"Gönüllü" Olun, Ayran "Gönüllü" Olmayın
İnsanların kök hücre vericisi olmak için gönüllü olması gerektiğine dikkati çeken Türk Hematoloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Teoman Soysal, Türkiye'de gönüllü kök hücre vericisi olan bazı kişilerin adres ve telefon bilgilerini yenilememesinden dolayı 10 bin civarında kaydın silindiğinin ve doku tahlil gideri olarak yaklaşık 700 bin Euro maddi kaybın olduğunun altını çizdi.
Türk Hematoloji Derneği tarafından Antalya Belek'te düzenlenen 8. Ulusal Kemik İliği Transplantasyonu ve Kök Hücre Tedavileri Kongresi'nde konuşan Türk Hematoloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Teoman Soysal, kemik iliği ve kök hücre nakli yapılırken doku tahlillerinin de yapılması gerektiğini belirterek, bir kişinin doku tahlillerinin yapılmasının 70 Euro'yu bulduğuna dikkat çekti. Prof. Dr. Soysal, bağış kampanyaları ile ilgili de şunları söyledi; "Örneğin ben bir vatandaş olarak bir kampanya sırasında -insani duygularımız da çok güçlü- hepimiz hastaneye koşuyoruz. Ancak, bir kısmımız sadece o kanı verdiğinde ilik vericisi olmayı tamamladığımızı zannediyoruz, bu birinci hata. İkincisi ise bir kısmımız o heyecan içerisinde yeterli bilgilendiriliyor mu, bu sorunumuz var. Bir kısmımız da o hastaya ilik verdiğimizi zannediyoruz ve hedefi de o olmuş oluyor. Bir kısmımız da adresimizi, telefonumuzu yazıyoruz, sonra değiştirdiğimiz de haber vermiyoruz. 'Gönüllü olun ama ayran gönüllü olmayın' diyoruz. Bakın medeni ülkelerde böyle olmuyor. Bağışı yaptığımız zaman, adresimizi değiştirdiğimiz zaman tekrar oraya dönüp ben artık şu adresteyim dememiz lazım. Aksi takdirde sistemde kayıtlar silinmek zorunda kalınıyor, çünkü geri dönüp aradıklarında çoğu gönüllü adreslerinde yok. Topluma koşun, ilik vericisi olun demek yeterli ve doğru bir hareket değil, bütün bu sorumluluğu da bilecek şekilde yönlendirmemiz lazım, bu da gönüllü verici kazanım programları ile gerçekleşebilir" diye konuştu.
"SORUN AKRABA DIŞI VERİCİ BULAMAMAK"
Prof. Dr. Teoman Soysal, nüfusu 80 milyon düzeyinde olan Almanya'da yılda 5 bin civarında nakil yapıldığını ifade ederek Türkiye nüfusuna göre yapılan nakillerin henüz istenen düzeyde olmadığını söyledi.
Prof. Dr. Soysal, dünyada 23 milyon 500 bin civarında kayıtlı verici ve 600 bin kordon kanı varken, Türkiye'de kayıtlı verici sayısının 37 bin, kordon kanının 765 düzeyinde olduğunu belirtti. Batılı ülkelerde başkasından yapılan nakillerin en az yarısının akraba dışı vericilerden sağlandığını kaydeden Prof. Dr. Soysal, Türkiye'de ise başkasından yapılan nakillerin yüzde 16'sının ancak akraba dışından yapılabildiğini belirtti. Bu rakamın artması halinde Türkiye'de de kemik iliği nakli sayılarının batıdaki gibi yüzde 50 seviyesine ulaşacağına dikkati çeken Prof. Dr. Soysal, "Sorunumuz akraba dışı verici bulamamaktan kaynaklanıyor. Eğer ben bir Alman vatandaşı olsaydım, Almanya'da yaşasaydım ve benim bir iliğe ihtiyacım olsaydı, bana oradaki hekimlerin ilik bulma olasılığı %93'tü. Yurtdışında ortalama olarak başkasından yapılan nakillerin en az yarısı akraba dışı vericilerden sağlanabiliyor, oranlar bu şekilde" diye konuştu.
"KİŞİYE ÖZEL KAMPANYALAR ÇÖZÜM DEĞİL"
Türkiye'deki verici ve nakil sayılarını artırmak için bir süre önce gündeme getirilen TÜRKKÖK Projesi'nin bir an önce hayata geçirilmesi gerektiğinin altını çizen Prof. Dr. Soysal, kemik iliği vericisini artırma noktasında da yöntemle ilgili çalışma yapılması gerektiğini ifade etti. Türkiye'de verici sayısını artırmak için bugüne kadar çok sayıda kampanya yapıldığını aktaran Prof. Dr. Soysal, "Bunlar toplumda bilinç oluşturup gönüllülük bilincini artırıyor. Ama bence bizim ihtiyacımız olan şey anlık, kişiye özel kampanyalar değil, süreklilik arz eden gönüllü verici kazanım programları olmalıdır" diye konuştu.
"TÜRKİYE'DE BAĞIŞ ORANI SADECE 10 BİNDE 3"
Prof. Dr. Soysal, Türkiye'de yapılan nakillerle Avrupa ülkelerinde yapılan nakil başarılarının aynı olduğunu kaydetti. Türkiye'den artık kimseyi ilik nakil olmak için yurt dışına göndermediklerini anlatan Prof. Dr. Soysal, geçen yıl yaklaşık bin 200 kişinin dünya ilik bankasına başvurduğunu kaydetti. Dünyada bağış ortalamasının yüzde 1,7 olduğunu açıklayan Prof. Dr. Soysal, Almanya ve Amerika'da yüzde 4, Güney Kıbrıs Rum Kesimi'nde ise yüzde 16 olduğunu ifade ederek, Türkiye'de ise bağış oranın 10 binde 3 olduğunu belirtti.