Deja Vu nedir? Psikolojik açıdan Deja Vu'nun nedenleri ve oluşumu

Deja vu, bir kişinin daha önce yaşamadığı bir durumu veya olayı daha önce yaşamış gibi hissetmesidir. Kişi, mevcut bir durum veya ortamda, sanki daha önce aynı şeyi yaşamış gibi bir hisse kapılır. Deja vu deneyimi, genellikle kısa süreli ve ani bir şekilde yaşanır ve kişide şaşkınlık veya karmaşa hissi uyandırabilir. Nedenleri tam olarak anlaşılamamış olsa da, beynin bellek işleme ve hatırlama süreçleriyle ilgili olduğu düşünülmektedir. Deja vu, bir tür zihinsel fenomen olarak kabul edilir ve sıklıkla normal bir deneyim olarak görülür.

DEJA VU NEDİR VE NEDEN OLUR?

Deja vu, doğru yazımıyla "Déjà vu", Fransızcada "zaten görülmüş" demektir. Bu, o anda gördüğünüz ya da deneyimlediğiniz bir olayı daha önceden gördüğünüzü ya da deneyimlediğinizi sanma veya hissetme halidir. Beyin, bir deneyime yönelik olarak tam bir algı üretmeden önce, kısmi bir algı yaratır. İşte bu kısmi algı, daha önce deneyimlenmiş bir olay olduğu hissini yaratır. Bilim camiasında deja vu, hatırlanan veya yeni oluşturulan bir anıda meydana gelen ve yeniden yaşanmışlık hissi uyandıran bir hafıza hatası olarak görülmektedir. Yani, Matrix filmindeki açıklama gibi, bilincimizde oluşan gerçeklik ve hafıza algısındaki geçici bir hata olarak tanımlanabilir. Her üç insandan ikisi ömründe en az bir defa deja vu yaşamıştır.

DEJA VU NASIL OLUŞUR?

Deja vu sırasında beynimizde neler olduğunu tam olarak anlamak zor olsa da, bazı teoriler ve araştırmalar bu deneyimin arkasındaki olası nedenleri açıklamaya çalışır. İşte bazı olası açıklamalar:

Beyin Hafıza İşlemleri : Deja vu, beynin hafıza işlemlerinde bir tür karışıklık yaşadığı anlarda ortaya çıkabilir. Beyin, yeni bir deneyimi daha önce yaşanmış bir anıyla karıştırabilir ve bu da deja vu hissini tetikleyebilir.

Beyin Bölgesi Aktivasyonu : Araştırmalar, deja vu sırasında hipokampus adı verilen beyin bölgesinin aşırı aktive olduğunu göstermektedir. Hipokampus, hafıza ve tanıdıklık duygusuyla ilişkilidir ve bu nedenle deja vu deneyimleriyle bağlantılıdır.

Bilinçaltı İşaretler : Bazı teoriler, deja vu'nun bilinçaltımızın önceden algıladığı ancak farkında olmadığımız işaretlere tepki verdiği anlarda meydana geldiğini öne sürer. Yani, beynimiz o anı daha önce yaşamış gibi hissetmemize neden olan gizli ipuçlarını algılar.

Unutulmaması gereken önemli bir nokta, deja vu'nun hala tam olarak anlaşılmamış bir fenomen olduğudur. Araştırmalar devam etmektedir ve daha fazla bilgi edinildikçe bu deneyimin arkasındaki gerçek nedenler daha net hale gelecektir.

PSİKOLOJİDE DEJA VU NEDİR?

Déjà vu, Fransızca kökenli bir terimdir ve "daha önceden görmek" anlamına gelir. Bu his, yaşanılan bir olayı daha önceden yaşamışlık veya görülen bir yeri daha önceden görmüş olma duygusu olarak tanımlanır. İşte bu ilginç deneyim hakkında bilimsel açıklamalar:

İkili İşlem Teorisi

Bir olaya ihtiyaç vardır. Örneğin, bir garsonun tabakları düşürmesi gibi. Olay devam ettikçe beyniniz bilgi sağanağını işlemden geçirir: garsonun sallanan kolları, yardım çığlığı, makarnanın kokusu. Saniyenin binde birinde, bu bilgi kanallardan geçer ve tek bir an içerisine işlenir. Çoğu zaman her şey eşzamanlı olarak kaydedilir. Ancak bu teori, déjà vu'nun bu kanallardaki bilginin biraz geciktiğinde meydana geldiğini gösterir. Erişim zamanlarındaki farklılık, beynin geç gelen bilgiyi bağımsız bir olay gibi yorumlamasına neden olur. Önceden kaydedilmiş an tekrar canlandığında daha önce yaşanmışlık hissi verir.

Hologram Teorisi

Bu teori, anıların hologram formunda kaydedildiğini öne sürer. Beyniniz, masa örtüsünü geçmişten, belki büyükannenizin evinden bir tanesiyle özdeşleştirmiştir. Ancak hatırlama yoktur, sadece aşinalık uyandırır.

Bölünmüş Dikkat Teorisi

Déjà vu, dikkatiniz belli bir nesne tarafından dağıtılırken bilinçaltında bir yerde gezdiği durumda oluşur. Dikkatinizi topladığınızda, daha önce burada bulunmuş gibi hissedersiniz.