Çocuk ve Soyut Düşünce

Çocuklarımızı ne kadar iyi tanırsak onlarla olan iletişimimiz de o kadar kuvvetli olur. Tabi bu durum onların sağlıklı büyümesini ve gelişmesini doğal olarak etkileyecektir.

Şimdi onların bakış açılarına bir göz atalım. 11 yaşına kadar çocuklarımız somut dönemin özelliklerini gösterdiklerinden soyut düşünme özellikleri henüz gelişmemiştir. Yani sadece gördüklerini anlamlandırabilir ve yorumlayabilirler. Bunu bir örnekle açıklayalım.

"Çocuğum yapma! O çok sıcak, elini yakar!"

"Yakmak mı, nasıl yani bundan ateş mi çıkıyor?"

Çocuk, ateşi gördüğü için yanmanın nasıl bir şey olduğunu tahmin edebilir; ancak sıcak bir eşyaya dokunmanın doğuracağı sonuçları anlamaz. İşte bu durumda ona elden geldiğince karşılaşabileceği olumsuzlukları somutlaştırarak anlatmak gerekir. Sıcak suyun ve sobanın elle teması halinde nasıl can yakacağını resimle veya sıcak suyu bir buza dökerek erimenin etkisini gözlemlemesini sağlayabilirsiniz. Görselleştirme ile daha iyi kavrayacak ve öğrenecektir.

"Çocuğum o yaptığın çok yanlış!"

"Anlamadım, neden?"

Bu ifadeyi yetişkin insanlara rahatlıkla söyleyebilir ve yapılmasını istediğiniz eylemin gerçekleşmesini bekleyebilirsiniz; ama bir çocuktan asla! Çocuğunuza böyle bir cümle kurarsanız çocuk kafasının içinde söylediklerinizi anlamlandırmaya çalışacaktır. Eğer anlam verirse şanslısınız! Yok, anlam veremezse yani yapılmasını istemediğiniz işin yasaklanma sebebini anlamamışsa ki muhtemelen anlamayacaktır, işte o zaman o fiili yapmaya devam eder. Tabi siz içinizden "Benim çocuğum söz dinlemiyor!" diyeceksiniz. Hâlbuki bilmeniz gereken gerçek tam da çocuğunuzun "somut dönemde" olduğudur. Elbette çocuk olduğu için her an hata yapabileceği gerçeğini unutmamalıyız. Yalnız çocuğunuza doğru bir şekilde olayı anlatmışsanız ne yapacağını anlamış demektir. Evet, doğru bir anlatım çok önemlidir. Çocuğu korkutarak bir olaydan vazgeçirmeye çalışmanız onu belki o işi yapmaktan caydırır ancak hiç farkına varmadığınız yeni bir sorunla sizleri yüz yüze getirir. Korkma… Her olay karşısında aşırı tepki verme olasılığı yüksek olur. Ruhsal ve zihinsel olarak olumsuz etkilenmesine neden olabiliriz. Diyelim hiçbir sorun yaşamadı. En başta özgüvenini kaybeder. Cesaretini, girişimciliğini, keşfetme yeteneğini hatta belki de araştırma özelliğini dahi rafa kaldırır.

O yüzden doğru yöntem ve ifadelere başvurmak gerekir. Yaşadığı olayı canlandırma, görselleştirme gibi yöntemlerle anlatmak daha etkili olacaktır. Her ne olursa olsun somutlaştırın.

İşte, çocuklarla kuracağımız doğru ve yanlış iletişimin sonuçlarını görmeye çalıştık. Özellikle çocukların somut dönemlerinde doğru iletişim kuramadığımız sürece çocuklar hem bizi anlayamayacak hem de biz onlara doğru davranışları öğretemeyeceğiz. O halde onları anlamaya çalışalım ve görüşlerine değer verelim!

Selametle kalın…