken en acımasız askeri operasyonları devam ettiriyordu. Aslında bu zaten askeri operasyon senaryolarının aşina olduğu bir hareket tarzıdır. Alanda operasyonunuzu sürdürürken, propaganda faaliyetinizi de sürdürürsünüz. Diplomatik olarak da bir şey yapıyor gözükürsünüz, uluslararası baskıyı azaltmak için. Bu uluslararası baskıyı azaltmak için, Amerikalılara ve Avrupalılara bir mesaj vermek için. Çünkü onlar da kendi halklarından muazzam bir baskı altındalar, ortaya konmuş bir hareket tarzıydı. Varsayım da her zaman için, Hamas'ın zaten bunu reddedeceğine dairdi. Hamas bunu bir şekilde kabul edince açığa çıktı, aslında istemiyor."Fidan, bugün ABD'li mevkidaşı Antony Blinken, arabuluculuk yapan Katar Başbakanı ve Dışişleri Bakanı Muhammed bin Abdurrahman Al Sani ve Hamas Hareketi Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye ile telefonda görüştüğünü anlatarak, ateşkes konusunda ne aşamada olunduğunun görülmesi gerektiğini ifade etti.Ateşkese ilişkin Fidan, şu değerlendirmede bulundu: "Şu anda aslında geçen hafta neredeysek oradayız, tıkanmışlık durumundayız. Yeni bir formül halihazırda yok ama taraflar eminim bir şey bulma arayışındalar. Özellikle Amerika bu konuda biraz daha bir şey yapmak durumunda. Çünkü İsrail'i zorlamak durumunda. Eğer İsrail Refah'a müdahalede bulunursa, bunun üreteceği uluslararası tepki, biraz tahmin etmesi güç riskleri de beraberinde getirecek. Amerika zaten seçimlere giderken, kendi kamuoyunun belli bir kısmı diyelim, özellikle demokratların tabanından büyük bir tepki geliyor (ABD Başkanı Joe) Biden'a. Sen aslında sosyal demokratsın ama şahin politikalarla hareket ediyorsun. Hiçbir kuralı, hakikati ve normu tanımayan bir ülkeyi kayıtsız şartsız destekliyorsun. ya sen sahici değilsin ideolojide ya bizle bir problemin var. Bu, tabi Amerikan politikacılarının çok dikkat ettiği bir konu. Özellikle demokratların. Büyük maliyet üretmeye aday bir konu."(Sürecek)

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan: Güney Afrika'nın İsrail aleyhine açtığı soykırım davası büyük bir şanstır

Güncel Haberler

Güney Afrika, Hakan Fidan, Filistin, Türkiye, İsrail, Dış Politika, Uluslararası İlişkiler, Güncel, Haberler