Kazakistan neden karıştı? Kazakistan'da hükümet istifa etti, OHAL ilan edildi! Kazakistan'da son durum ne?

Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, sabah saatlerinde Başbakan Askar Mamin başkanlığındaki hükümetin istifasını kabul etti. Cumhurbaşkanlığından yapılan açıklamaya göre Başbakan Vekili görevini daha önce Başbakan Yardımcısı olan Alihan Smailov yürütecek. Ülkede yaşanan gerilim Türkiye'den de endişeyle takip ediliyor. Peki Kazakistan neden karıştı? Kazakistan'da hükümet istifa etti, OHAL ilan edildi! Kazakistan'da son durum ne? detayları sizler için derledik.

KAZAKİSTAN NEDEN KARIŞTI?

Kazakistan'ın batısındaki Janaözen kentinde, sıvılaştırılmış petrol gazına (LPG) yapılan zamma karşı çıkan sürücülerin protestoları ülke geneline yayılması sonucu Almatı şehri ve Mangistau eyaletinde Olağanüstü Hal ilan (OHAL) edilmişti.

OHAL'a ilişkin Cumhurbaşkanı Tokayev'in imzaladığı kararnamede, ülkede kamu güvenliğini sağlamaya yönelik durumun ağırlaşması nedeniyle söz konusu bölgelerde 5 ile 19 Ocak tarihleri arasında sokağa çıkma yasağı getirilmişti.

PROTESTOLARA POLİS MÜDAHALE ETMİŞTİ

Ülkenin eski başkenti Almatı'da ise binlerce kişinin katıldığı gösteriler gece boyuna sürmüştü. Polis, ses bombası ve göz yaşartıcı gaz kullanarak müdahale etmişti. 2 Ocak'ta ülkenin Hazar Denizi kıyısındaki Mangistau eyaletine bağlı Janaözen kentinde araba sürücüleri LPG fiyatına yapılan zammı protesto etmeye başlamıştı. Kentin anayollarını kapatan sürücüler LPG fiyatının litre başına 120 Tengeden 60 Tengeye indirilmesini istemişti.

DİĞER ŞEHİRLERE DE YAYILDI

Protesto daha sonra eyaletin merkezi olan Aktau şehrine sıçrayarak göstericiler valilik binasının yer aldığı meydana toplanmıştı. Ardından bölgedeki büyük petrol sahalarında çalışan işçiler de gösterilere destek vermişti. Kısa sürede Kazakistan'ın tüm petrol ve doğal gaz rezervlerinin bulunduğu batı kesimindeki Aktau başta olmak üzere Atırau, Aktöbe ve Oral şehirlerinde düzenlenen destek amaçlı gösteriler öğleden sonra ülkenin diğer kesimlerine yayılmıştı.

NE OLMUŞTU?

Kurulan özel hükümet komisyonu, ktau'da protestocularla görüşerek, LPG fiyatını litre başına 50 Tengeye (0,11 Dolar) düşürdüklerini açıklamıştı. Ancak buna rağmen devam eden gösterilerde ise mevcut yönetim sistemini eleştiren siyasi sloganlar atıldı ve halkın sosyoekonomik durumunun iyileştirilmesine ilişkin talepler dile getirilmişti. Kazakistan'da hükümeti düşüren süreçte, LPG fiyatı litre başına 60 Tengeden 120 Tengeye çıkartılmıştı.

KAZAKİSTAN'DA SON DURUM NE?

Kazakistan'da akaryakıta yapılan zammın ardından ülke karıştı. Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, ülkedeki mevcut durum nedeniyle üyesi oldukları Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü liderlerinden yardım istediğini açıkladı. Rusya'nın ise yardımın sağlanması için Kazakistan'a birtakım şartlar koştuğu iddia edildi. 4 madde arasında Kırım'ın ilhakının tanınması, Rusça'nın yeniden ikinci resmi dil olması, Rusya'ya askeri üsler temin edilmesi, Rus azınlıklara özerklik yer aldı.

"BU ÜLKE BÜTÜNLÜĞÜNÜ BOZMAKTIR"

Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü (KGAÖ) iş birliği anlaşması çerçevesinde yardım başvurusunda bulunduğunu kaydeden Tokayev, "Bugün örgüte üye ülke liderleriyle görüştüm. Bu terör tehdidinin üstesinden gelmesi için Kazakistan'a yardımda bulunmalarını istedim. Aslında bu bir tehdit değil ülke bütünlüğünü bozmaktır. Vatandaşlarımız benden Cumhurbaşkanı olarak onların güvenliklerini sağlamam için hızlı adımlar bekliyor." dedi.

4 MADDELİK İSTEKLERİ VAR

Cumhurbaşkanı Tokayev'in bu açıklamasından sonra Rusya'nın Kazakistan'a yardım etmek için birtakım şartlar koştuğu öne sürüldü. Bu şartlar arasında Kırım'ın ilhakının tanınması, Rusça'nın yeniden ikinci resmi dil olması, Rusya'ya askeri üsler temin edilmesi, Rus azınlıklara özerklik yer aldı.

OHAL TÜM ÜLKEDE GEÇERLİ

Kazakistan'ın batısında 2 Ocak'tan itibaren LPG'ye yapılan zamlar ve ülkedeki sosyoekonomik durumun kötüleştiği gerekçesiyle başlatılan protestolar ülkenin diğer kesimlerine yayıldı. Sokak olaylarına dönüşen gösterilerde güvenlik güçleri ile protestocular arasında çatışmalar yaşandı. Polis ve askeri araçları ateşe veren ve devlet binalarına giren protestoculara, güvenlik güçleri ses bombası ile müdahale etti. Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, başlatılan protestolardan sorumlu tuttuğu hükümetin istifasını kabul etti. Protestoların yayılması sonucu önce başkent Nur Sultan, Almatı şehri ve Mangistau eyaletlerinde olağanüstü hal (OHAL) ilan edildi. Ardından OHAL kararının ülkenin tüm bölgelerinde geçerli olduğu duyuruldu.